Η νέα σχέση των Ελλήνων με τα ενημερωτικά media
Άνοδος της χρήσης των μέσων κοινωνικών δικτύωσης και αυξανόμενη δυσαρέσκεια των χρηστών από τη διαδικτυακή διαφήμιση προκύπτουν σαν βασικά συμπεράσματα του ετήσιου Digital News Report του Ινστιτούτου Reuters όσον αφορά την Ελλάδα.
Γράφει η ΣΟΝΙΑ ΧΑΪΜΑΝΤΑ
Στροφή στη διαδικτυακή ενημέρωση πραγματοποιεί την τελευταία 5ετία το ελληνικό κοινό, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Reuters (2016), με το ελληνικό μιντιακό σύστημα να σφυροκοπείται ανελέητα από την οικονομική κρίση. Σύμφωνα με το Digital News Report του Ινστιτούτου Reuters, οι τηλεοπτικές παραγωγές το 2015 ήταν οι μισές σε σχέση με το 2010, ενώ η βιομηχανία του Τύπου δέχτηκε ένα ισχυρό πλήγμα, με την κυκλοφορία των κυριακάτικων εφημερίδων να μειώνεται δραματικά σε σχέση με το 2009.
Tι βλέπουν στην τηλεόραση…
Πιο συγκεκριμένα, όσον αφορά τα τηλεοπτικά μέσα, πάνω από το 1/3 των ερωτηθέντων της έρευνας και συγκεκριμένα το 38% δήλωσε ότι επιλέγει την ΕΡΤ για την ενημέρωσή του. Ο δημόσιος ραδιοτηλεοπτικός φορέας της χώρας επέστρεψε το 2015, μετά το κλείσιμό της το 2013 με απόφαση της τότε κυβέρνησης, και παρά τις αναταραχές, κατάφερε να συσπειρώσει μεγάλο μέρος του τηλεοπτικού κοινού και να καταλάβει την πέμπτη θέση ανάμεσα στα υπόλοιπα κανάλια.
Στην ιδιωτική τηλεόραση, τόσο τα στοιχεία των ερευνών όσο και τα ποσοστά της τηλεθέασης δείχνουν ότι ο Alpha -που έμεινε εκτός διαγωνισμού για τις άδειες- έρχεται πρώτος στις προτιμήσεις του κοινού, αγγίζοντας το 50% και ξεπερνώντας τον ΑΝΤ1 (44%) και το Mega (43%), τα οποία αποτελούσαν τα δύο μεγαλύτερα ραδιοτηλεοπτικά μέσα ήδη από το ξεκίνημα της ιδιωτικής τηλεόρασης, πριν από 26 χρόνια.
Επιπλέον, ο ΣΚΑΪ, ο οποίος κάλυπτε τις πολιτικές εξελίξεις το 2015 και εξέφραζε ανοιχτά την πολιτική του θέση κατά της κυβέρνησης, έρχεται δεύτερος στις προτιμήσεις του τηλεοπτικού κοινού, με το 48% να τον επιλέγει για την ενημέρωσή του.
Πιο χαμηλά στη λίστα, εμφανίζεται το Star -εκτός αδειοδότησης και αυτό- με ποσοστό 38%, ενώ πιο χαμηλά ποσοστά τηλεθέασης συγκεντρώνει το Εpsilon TV (15%) ακολουθούμενο από το Makedonia TV (8%), το οποίο βρίσκεται στο τέλος της κατάταξης.
Ποιες εφημερίδες προτιμούν…
Στα έντυπα μέσα, οι πιο δημοφιλείς εφημερίδες είναι εκείνες που ανήκουν σε δημοσιογράφους που έγιναν γνωστοί κυρίως από την τηλεόραση, όπως το «Πρώτο Θέμα» του Θέμου Αναστασιάδη, που συγκεντρώνει το 17% του αναγνωστικού κοινού, και η «Real News» του Νίκου Χατζηνικολάου με ποσοστό 20%. Αντίθετα, στις τελευταίες θέσεις της λίστας εμφανίζονται παραδοσιακές εφημερίδες όπως η «Καθημερινή» (14%), το «Βήμα» (13%) και τα «Νέα» (12%).
Πέφτει η εμπιστοσύνη στα ΜΜΕ
Συνεπώς, η εμπιστοσύνη στα MME και τους δημοσιογράφους κυμαίνεται σε χαμηλά επίπεδα, που πρέπει να βάλουν σε σκέψεις δημοσιογράφους, ιδιοκτήτες ΜΜΕ και συνδικαλιστικές ενώσεις. Πιο συγκεκριμένα, μόλις το 11% δήλωσε ότι εμπιστεύεται τους δημοσιογράφους, καθώς τους έχει συνδέσει με τη διαφθορά και τους θεωρεί υπεύθυνους για την κρίση στη χώρα. Ενδεικτικά, μόνο το 7% των Ελλήνων χρηστών του διαδικτύου υποστηρίζει πως τα Μέσα Ενημέρωσης είναι ανεξάρτητα από πολιτικές επιρροές, ενώ μόνο το 5% πως δεν επηρεάζεται από επιχειρηματικά συμφέροντα, με την Ελλάδα να βρίσκεται στην τελευταία θέση της λίστας ανάμεσα στις 26 χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα.
Άνοδος για τα ψηφιακά μέσα
Αντίθετα, παρατηρείται άνοδος στη χρήση κοινωνικών δικτύων για ενημερωτικούς λόγους, καθώς όλο και περισσότεροι αναγνώστες επιλέγουν το Ίντερνετ για την πληροφόρησή τους. Αναλυτικότερα, το 96% των συμμετεχόντων δήλωσε ότι επιλέγει το διαδίκτυο, το 66% ότι προτιμά την τηλεόραση και το 31% τα έντυπα μέσα.
Όσον αφορά στα ψηφιακά μέσα, οι Έλληνες φαίνεται να στρέφονται προς καινούργιες ενημερωτικές σελίδες που δημιουργήθηκαν online (digital-born outlets) αντί να επισκέπτονται τις σελίδες των παραδοσιακών μέσων. Έτσι, το Newsbomb.gr κατάφερε να διατηρήσει την πρωτοκαθεδρία του στην κορυφή της εμπιστοσύνης του αναγνωστικού κοινού, συγκεντρώνοντας ποσοστό 34%. Ακολουθούν το In.gr με ποσοστό 33% και το news247.gr με 28%.
Παράλληλα, αρκετά ψηλά στην κατάταξη, σύμφωνα πάντα με το Digital News Report του Ινστιτούτου Reuters, συναντώνται σελίδες που ανήκουν σε δημοφιλείς δημοσιογράφους που έκαναν καριέρα στην ιδιωτική τηλεόραση όπως το zougla.gr του Μάκη Τριανταφυλλόπουλου (29%), το enikos. gr του Νίκου Χατζηνικολάου (28%) και το newsit.gr του Νίκου Ευαγγελάτου (25%).
Τα sites οικονομικών εφημερίδων, όπως το capital.gr και η naftemporiki.gr, φαίνεται επίσης να προσελκύουν αρκετό κόσμο, συγκεντρώνοντας μικρότερα ποσοστά της τάξεως του 20%, λόγω της βαρύτητας που έχουν αποκτήσει οι οικονομικές ειδήσεις στην Ελλάδα την περίοδο της κρίσης. Τέλος, κάποια blog όπως το tro-ma-kti-ko.blogspot.com καταφέρνουν να έχουν μεγάλη επιδραστικότητα, η οποία φτάνει το 24%.
Πολύ ψηλά τα social media
Ενδιαφέρον προκαλεί το γεγονός ότι οι Έλληνες χρήστες επιλέγουν σε μεγάλο βαθμό τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να ενημερωθούν. Το 74% χρησιμοποιεί τα social media για να πληροφορηθεί τις εξελίξεις στη χώρα. Συγκεκριμένα, οι Έλληνες διαβάζουν και σχολιάζουν ειδήσεις στα κοινωνικά δίκτυα σε υψηλότερο βαθμό σε σχέση με τους χρήστες σε άλλες χώρες, γεγονός που αποδίδεται μεταξύ άλλων και στην απαξίωση των παραδοσιακών μέσων.
Το Facebook βρίσκεται πρώτο στις προτιμήσεις του κοινού, καθώς συγκεντρώνει το 68% των χρηστών. Το ποσοστό αυτό είναι διπλάσιο από εκείνο του YouTube (34%), που παραμένει ιδιαίτερα υψηλό. Ακολουθεί το Twitter (14%), το οποίο χρησιμοποιούν κυρίως όσοι ενδιαφέρονται για την ειδησεογραφία, ενώ στο τέλος της λίστας βρίσκονται το Viber και το Google+ με ποσοστά 8%. Όσον αφορά γενικότερα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, από την έρευνα προκύπτει ότι οι χρήστες δεν παρατηρούν την πηγή της είδησης. Για παράδειγμα, στο Ηνωμένο Βασίλειο και τον Καναδά μόνο οι μισοί χρήστες προσέχουν το μέσο που πραγματοποίησε τη δημοσίευση, όταν διαβάζουν τα νέα στα κοινωνικά δίκτυα.
Επιπλέον, η κατανάλωση ενημερωτικών βίντεο στο διαδίκτυο δεν αυξάνεται τόσο γρήγορα όσο αναμενόταν, καθώς η μεγάλη πλειονότητα των χρηστών της έρευνας δεν παρακολουθεί βίντεο στο Ίντερνετ, τόσο γιατί θεωρεί την ανάγνωση άρθρων πιο βολική όσο και γιατί ενοχλείται από τις διαφημίσεις που προηγούνται.
Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι στη χώρα μας, οι περισσότεροι έχουν πρόσβαση στις ειδήσεις μέσω του ηλεκτρονικού τους υπολογιστή (72%) και του κινητού τους τηλεφώνου (47%), ενώ μικρότερο ποσοστό -και συγκεκριμένα το 28%- επιλέγει συσκευές tablet.
Το Ad Blocking
Ένα ενδιαφέρον εύρημα της έρευνας είναι η χρήση προγραμμάτων ad-blocking, η οποία είναι ιδιαιτέρως αυξημένη στη χώρα μας με το 36% των χρηστών να έχει εγκαταστήσει στον υπολογιστή του ένα πρόγραμμα που εμποδίζει τις διαφημίσεις. Συγκεκριμένα, η Ελλάδα κατέχει τη δεύτερη θέση ανάμεσα στις υπόλοιπες 26 χώρες όπου πραγματοποιήθηκε η έρευνα, με το 51% των χρηστών κάτω των 35 ετών να μην επιθυμεί να παρακολουθεί τις διαφημίσεις που αναδύονται στις σελίδες που επισκέπτεται.
Το παραπάνω, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος των αναγνωστών δεν είναι πρόθυμο να πληρώσει για να διαβάζει τα νέα ηλεκτρονικά, είναι αρκετά πιθανό να επιφέρει σοβαρές επιπτώσεις στα διαδικτυακά Μέσα Ενημέρωσης στο μέλλον και να αλλάξει το τοπίο όπως το γνωρίζουμε σήμερα. Μόλις 7% των χρηστών δηλώνει ότι θα μπορούσε να διαθέσει ένα χρηματικό ποσό για να διαβάζει ειδήσεις. Συνεπώς, γίνεται αρκετά δύσκολο ή σχεδόν αδύνατο για τις περισσότερες ηλεκτρονικές σελίδες στη χώρα να χρεώνουν το περιεχόμενό τους.
Γράφει η ΣΟΝΙΑ ΧΑΪΜΑΝΤΑ
Στροφή στη διαδικτυακή ενημέρωση πραγματοποιεί την τελευταία 5ετία το ελληνικό κοινό, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Reuters (2016), με το ελληνικό μιντιακό σύστημα να σφυροκοπείται ανελέητα από την οικονομική κρίση. Σύμφωνα με το Digital News Report του Ινστιτούτου Reuters, οι τηλεοπτικές παραγωγές το 2015 ήταν οι μισές σε σχέση με το 2010, ενώ η βιομηχανία του Τύπου δέχτηκε ένα ισχυρό πλήγμα, με την κυκλοφορία των κυριακάτικων εφημερίδων να μειώνεται δραματικά σε σχέση με το 2009.
Tι βλέπουν στην τηλεόραση…
Πιο συγκεκριμένα, όσον αφορά τα τηλεοπτικά μέσα, πάνω από το 1/3 των ερωτηθέντων της έρευνας και συγκεκριμένα το 38% δήλωσε ότι επιλέγει την ΕΡΤ για την ενημέρωσή του. Ο δημόσιος ραδιοτηλεοπτικός φορέας της χώρας επέστρεψε το 2015, μετά το κλείσιμό της το 2013 με απόφαση της τότε κυβέρνησης, και παρά τις αναταραχές, κατάφερε να συσπειρώσει μεγάλο μέρος του τηλεοπτικού κοινού και να καταλάβει την πέμπτη θέση ανάμεσα στα υπόλοιπα κανάλια.
Στην ιδιωτική τηλεόραση, τόσο τα στοιχεία των ερευνών όσο και τα ποσοστά της τηλεθέασης δείχνουν ότι ο Alpha -που έμεινε εκτός διαγωνισμού για τις άδειες- έρχεται πρώτος στις προτιμήσεις του κοινού, αγγίζοντας το 50% και ξεπερνώντας τον ΑΝΤ1 (44%) και το Mega (43%), τα οποία αποτελούσαν τα δύο μεγαλύτερα ραδιοτηλεοπτικά μέσα ήδη από το ξεκίνημα της ιδιωτικής τηλεόρασης, πριν από 26 χρόνια.
Επιπλέον, ο ΣΚΑΪ, ο οποίος κάλυπτε τις πολιτικές εξελίξεις το 2015 και εξέφραζε ανοιχτά την πολιτική του θέση κατά της κυβέρνησης, έρχεται δεύτερος στις προτιμήσεις του τηλεοπτικού κοινού, με το 48% να τον επιλέγει για την ενημέρωσή του.
Πιο χαμηλά στη λίστα, εμφανίζεται το Star -εκτός αδειοδότησης και αυτό- με ποσοστό 38%, ενώ πιο χαμηλά ποσοστά τηλεθέασης συγκεντρώνει το Εpsilon TV (15%) ακολουθούμενο από το Makedonia TV (8%), το οποίο βρίσκεται στο τέλος της κατάταξης.
Ποιες εφημερίδες προτιμούν…
Στα έντυπα μέσα, οι πιο δημοφιλείς εφημερίδες είναι εκείνες που ανήκουν σε δημοσιογράφους που έγιναν γνωστοί κυρίως από την τηλεόραση, όπως το «Πρώτο Θέμα» του Θέμου Αναστασιάδη, που συγκεντρώνει το 17% του αναγνωστικού κοινού, και η «Real News» του Νίκου Χατζηνικολάου με ποσοστό 20%. Αντίθετα, στις τελευταίες θέσεις της λίστας εμφανίζονται παραδοσιακές εφημερίδες όπως η «Καθημερινή» (14%), το «Βήμα» (13%) και τα «Νέα» (12%).
Πέφτει η εμπιστοσύνη στα ΜΜΕ
Συνεπώς, η εμπιστοσύνη στα MME και τους δημοσιογράφους κυμαίνεται σε χαμηλά επίπεδα, που πρέπει να βάλουν σε σκέψεις δημοσιογράφους, ιδιοκτήτες ΜΜΕ και συνδικαλιστικές ενώσεις. Πιο συγκεκριμένα, μόλις το 11% δήλωσε ότι εμπιστεύεται τους δημοσιογράφους, καθώς τους έχει συνδέσει με τη διαφθορά και τους θεωρεί υπεύθυνους για την κρίση στη χώρα. Ενδεικτικά, μόνο το 7% των Ελλήνων χρηστών του διαδικτύου υποστηρίζει πως τα Μέσα Ενημέρωσης είναι ανεξάρτητα από πολιτικές επιρροές, ενώ μόνο το 5% πως δεν επηρεάζεται από επιχειρηματικά συμφέροντα, με την Ελλάδα να βρίσκεται στην τελευταία θέση της λίστας ανάμεσα στις 26 χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα.
Άνοδος για τα ψηφιακά μέσα
Αντίθετα, παρατηρείται άνοδος στη χρήση κοινωνικών δικτύων για ενημερωτικούς λόγους, καθώς όλο και περισσότεροι αναγνώστες επιλέγουν το Ίντερνετ για την πληροφόρησή τους. Αναλυτικότερα, το 96% των συμμετεχόντων δήλωσε ότι επιλέγει το διαδίκτυο, το 66% ότι προτιμά την τηλεόραση και το 31% τα έντυπα μέσα.
Όσον αφορά στα ψηφιακά μέσα, οι Έλληνες φαίνεται να στρέφονται προς καινούργιες ενημερωτικές σελίδες που δημιουργήθηκαν online (digital-born outlets) αντί να επισκέπτονται τις σελίδες των παραδοσιακών μέσων. Έτσι, το Newsbomb.gr κατάφερε να διατηρήσει την πρωτοκαθεδρία του στην κορυφή της εμπιστοσύνης του αναγνωστικού κοινού, συγκεντρώνοντας ποσοστό 34%. Ακολουθούν το In.gr με ποσοστό 33% και το news247.gr με 28%.
Παράλληλα, αρκετά ψηλά στην κατάταξη, σύμφωνα πάντα με το Digital News Report του Ινστιτούτου Reuters, συναντώνται σελίδες που ανήκουν σε δημοφιλείς δημοσιογράφους που έκαναν καριέρα στην ιδιωτική τηλεόραση όπως το zougla.gr του Μάκη Τριανταφυλλόπουλου (29%), το enikos. gr του Νίκου Χατζηνικολάου (28%) και το newsit.gr του Νίκου Ευαγγελάτου (25%).
Τα sites οικονομικών εφημερίδων, όπως το capital.gr και η naftemporiki.gr, φαίνεται επίσης να προσελκύουν αρκετό κόσμο, συγκεντρώνοντας μικρότερα ποσοστά της τάξεως του 20%, λόγω της βαρύτητας που έχουν αποκτήσει οι οικονομικές ειδήσεις στην Ελλάδα την περίοδο της κρίσης. Τέλος, κάποια blog όπως το tro-ma-kti-ko.blogspot.com καταφέρνουν να έχουν μεγάλη επιδραστικότητα, η οποία φτάνει το 24%.
Πολύ ψηλά τα social media
Ενδιαφέρον προκαλεί το γεγονός ότι οι Έλληνες χρήστες επιλέγουν σε μεγάλο βαθμό τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να ενημερωθούν. Το 74% χρησιμοποιεί τα social media για να πληροφορηθεί τις εξελίξεις στη χώρα. Συγκεκριμένα, οι Έλληνες διαβάζουν και σχολιάζουν ειδήσεις στα κοινωνικά δίκτυα σε υψηλότερο βαθμό σε σχέση με τους χρήστες σε άλλες χώρες, γεγονός που αποδίδεται μεταξύ άλλων και στην απαξίωση των παραδοσιακών μέσων.
Το Facebook βρίσκεται πρώτο στις προτιμήσεις του κοινού, καθώς συγκεντρώνει το 68% των χρηστών. Το ποσοστό αυτό είναι διπλάσιο από εκείνο του YouTube (34%), που παραμένει ιδιαίτερα υψηλό. Ακολουθεί το Twitter (14%), το οποίο χρησιμοποιούν κυρίως όσοι ενδιαφέρονται για την ειδησεογραφία, ενώ στο τέλος της λίστας βρίσκονται το Viber και το Google+ με ποσοστά 8%. Όσον αφορά γενικότερα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, από την έρευνα προκύπτει ότι οι χρήστες δεν παρατηρούν την πηγή της είδησης. Για παράδειγμα, στο Ηνωμένο Βασίλειο και τον Καναδά μόνο οι μισοί χρήστες προσέχουν το μέσο που πραγματοποίησε τη δημοσίευση, όταν διαβάζουν τα νέα στα κοινωνικά δίκτυα.
Επιπλέον, η κατανάλωση ενημερωτικών βίντεο στο διαδίκτυο δεν αυξάνεται τόσο γρήγορα όσο αναμενόταν, καθώς η μεγάλη πλειονότητα των χρηστών της έρευνας δεν παρακολουθεί βίντεο στο Ίντερνετ, τόσο γιατί θεωρεί την ανάγνωση άρθρων πιο βολική όσο και γιατί ενοχλείται από τις διαφημίσεις που προηγούνται.
Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι στη χώρα μας, οι περισσότεροι έχουν πρόσβαση στις ειδήσεις μέσω του ηλεκτρονικού τους υπολογιστή (72%) και του κινητού τους τηλεφώνου (47%), ενώ μικρότερο ποσοστό -και συγκεκριμένα το 28%- επιλέγει συσκευές tablet.
Το Ad Blocking
Ένα ενδιαφέρον εύρημα της έρευνας είναι η χρήση προγραμμάτων ad-blocking, η οποία είναι ιδιαιτέρως αυξημένη στη χώρα μας με το 36% των χρηστών να έχει εγκαταστήσει στον υπολογιστή του ένα πρόγραμμα που εμποδίζει τις διαφημίσεις. Συγκεκριμένα, η Ελλάδα κατέχει τη δεύτερη θέση ανάμεσα στις υπόλοιπες 26 χώρες όπου πραγματοποιήθηκε η έρευνα, με το 51% των χρηστών κάτω των 35 ετών να μην επιθυμεί να παρακολουθεί τις διαφημίσεις που αναδύονται στις σελίδες που επισκέπτεται.
Το παραπάνω, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος των αναγνωστών δεν είναι πρόθυμο να πληρώσει για να διαβάζει τα νέα ηλεκτρονικά, είναι αρκετά πιθανό να επιφέρει σοβαρές επιπτώσεις στα διαδικτυακά Μέσα Ενημέρωσης στο μέλλον και να αλλάξει το τοπίο όπως το γνωρίζουμε σήμερα. Μόλις 7% των χρηστών δηλώνει ότι θα μπορούσε να διαθέσει ένα χρηματικό ποσό για να διαβάζει ειδήσεις. Συνεπώς, γίνεται αρκετά δύσκολο ή σχεδόν αδύνατο για τις περισσότερες ηλεκτρονικές σελίδες στη χώρα να χρεώνουν το περιεχόμενό τους.
