Ανδρέας Τσιλιφώνης: Welcome to Μarblewood
O Ανδρέας Τσιλιφώνης, πρόεδρος Pact και Executive Producer Central Athens Film Productions, εξηγεί γιατί δηλώνει αισιόδοξος για τον κλάδο της παραγωγής οπτικοακουστικών έργων στην Ελλάδα μετά την πανδημία.
Θέλω να είμαι αισιόδοξος!
Δεν τα καταφέρνω πάντα, αλλά στη συγκεκριμένη περίοδο, μετά από όλα όσα έχουμε περάσει από τις συνέπειες της πανδημίας, τόσο σε προσωπικό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο, πιστεύω πως είναι η ώρα να καταγράψουμε τις νέες συνθήκες που δημιουργήθηκαν και να προσπαθήσουμε να δούμε το φως στην άκρη του τούνελ, το οποίο θα μας βοηθήσει να σχεδιάσουμε την επόμενη μέρα.
Σε προσωπικό επίπεδο, ελπίζω πως θα το κάνει ο καθένας μόνος του, αλλά εδώ θα παραθέσω συνοπτικά τι συνέβη το τελευταίο 18μηνο και πού βρίσκεται ο κλάδος της παραγωγής οπτικοακουστικών έργων στη μετα-Covid εποχή.
Η ανάγκη για συλλογική δραστηριοποίηση οδήγησε σε μια πρωτοφανή συσπείρωση και σήμερα η Ένωση Παραγωγών Οπτικοακουστικών Έργων PACT έχει υπερδιπλασιάσει τα μέλη της, φτάνοντας τις 50 εταιρείες. Το ιδιαίτερο ενδιαφέρον όμως σε αυτήν τη «μεγέθυνση» δεν βρίσκεται στον αριθμό αλλά στη διαφοροποίηση και οριζόντια ανάπτυξη του αντικειμένου των μελών μας. Τόσο οι παλιές αλλά και οι νέες εταιρείες-μέλη, άλλες περισσότερο, άλλες λιγότερο, πλέον δραστηριοποιούνται σε όλες τις τυπολογίες παραγωγής. Πέρα από τις καθιερωμένες διαφημιστικές ταινίες, διοργάνωση εκδηλώσεων και παραγωγή ήχου και μουσικής, έχουν εντάξει στο αντικείμενό τους τηλεοπτικές σειρές, κινηματογραφικά έργα, augmented reality, virtual events και εφαρμογές νέων τεχνολογιών γενικότερα.
Μάλιστα, κάποιες συγκεκριμένες συλλογικές δράσεις προς τους αρμόδιους δημοσίους φορείς, όπως η ένταξη τόσο των εταιρειών όσο και των καλλιτεχνικών και τεχνικών συντελεστών παραγωγής στα μέτρα στήριξης από την πανδημία, η επικαιροποίηση του νόμου για το Cash Rebate, το μητρώο καλλιτεχνών του Υπουργείου Πολιτισμού, η αλλαγή της νομοθεσίας για το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου και το Hellenic Film Commission, υποστηρίχθηκαν από ευρύτερες συμμαχίες με άλλες ενώσεις παραγωγών (ΣΑΠΟΕ, ΕΣΠΕΚ, ΣΠΚΤΒ), περιλάμβαναν πολλές εταιρείες εκτός ενώσεων και είχαν απολύτως θετικά αποτελέσματα.
Στη συνέχεια, με κύριο γνώμονα την ασφάλεια των συνεργατών μας, αναπτύχθηκαν πρωτόκολλα ασφαλείας της προετοιμασίας και των γυρισμάτων, τα οποία προωθήθηκαν και έγιναν αποδεκτά από τα αρμόδια υπουργεία.
Έχοντας στόχο να μην ενταχθούν οι εταιρείες παραγωγής στο δεύτερο lockdown, καθιερώσαμε και εφαρμόσαμε αυστηρότερα πρωτόκολλα από τα επίσημα προβλεπόμενα, κι έτσι όχι μόνο κρατήσαμε την αγορά μας «ανοιχτή», αλλά είχαμε και ελάχιστα κρούσματα Covid-19, σε ποσοστό πάρα πολύ μικρότερο από ό,τι ο γενικός πληθυσμός.
Αυτή η στρατηγική είχε σαν αποτέλεσμα να «ανοίξουν» οι παραγωγές από τον Ιούνιο του 2021, τόσο για τις ελληνικές παραγωγές, αλλά και σε υπερθετικό βαθμό για τις διεθνείς που γυρίζονται στην Ελλάδα ως Production Services. Εκτός από τον ουσιαστικά μηδενικό αριθμό κρουσμάτων στην παραγωγή, υπήρξαν τρεις ακόμα καθοριστικές παράμετροι, οι οποίες βοήθησαν να αναπτυχθεί ο τομέας των Services στη χώρα μας.
Πρώτον, η εφαρμογή του νόμου 4489/17, ο οποίος προσφέρει επιδοτήσεις Cash Rebate ύψους 40% επί των ελληνικών επιλέξιμων δαπανών. Η τελευταία επικαιροποίηση του νόμου με δυνατότητα επιδότησης και διεθνών αμοιβών για υπηρεσίες που προσφέρονται στην Ελλάδα, στο ισόποσο με τις ελληνικές δαπάνες οι οποίες θα πρέπει να ξεπερνούν τα 4 εκατ. ευρώ, έβαλαν τη χώρα μας ανάμεσα στις χώρες με τα καλύτερα κίνητρα υποστήριξης της παραγωγής. Για να αντιπαρέλθουμε την παραπληροφόρηση περί «σπατάλης χρημάτων των Ελλήνων φορολογούμενων», σύμφωνα με τη σχετική μελέτη του ΙΟΒΕ -δείτε στην ιστοσελίδα της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου-, μια παραγωγή 8 εκατ. ευρώ έχει επίδραση στο ΑΕΠ 20 εκατ. ευρώ, από τα οποία το δημόσιο θα εισπράξει το λιγότερο 5,2 εκατ. ευρώ και θα επιστρέψει στον παραγωγό ως επιδότηση 2,560 εκατ., ακόμα και με την ένταξη αλλοδαπών τιμολογίων. Τουλάχιστον 2,640 εκατ. ευρώ κέρδος για το ελληνικό δημόσιο, κι αυτό χωρίς να ληφθούν υπόψη συγκεκριμένες περιπτώσεις έργων όπως το Captain Corelli’s Mandolin, 2001, Κεφαλονιά / Mama Mia, 2008, Σκόπελος, Αλόννησος / Summer Lovers, 1982, Σαντορίνη κ.λπ., τα οποία δημιούργησαν ένα τεράστιο τουριστικό ρεύμα και έσοδα διαρκείας στους τόπους όπου γυρίστηκαν.
Δεύτερον, η νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης τo 2018, η οποία θέτει σαν προϋπόθεση για τη λειτουργία των τηλεοπτικών δικτύων και των streaming platforms, το 30% του μεταδιδόμενου προγράμματος να έχει παραχθεί στον ευρωπαϊκό οικονομικό χώρο.
Τρίτον, λόγω Brexit, η εξαίρεση της Αγγλίας το 2020 από τις χώρες παραγωγής οι οποίες συμπεριλαμβάνονται εντός της παραπάνω ποσόστωσης.
Οι τρεις αυτοί λόγοι δημιούργησαν στην Ελλάδα μια πρωτοφανή έκρηξη παραγωγών services (περισσότερες από 80), κι ανάμεσά τους έργα μυθοπλασίας μεγάλων studio όπως Disney, Netflix, Amazon TV, Paramount, Apple TV κ.λπ., ώστε σήμερα η Ελλάδα να αναφέρεται -χαριτολογώντας- ως Marblewood.
Τα οικονομικά μεγέθη που αφορούν έργα μυθοπλασίας μεγάλου μήκους (cinema, television, streamers) θα μπορούσαμε να πούμε πως από έναν μέσο όρο παραγωγών services το 2019 γύρω στα 5 εκατ. ετησίως, σήμερα έχουν ξεπεραστεί τα 50 εκατομμύρια. Σημαντική αύξηση υπάρχει ακόμα και στις ελληνικές τηλεοπτικές παραγωγές, όπου φαίνεται πως έχει περίπου τετραπλασιαστεί ο ετήσιος τζίρος. Και στους δύο αυτούς τομείς, οι τάσεις προβλέπονται δυναμικά ανοδικές.
Κι ευτυχώς που συνέβη αυτό για τον κλάδο μας, διότι η παραγωγή διαφημιστικών έργων, ενώ είχε βρει έναν καλό βηματισμό το 2019 και ανέκαμπτε από το καταστροφικό 2015, φέτος φοβόμαστε ότι θα κλείσει χαμηλότερα από το 50% του 2019. Το ίδιο συμβαίνει και με την παραγωγή μουσικής και ήχου για τα οπτικοακουστικά έργα, διότι είναι αναγκασμένη να συμβαδίζει με τον όγκο παραγωγής των ταινιών.
Δυστυχώς, ο συγγενής μας τομέας, που κυριολεκτικά «εξαφανίστηκε», ήταν αυτός της Οργάνωσης Εκδηλώσεων, οι οποίες πρακτικά -ακόμη και σήμερα- δεν μπορούν να γίνουν όπως πριν. Βέβαια, όλες οι εταιρείες-μέλη μας έχουν ήδη αναπτύξει τεχνογνωσία στην παραγωγή Virtual Events, οπότε ελπίζουμε πως σύντομα θα οδηγηθούμε σε ένα υβριδικό περιβάλλον και ένα καλύτερο μέλλον.
Σε κάθε περίπτωση όμως, η συνολική εικόνα είναι θετική και η ανεργία στον κλάδο σήμερα βρίσκεται κάτω από το μηδέν και όλες οι εταιρείες για όλες τις τυπολογίες αντιμετωπίζουν σοβαρά θέματα στελέχωσης. Αυτός είναι και ένας βασικός λόγος που κάποιες διεθνείς παραγωγές έφεραν μεγαλύτερο αριθμό από ξένους τεχνικούς από όσους θα επιθυμούσαμε σαν κλάδος.
Επειδή αναμέναμε βέβαια την «επέλαση» των διεθνών παραγωγών στην Ελλάδα, ήδη από το 2019 είχαμε ετοιμάσει μια μελέτη για την οργάνωση και λειτουργία εξάμηνων Workshops για την ένταξη 100 νέων τεχνικών στο χώρο της παραγωγής σε κάθε κύκλο σπουδών και πρακτικής εκπαίδευσης. Δυστυχώς, η πανδημία μάς εμπόδισε να το πραγματοποιήσουμε, και αυτή η δράση είναι πλέον η κύρια προτεραιότητα για την PACT στους επόμενους μήνες.
Ο πόλεμος με την Covid-19 δεν έχει ακόμα λήξει. Οι εμβολιασμοί, η τήρηση των αποστάσεων, η χρήση μάσκας και οι απολυμάνσεις θα καθορίζουν την καθημερινότητά μας - ελπίζουμε για μικρό χρονικό διάστημα.
Αλλά, όπως λέμε στη δουλειά μας, στο τέλος όλα θα πάνε καλά. Και εάν κάτι δεν πάει τώρα καλά, πάει να πει πως δεν έχει έρθει ακόμα το τέλος!
