Η ιστορία ενός σήματος
Η ΕΔΕΕ και η Beetroot, που προσέφεραν pro bono το επίσημο σήμα της Επιτροπής Ελλάδα 2021, εξηγούν στο adbusiness τη λογική πίσω από τη χορηγία αλλά και την προσέγγιση όσον αφορά το σχεδιασμό και την υλοποίηση του project.
Γράφει ο Δημήτρης Τσουκαλάς
«H ιστορία μας είναι κυματιστή όπως το σήμα μας», ανέφερε πρόσφατα η Γιάννα Αγγελοπούλου, μιλώντας για το επίσημο σήμα της Επιτροπής Ελλάδα 2021, που είναι χορηγία της Ένωσης Εταιρειών Διαφήμισης και Επικοινωνίας Ελλάδος (ΕΔΕΕ) και αναπτύχθηκε από το Beetroot Design Group. Το σήμα αποτελεί την επίσημη ταυτότητα για την Επιτροπή, που είναι αρμόδια για το σύνολο των επίσημων εκδηλώσεων που θα τελεστούν εντός και εκτός συνόρων με αφορμή τη συμπλήρωση 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821 και της οποίας σκοπός είναι -όπως αναφέρεται στο άρθρο του νομοσχεδίου για το επιτελικό κράτος που έχει να κάνει με την ίδρυσή της- «η δημιουργία ενιαίας εικόνας branding της χώρας και των φορέων του ελληνικού κράτους. Το σήμα παρουσιάστηκε επίσημα την Παρασκευή 7 Φεβρουαρίου 2020 και στη σχετική ανακοίνωση σημειώνεται πως «επιχειρεί να αποτυπώσει την πολυκύμαντη διαδρομή του ελληνικού κράτους, με τις επιτυχίες και τις δύσκολες στιγμές που την σημάδεψαν, αλλά και να αναδείξει την ανάγκη της φυγής προς τα εμπρός, με τους δρόμους που ανοίγονται στο μέλλον». «Μπορεί να έχουμε μνήμες χωριστές, ζωές διαφορετικές και όνειρα αλλιώτικα. Όμως, εμείς όλοι είμαστε η Ελλάδα», τόνισε η πρόεδρος της Επιτροπής, Γιάννα Αγγελοπούλου, σε μαγνητοσκοπημένο μήνυμά της, που προβλήθηκε εκείνη την ημέρα, ενώ πρόσθεσε ότι το σήμα είναι «το σήμα της γιορτής και της ευκαιρίας μας». Κάλεσε, μάλιστα, τους Έλληνες να «το βάλουμε όλοι στην καρδιά μας».
Ο ρόλος της ΕΔΕΕ
Η ΕΔΕΕ προχώρησε στη χορηγία pro bono του σχεδιασμού σήματος, θέλοντας να συνδράμει τη σημαντική προσπάθεια της Επιτροπής Ελλάδα 2021 και πάντα σε πλήρη ακολουθία με την πάγια αρχή της, πως για τέτοια σημαντικά έργα θα πρέπει να επιλέγονται εξειδικευμένες εταιρείες με μεγάλη και αποδεδειγμένη πείρα στο χώρο της οπτικής επικοινωνίας, που έχουν αναλάβει και φέρει εις πέρας σοβαρότατα έργα branding και οπτικής ταυτότητας στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Ειδικά, μάλιστα, όταν πρόκειται για την οπτική ταυτότητα της Επιτροπής Ελλάδα 2021, που πληροφορίες θέλουν να σχεδίαζε -πριν από τις επαφές με την ΕΔΕΕ- να προχωρήσει σε ανοιχτό διαγωνισμό για το σήμα και να κληθεί το ευρύ κοινό να συμμετάσχει με προτάσεις που θα αξιολογούσε μια επιτροπή εμπειρογνωμόνων.
«Η ΕΔΕΕ, ως θεσμικός φορέας, δεν θα μπορούσε να λείπει από μια εθνική προσπάθεια. Άλλωστε, είναι ένα θέμα που έχουμε εδώ και χρόνια συζητήσει με τον Τομέα Branding και Design της ΕΔΕΕ. Πιστεύουμε ότι έχουμε την υποχρέωση προς την κοινωνία να παρεμβαίνουμε εκεί που λόγω επαγγέλματος και τριβής με το αντικείμενο, μπορούμε να επηρεάσουμε θετικά την επικοινωνία, την αισθητική και τον σωστό λόγο, προφορικό ή γραπτό, στη χώρα μας», μας ανέφερε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της ΕΔΕΕ, Μανόλης Παπαπολύζος, στην ερώτησή μας σχετικά με τους λόγους που έκαναν την Ένωση να αποφασίσει να προχωρήσει στη χορηγία του σήματος.
Όταν δε τον ρωτήσαμε εάν θεωρεί πως κάποιες φορές τα επίσημα σήματα και γενικότερα το branding δημόσιων φορέων και οργανισμών δεν αντιμετωπίζονται με τον επαγγελματικό τρόπο που θα έπρεπε, καθώς και εάν η διαδικασία που ακολουθήθηκε αυτήν τη φορά θα αποτελέσει έναν «οδικό χάρτη» για το μέλλον, η απάντησή του ήταν αρκετά σαφής: «Καίτοι δεν επιθυμώ να ασκήσω κριτική, θεωρώ ότι τα σήματα και γενικότερα το branding -και σε μερικές περιπτώσεις ακόμα και η επικοινωνία του Δημοσίου- δεν αντιμετωπίζονται με τη δέουσα προσοχή. Η εξέλιξη και η εύκολη πρόσβαση στην τεχνολογία έχουν κάνει προσιτά σε πολύ κόσμο τα εργαλεία που χρησιμοποιούν οι επαγγελματίες. Όμως, τα εργαλεία, όποια κι αν είναι αυτά, όσο καλά κι αν είναι, δεν μπορούν να υποκαταστήσουν το ταλέντο, την πειθαρχία, τη στρατηγική και τις γνώσεις των επαϊόντων. Σε ό,τι αφορά στη συγκεκριμένη διαδικασία, η ΕΔΕΕ, όπως είπαμε και πριν, είναι διατεθειμένη να συνδράμει κάθε προσπάθεια που μπορεί να θεωρηθεί εθνική. Είτε συμβουλεύοντας το κράτος, είτε/ και ζητώντας από τα μέλη της να συνδράμουν με pro bono δουλειά».
Η λογική της Beetroot
H Beetroot, λοιπόν, επιλέχθηκε ως η πλέον διακεκριμένη εταιρεία-μέλος του Τομέα Branding & Design της ΕΔΕΕ, τόσο σε εγχώριες όσο και διεθνείς διοργανώσεις, αλλά και λόγω αντίστοιχου project που είχε υλοποιήσει στο πρόσφατο παρελθόν, την ελληνική Προεδρία της Ε.Ε. Δέχθηκε λοιπόν να αναλάβει αφιλοκερδώς το σχεδιασμό του σήματος για τον εορτασμό των 200 χρόνων από την ελληνική επανάσταση, με τον Γιάννη Χαραλαμπόπουλο, co-founder της εταιρείας, να μας τονίζει πως πρόκειται για «έργο η προσέγγιση του οποίου απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή και αίσθηση ευθύνης».
Όπως μας αναφέρει ο ίδιος, «το brief που μας δόθηκε ήταν να δημιουργηθεί ένα σήμα
που φυσικά θα γιόρταζε τη 200ετία από την Επανάσταση, αλλά παράλληλα θα ήταν και η οπτική απεικόνιση ενός εναύσματος, ενός καλέσματος για εξωστρέφεια, μέσα από τις διαφορετικές απόψεις που επικρατούν. Ανταποκρινόμενοι σε αυτά τα ζητούμενα, η πρόθεσή μας ήταν να σχεδιάσουμε ένα σήμα που πέραν της αισθητικής αρτιότητας να φέρει βαθύτερα νοήματα και να μεταδίδει τη φιλοσοφία του brief. Οπτικοποιήσαμε λοιπόν την ταραχώδη διαδρομή του ελληνισμού, με τα επιτεύγματα και τα πισωγυρίσματα που είχε, με την κυματιστή φόρμα του 2 αλλά και τη συνέχειά του μετά το 2021, με το 1 του λογοτύπου να αποτυπώνει επιβλητικά μια στιγμή στο χρόνο που θα μπορούσε να αποτελέσει μια ευκαιρία. Μια ευκαιρία επανεκκίνησης και απελευθέρωσης δημιουργικών δυνάμεων και απόψεων. Μια ευκαιρία για επαναπροσδιορισμό. Η απόφαση για τη χρήση μόνο του 21 στο λογότυπο
εκφράζει ακριβώς αυτή την ιστορική συνέχεια πριν και μετά το 1821, πριν και μετά το 2021, απαλλαγμένη από χρονικά όρια και περιόδους. Τέλος, η χρωματική παλέτα δεν περιορίζεται μόνο στο λευκό και το άσπρο. Επιλέχθηκε ένας χρωματικός κώδικας που αποτελεί μια απεικόνιση της πληθώρας των διαφορετικών ιδεών και των χρωμάτων της επανάστασης και τονίζει την ποικιλομορφία του ελληνικού τόπου και πολιτισμού καθώς και την αποδοχή και την αξιοποίηση των διαφορετικών σκέψεων και εμπειριών».
Αναλυτικότερα, σύμφωνα με τους ανθρώπους της Beetroot, η οποία έχει καταγραφεί ήδη, και στην επίσημη διαδικτυακή παρουσία τόσο της Επιτροπής Ελλάδα 2021 όσο και της εταιρείας, «η κυματιστή φόρμα του λογοτύπου (αριθμός 2) μεταφέρει έναν ισχυρό συμβολισμό· τη μακρόχρονη και συνάμα πολυτάραχη διαδρομή του ελληνισμού αλλά και τη συνέχειά του πριν και μετά το 1821, πριν και μετά το 2021. Μια διαδρομή γεμάτη φως, επιτεύγματα, νίκες, έντονες χαρές, αλλά και σκοτεινές περιόδους, ατυχίες και πισωγυρίσματα, που εκτείνεται σε μια μακρά περίοδο πολλών αιώνων από το παρελθόν ως σήμερα». Επίσης, «τα κομβικά σημεία που τέμνουν τη διαδρομή του ελληνισμού γίνονται ευκαιρίες για επαναπροσδιορισμό. Με έντονη γραφή (αριθμός 1) το σήμα αποτυπώνει επιβλητικά την κάθε τέτοια στιγμή επανεκκίνησης και απελευθέρωσης, προτείνοντας η επέτειος αυτή να αποτελέσει το έναυσμα για μια νέα τέτοια στιγμή». Επίσης, όσον αφορά τη γραμματοσειρά, τονίζεται πως «η χρήση της GFS Didot, την οποία χρησιμοποίησε εξ αρχής ο Αδαμάντιος Κοραής στο εκδοτικό του πρόγραμμα για το διαφωτισμό των υπόδουλων Ελλήνων, αποτελεί φόρο τιμής στις στοιχειοθετικές επιλογές των εκδοτών και των τυπογράφων της επαναστατημένης Ελλάδας και επιδιώκει να γιορτάσει τον διηνεκή χαρακτήρα και την ομορφιά μιας γραμματοσειράς που απολαμβάνουν στα έντυπά τους οι Έλληνες από τότε μέχρι και σήμερα».
«Συνυπάρχει με τη σημαία»
Το πρώτο feedback περιλάμβανε ανάμικτες αντιδράσεις, αν και θα πρέπει να σημειωθεί πως αρκετά από τα σχόλια που διατυπώθηκαν (κυρίως στο διαδίκτυο) αφορούσαν ζητήματα πολύ διαφορετικά από αυτόν καθεαυτό το σχεδιασμό του σήματος, που αποτελεί και τη μόνη ευθύνη που έχουν αναλάβει η ΕΔΕΕ και η Βeetroot. Όσον δε αφορά τα σχόλια που όντως έχουν να κάνουν με το σχεδιασμό του σήματος, ο κ. Χαραλαμπόπουλος μας αναφέρει πως «σίγουρα οι πιο έντονες αντιδράσεις υπήρξαν για την ελληνική σημαία και κατά πόσο αυτή εντάχθηκε στο σήμα». Εξηγεί, όμως, πως «πρόκειται για ένα σήμα που γιορτάζει τα 200 χρόνια από την Επανάσταση και επ’ ουδενί δεν θα έπρεπε να παρερμηνεύεται ως εθνικό σύμβολο. Το σήμα σχεδιάστηκε για να συνυπάρχει με τη σημαία».
Γράφει ο Δημήτρης Τσουκαλάς
«H ιστορία μας είναι κυματιστή όπως το σήμα μας», ανέφερε πρόσφατα η Γιάννα Αγγελοπούλου, μιλώντας για το επίσημο σήμα της Επιτροπής Ελλάδα 2021, που είναι χορηγία της Ένωσης Εταιρειών Διαφήμισης και Επικοινωνίας Ελλάδος (ΕΔΕΕ) και αναπτύχθηκε από το Beetroot Design Group. Το σήμα αποτελεί την επίσημη ταυτότητα για την Επιτροπή, που είναι αρμόδια για το σύνολο των επίσημων εκδηλώσεων που θα τελεστούν εντός και εκτός συνόρων με αφορμή τη συμπλήρωση 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821 και της οποίας σκοπός είναι -όπως αναφέρεται στο άρθρο του νομοσχεδίου για το επιτελικό κράτος που έχει να κάνει με την ίδρυσή της- «η δημιουργία ενιαίας εικόνας branding της χώρας και των φορέων του ελληνικού κράτους. Το σήμα παρουσιάστηκε επίσημα την Παρασκευή 7 Φεβρουαρίου 2020 και στη σχετική ανακοίνωση σημειώνεται πως «επιχειρεί να αποτυπώσει την πολυκύμαντη διαδρομή του ελληνικού κράτους, με τις επιτυχίες και τις δύσκολες στιγμές που την σημάδεψαν, αλλά και να αναδείξει την ανάγκη της φυγής προς τα εμπρός, με τους δρόμους που ανοίγονται στο μέλλον». «Μπορεί να έχουμε μνήμες χωριστές, ζωές διαφορετικές και όνειρα αλλιώτικα. Όμως, εμείς όλοι είμαστε η Ελλάδα», τόνισε η πρόεδρος της Επιτροπής, Γιάννα Αγγελοπούλου, σε μαγνητοσκοπημένο μήνυμά της, που προβλήθηκε εκείνη την ημέρα, ενώ πρόσθεσε ότι το σήμα είναι «το σήμα της γιορτής και της ευκαιρίας μας». Κάλεσε, μάλιστα, τους Έλληνες να «το βάλουμε όλοι στην καρδιά μας».
Ο ρόλος της ΕΔΕΕ
Η ΕΔΕΕ προχώρησε στη χορηγία pro bono του σχεδιασμού σήματος, θέλοντας να συνδράμει τη σημαντική προσπάθεια της Επιτροπής Ελλάδα 2021 και πάντα σε πλήρη ακολουθία με την πάγια αρχή της, πως για τέτοια σημαντικά έργα θα πρέπει να επιλέγονται εξειδικευμένες εταιρείες με μεγάλη και αποδεδειγμένη πείρα στο χώρο της οπτικής επικοινωνίας, που έχουν αναλάβει και φέρει εις πέρας σοβαρότατα έργα branding και οπτικής ταυτότητας στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Ειδικά, μάλιστα, όταν πρόκειται για την οπτική ταυτότητα της Επιτροπής Ελλάδα 2021, που πληροφορίες θέλουν να σχεδίαζε -πριν από τις επαφές με την ΕΔΕΕ- να προχωρήσει σε ανοιχτό διαγωνισμό για το σήμα και να κληθεί το ευρύ κοινό να συμμετάσχει με προτάσεις που θα αξιολογούσε μια επιτροπή εμπειρογνωμόνων.
«Η ΕΔΕΕ, ως θεσμικός φορέας, δεν θα μπορούσε να λείπει από μια εθνική προσπάθεια. Άλλωστε, είναι ένα θέμα που έχουμε εδώ και χρόνια συζητήσει με τον Τομέα Branding και Design της ΕΔΕΕ. Πιστεύουμε ότι έχουμε την υποχρέωση προς την κοινωνία να παρεμβαίνουμε εκεί που λόγω επαγγέλματος και τριβής με το αντικείμενο, μπορούμε να επηρεάσουμε θετικά την επικοινωνία, την αισθητική και τον σωστό λόγο, προφορικό ή γραπτό, στη χώρα μας», μας ανέφερε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της ΕΔΕΕ, Μανόλης Παπαπολύζος, στην ερώτησή μας σχετικά με τους λόγους που έκαναν την Ένωση να αποφασίσει να προχωρήσει στη χορηγία του σήματος.
Όταν δε τον ρωτήσαμε εάν θεωρεί πως κάποιες φορές τα επίσημα σήματα και γενικότερα το branding δημόσιων φορέων και οργανισμών δεν αντιμετωπίζονται με τον επαγγελματικό τρόπο που θα έπρεπε, καθώς και εάν η διαδικασία που ακολουθήθηκε αυτήν τη φορά θα αποτελέσει έναν «οδικό χάρτη» για το μέλλον, η απάντησή του ήταν αρκετά σαφής: «Καίτοι δεν επιθυμώ να ασκήσω κριτική, θεωρώ ότι τα σήματα και γενικότερα το branding -και σε μερικές περιπτώσεις ακόμα και η επικοινωνία του Δημοσίου- δεν αντιμετωπίζονται με τη δέουσα προσοχή. Η εξέλιξη και η εύκολη πρόσβαση στην τεχνολογία έχουν κάνει προσιτά σε πολύ κόσμο τα εργαλεία που χρησιμοποιούν οι επαγγελματίες. Όμως, τα εργαλεία, όποια κι αν είναι αυτά, όσο καλά κι αν είναι, δεν μπορούν να υποκαταστήσουν το ταλέντο, την πειθαρχία, τη στρατηγική και τις γνώσεις των επαϊόντων. Σε ό,τι αφορά στη συγκεκριμένη διαδικασία, η ΕΔΕΕ, όπως είπαμε και πριν, είναι διατεθειμένη να συνδράμει κάθε προσπάθεια που μπορεί να θεωρηθεί εθνική. Είτε συμβουλεύοντας το κράτος, είτε/ και ζητώντας από τα μέλη της να συνδράμουν με pro bono δουλειά».
Η λογική της Beetroot
H Beetroot, λοιπόν, επιλέχθηκε ως η πλέον διακεκριμένη εταιρεία-μέλος του Τομέα Branding & Design της ΕΔΕΕ, τόσο σε εγχώριες όσο και διεθνείς διοργανώσεις, αλλά και λόγω αντίστοιχου project που είχε υλοποιήσει στο πρόσφατο παρελθόν, την ελληνική Προεδρία της Ε.Ε. Δέχθηκε λοιπόν να αναλάβει αφιλοκερδώς το σχεδιασμό του σήματος για τον εορτασμό των 200 χρόνων από την ελληνική επανάσταση, με τον Γιάννη Χαραλαμπόπουλο, co-founder της εταιρείας, να μας τονίζει πως πρόκειται για «έργο η προσέγγιση του οποίου απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή και αίσθηση ευθύνης».
Όπως μας αναφέρει ο ίδιος, «το brief που μας δόθηκε ήταν να δημιουργηθεί ένα σήμα
που φυσικά θα γιόρταζε τη 200ετία από την Επανάσταση, αλλά παράλληλα θα ήταν και η οπτική απεικόνιση ενός εναύσματος, ενός καλέσματος για εξωστρέφεια, μέσα από τις διαφορετικές απόψεις που επικρατούν. Ανταποκρινόμενοι σε αυτά τα ζητούμενα, η πρόθεσή μας ήταν να σχεδιάσουμε ένα σήμα που πέραν της αισθητικής αρτιότητας να φέρει βαθύτερα νοήματα και να μεταδίδει τη φιλοσοφία του brief. Οπτικοποιήσαμε λοιπόν την ταραχώδη διαδρομή του ελληνισμού, με τα επιτεύγματα και τα πισωγυρίσματα που είχε, με την κυματιστή φόρμα του 2 αλλά και τη συνέχειά του μετά το 2021, με το 1 του λογοτύπου να αποτυπώνει επιβλητικά μια στιγμή στο χρόνο που θα μπορούσε να αποτελέσει μια ευκαιρία. Μια ευκαιρία επανεκκίνησης και απελευθέρωσης δημιουργικών δυνάμεων και απόψεων. Μια ευκαιρία για επαναπροσδιορισμό. Η απόφαση για τη χρήση μόνο του 21 στο λογότυπο
εκφράζει ακριβώς αυτή την ιστορική συνέχεια πριν και μετά το 1821, πριν και μετά το 2021, απαλλαγμένη από χρονικά όρια και περιόδους. Τέλος, η χρωματική παλέτα δεν περιορίζεται μόνο στο λευκό και το άσπρο. Επιλέχθηκε ένας χρωματικός κώδικας που αποτελεί μια απεικόνιση της πληθώρας των διαφορετικών ιδεών και των χρωμάτων της επανάστασης και τονίζει την ποικιλομορφία του ελληνικού τόπου και πολιτισμού καθώς και την αποδοχή και την αξιοποίηση των διαφορετικών σκέψεων και εμπειριών».
Αναλυτικότερα, σύμφωνα με τους ανθρώπους της Beetroot, η οποία έχει καταγραφεί ήδη, και στην επίσημη διαδικτυακή παρουσία τόσο της Επιτροπής Ελλάδα 2021 όσο και της εταιρείας, «η κυματιστή φόρμα του λογοτύπου (αριθμός 2) μεταφέρει έναν ισχυρό συμβολισμό· τη μακρόχρονη και συνάμα πολυτάραχη διαδρομή του ελληνισμού αλλά και τη συνέχειά του πριν και μετά το 1821, πριν και μετά το 2021. Μια διαδρομή γεμάτη φως, επιτεύγματα, νίκες, έντονες χαρές, αλλά και σκοτεινές περιόδους, ατυχίες και πισωγυρίσματα, που εκτείνεται σε μια μακρά περίοδο πολλών αιώνων από το παρελθόν ως σήμερα». Επίσης, «τα κομβικά σημεία που τέμνουν τη διαδρομή του ελληνισμού γίνονται ευκαιρίες για επαναπροσδιορισμό. Με έντονη γραφή (αριθμός 1) το σήμα αποτυπώνει επιβλητικά την κάθε τέτοια στιγμή επανεκκίνησης και απελευθέρωσης, προτείνοντας η επέτειος αυτή να αποτελέσει το έναυσμα για μια νέα τέτοια στιγμή». Επίσης, όσον αφορά τη γραμματοσειρά, τονίζεται πως «η χρήση της GFS Didot, την οποία χρησιμοποίησε εξ αρχής ο Αδαμάντιος Κοραής στο εκδοτικό του πρόγραμμα για το διαφωτισμό των υπόδουλων Ελλήνων, αποτελεί φόρο τιμής στις στοιχειοθετικές επιλογές των εκδοτών και των τυπογράφων της επαναστατημένης Ελλάδας και επιδιώκει να γιορτάσει τον διηνεκή χαρακτήρα και την ομορφιά μιας γραμματοσειράς που απολαμβάνουν στα έντυπά τους οι Έλληνες από τότε μέχρι και σήμερα».
«Συνυπάρχει με τη σημαία»
Το πρώτο feedback περιλάμβανε ανάμικτες αντιδράσεις, αν και θα πρέπει να σημειωθεί πως αρκετά από τα σχόλια που διατυπώθηκαν (κυρίως στο διαδίκτυο) αφορούσαν ζητήματα πολύ διαφορετικά από αυτόν καθεαυτό το σχεδιασμό του σήματος, που αποτελεί και τη μόνη ευθύνη που έχουν αναλάβει η ΕΔΕΕ και η Βeetroot. Όσον δε αφορά τα σχόλια που όντως έχουν να κάνουν με το σχεδιασμό του σήματος, ο κ. Χαραλαμπόπουλος μας αναφέρει πως «σίγουρα οι πιο έντονες αντιδράσεις υπήρξαν για την ελληνική σημαία και κατά πόσο αυτή εντάχθηκε στο σήμα». Εξηγεί, όμως, πως «πρόκειται για ένα σήμα που γιορτάζει τα 200 χρόνια από την Επανάσταση και επ’ ουδενί δεν θα έπρεπε να παρερμηνεύεται ως εθνικό σύμβολο. Το σήμα σχεδιάστηκε για να συνυπάρχει με τη σημαία».
