Παραγωγές in house: Καλύτερο επιχειρηματικό μοντέλο;

«Πριν από χρόνια, όταν ξεκίνησα την καριέρα μου στην TBWA η δομή της διαφημιστικής βιομηχανίας ήταν πολύ σαφής και απλή. Οι διαφημιζόμενοι προσλάμβαναν τις διαφημιστικές εταιρίες για να δημιουργήσουν τις καμπάνιες τους και οι διαφημιστικές εταιρίες προσλάμβαναν τις εταιρείες παραγωγής για την παραγωγή των ταινιών τους.

Θα μπορούσα εύκολα να πέσω στην παγίδα της αναπόλησης των «παλιών καλών ημερών», επειδή είναι αλήθεια ότι εκείνες οι ημέρες ήταν πράγματι καλές. Ήταν καλές όχι μόνο επειδή οι σχέσεις ανάμεσα στους τρεις αυτούς παράγοντες ήταν ξεκάθαρη αλλά κι επειδή ήταν βασισμένη σε δυο βασικά χαρακτηριστικά: την  εμπιστοσύνη και τον σεβασμό.   Δυστυχώς στην πορεία, ό, τι έχουμε κερδίσει από τεχνολογικής πλευράς το έχουμε χάσει από την ποιότητα των ανθρώπινων ανταλλαγών. Η εμπιστοσύνη και ο σεβασμός είναι τα δύο πράγματα στη ζωή, που δύσκολα κερδίζονται και εύκολα χάνονται.

Άλλοι καιροί

Από τη δεκαετία του \'80 μέχρι σήμερα, έχουμε περάσει μέσα από μια σειρά μεγάλων οικονομικών κρίσεων και πρωτοφανών τεχνολογικών εξελίξεων.

Από τη μια πλευρά, οι επιχειρήσεις μας έγιναν έντονα ανταγωνιστικές, πολύ περισσότερο απ όσο ήταν, αλλά από την άλλη η τεχνολογική επανάσταση άνοιξε νέους δρόμους για τη δημιουργικότητα , κάτι το οποίο οι «παλιές καλές μέρες» στερούνταν.

Αυτές οι κρίσεις και οι εξελίξεις εξακολουθούν να διαμορφώνουν τις δομές της βιομηχανίας μας. Οι μεσαίου μεγέθους ανεξάρτητες διαφημιστικές εταιρίες τείνουν να εξαφανιστούν, ενώ οι όμιλοι εταιριών κυριαρχούν.

Η αρπαγή των διαφημίσεων από τους διαφημιστές

Στο παρελθόν, οι εταιρείες παραγωγής ήταν οι μόνες αρμόδιες για την παραγωγή των ταινιών, από την αρχή μέχρι το τέλος, το οποίο είναι φυσικό. Με την πάροδο των ετών, οι διαφημιστικές εταιρίες, αναζητώντας νέα έσοδα, κατέλαβαν το μερίδιο από τα post production. Τα τελευταία χρόνια μερικές διαφημιστικές εταιρίες πέρασαν  στα «χωράφια» της παραγωγής δημιουργώντας τις δικές τους in-house εταιρίες παραγωγής. Οι in-house εταιρίες παραγωγής, μεγάλων διαφημιστικών ομίλων ανταγωνίζονται τις ανεξάρτητες εταιρίες για το ίδιο project της «μητρικής» διαφημιστικής εταιρίας, πράγμα το οποίο όπως είναι φυσικό ωφελεί περισσότερο την μια πλευρά παρά την άλλη. 

Μερικές διαφημιστικές εταιρίες προχωρούν ακόμα περισσότερο, εξαλείφοντας εντελώς τις ανεξάρτητες εταιρίες παραγωγής από τον ανταγωνισμό.

Αλλά είναι αυτή η κίνηση των διαφημιστικών εταιριών η αρχή μιας παγκόσμιας τάσης;

Πριν προσπαθήσουμε να προβλέψουμε το μέλλον μας ας αναρωτηθούμε το εξής: όταν μια διαφημιστική εταιρία αναλαμβάνει το post production μιας ταινίας ή παράγει εξ ολοκλήρου μια ταινία εσωτερικά, προσφέρει την καλύτερη ποιότητα στην καλύτερη τιμή για τους πελάτες της;

Προώθηση και καλλιέργεια νέων ταλέντων

Ως πρόεδρος της CFP-e/YDA θυμίζω, πολύ συχνά , στους διάφορους παράγοντες ότι ο κύριος ρόλος του παραγωγού είναι να ανακαλύψει, να προωθήσει και να γαλουχήσει νέους σκηνοθέτες. Οι διαφημιστικές εταιρίες μέσω των επαγγελματικών τμημάτων τους «ανακαλύπτουν» τους σκηνοθέτες που έχουν ήδη προωθηθεί από ανεξάρτητες εταιρίες παραγωγής. Οι διαφημιστικές εταιρίες ποτέ δεν θα μπορέσουν να στηρίξουν νέους σκηνοθέτες, ούτε να προσφέρουν την κατάλληλη δουλειά στα καλύτερα ταλέντα.

Όπως κάθε εταιρία, έτσι και οι εταιρίες παραγωγής πρέπει να έχουν κάποιο κέρδος για να μπορούν να αναπτυχτούν και να επενδύσουν. Αυτό είναι τόσο προφανές που ακούγεται λίγο ανόητο να το λέω, αλλά έχω συνειδητοποιήσει ότι οι διαφημιστικές εταιρίες τείνουν να ξεχνούν τι ακριβώς κάνουμε και πως το κάνουμε.

Εκτός από σκηνοθέτες, προωθούμε και άλλα ταλέντα και τεχνικούς, όπως διευθυντές φωτογραφίας, art directors (καλλιτεχνικούς διευθυντές), μοντέρ, σχεδιαστές, μουσικούς, διευθυντές παραγωγής, make- up artist, σχεδιαστές ρούχων...  Ξέρουμε ποιος είναι ο καλύτερος για ποια συγκεκριμένη εργασία και συνθέτουμε την καταλληλότερη ομάδα για μια ταινία συγκεκριμένων αναγκών.

Κοιτάζοντας το μέλλον

Επίσης, ξέρουμε να δίνουμε ευκαιρίες στους καινούργιους. Είμαστε πρωτοπόροι, αφού πολλές φορές πειραματιζόμαστε με καινούργιες τεχνικές και τεχνολογίες.  Πολύ συχνά είμαστε διατεθειμένοι να θυσιάσουμε μέρος ή ακόμα και ολόκληρο το κέρδος μας για να επενδύσουμε στην ποιότητα μιας ταινίας. Οι παραγωγοί δουλεύουν μακροπρόθεσμα, ενώ οι εταιρίες παραγωγής in-house αποσκοπούν στην άμεση απόδοση της επένδυσης, δουλεύουν δηλαδή βραχυπρόθεσμα.
 
Οι εταιρίες παραγωγής παίρνουν ρίσκα, αμφιβάλλω αν αυτό είναι διατεθειμένες να το κάνουν οι in-house εταιρίες. Αν ανατρέξουμε στον μακρύ κατάλογο των καλύτερων σκηνοθετών διεθνώς, θα δούμε ότι όλοι άρχισαν την καριέρα τους με κάποια ανεξάρτητη εταιρία παραγωγής. Αυτό που δεν  ξέρουμε είναι το πόσο επένδυσαν για το ξεκίνημα της καριέρας τους αυτές οι εταιρίες, αλλά είναι σίγουρο ότι επένδυσαν. Οι ανεξάρτητες εταιρίες δημιουργούν προστιθέμενη αξία στις δουλειές τους ενώ οι in-house όχι.

ΟΙ καλύτεροι των καλύτερων

Φυσικά οι διαφημιστικές εταιρίες δεν σκοπεύουν να πάρουν το 100% της αγοράς, απλά θέλουν το μερίδιο του post production και την παραγωγή των ταινιών, στις οποίες θεωρούν ότι δεν χρειάζεται προστιθέμενη αξία. Είναι εκείνες οι ταινίες που έχουν το λιγότερο ρίσκο και που δεν θα πάρουν ποτέ βραβείο στις Κάννες. Οι παραγωγοί μπορούν να είναι σίγουροι ότι θα συνεχίσουν να παράγουν τις «καλύτερες των καλύτερων» ταινιών. Οι διαφημιστικές εταιρίες δεν αρνούνται το ταλέντο μας, δεν αρνούνται το γεγονός ότι μας χρειάζονται, ο στόχος τους είναι να αναλάβουν ένα μεγάλο μέρος του κύκλου εργασιών μας, το οποίο όμως είναι ζωτικής σημασίας για τις ανεξάρτητες εταιρείες παραγωγής, όχι μόνο για να επιβιώσουν αλλά και για να επενδύσουν σε νέα ταλέντα.

Βραχυπρόθεσμα η αγορά της παραγωγής μπορεί να μειωθεί κατά 20, 30, 50%... αυτό σημαίνει ότι οι μεσαίου μεγέθους εταιρίες παραγωγής θα εξαφανιστούν μειώνοντας δραματικά την αναζήτηση νέων ταλέντων, και συνεπακόλουθα την ποικιλία που προσφέρεται σήμερα σε διαφημιστές και διαφημιζόμενους.

Εάν τους επόμενους μήνες και τα επόμενα χρόνια, η τάση αυτή επιβεβαιωθεί θα δημιουργήσει μονοπώλια και θα ωθήσει τις τιμές προς τα πάνω, οδηγώντας σε λιγότερη δημιουργικότητα και καινοτομία στο χώρο του κινηματογράφου.

Η παραγωγή ταλέντων

Φέτος στο Διαγωνισμό Νέων Σκηνοθετών (Young Directors Award) έχουμε δημιουργήσει ένα νέο βραβείο για τους παραγωγούς που έχουν βοηθήσει στην προώθηση νέων ταλέντων τα τελευταία δύο χρόνια. Καλώ όλους όσους θέλουν να μάθουν ποια θα είναι η επόμενη γενιά των σκηνοθετών, να έρθουν στην τελετή απονομής των βραβείων μας την Πέμπτη 19 Ιουνίου στις Κάννες για να δουν από κοντά γιατί οι παραγωγοί είναι τόσο παθιασμένοι με αυτό που κάνουν».