Στρατής Τριλίκης (iMEdD): Όραμά μας μια κοινότητα ανεξάρτητων δημοσιογράφων
Σε μια εποχή που τα social media, έχουν σχεδόν αντικαταστήσει τις παραδοσιακές πηγές ενημέρωσης, δημιουργήθηκε το iMEdD με αποκλειστική δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) , σε μια προσπάθεια να ξανακερδίσει η δημοσιογραφία τη χαμένη της εγκυρότητα και αξιοπιστία.
Από τη Λιλή Καρακώστα
Κάθε άλλο παρά εύκολη είναι η δουλειά του σύγχρονου δημοσιογράφου παρόλο που το διαδίκτυο έχει κάνει ευκολότερη την πρόσβαση στην πληροφορία και την έρευνα. Ωστόσο, οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης που έχουν αντικαταστήσει τις έγκυρες πηγές ενημέρωσης σε συνδυασμό με τα πυρά που έχει κατά καιρούς δεχθεί η δημοσιογραφία για το ρόλο της στη νέα εποχή, την έχουν αποδυναμώσει σημαντικά. Για την προσπάθεια να ξανακερδίσει η δημοσιογραφία την χαμένη της αίγλη μέσα από συλλογικές προσπάθειες, όπως το iMEdD που δημιουργήθηκε χάρη στη δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), μας μιλά ο Διευθυντής Προγραμμάτων και Δημοσιογράφος, Στρατής Τριλίκης.
-Πότε και με ποιο σκοπό δημιουργήθηκε το iMEdD; Μιλήστε μας λίγο για την πορεία του έκτοτε.
Το iMEdD ιδρύθηκε το 2018 με αποκλειστική δωρεά από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) με στόχο να συμβάλει στην προαγωγή και ενίσχυση της διαφάνειας, της εγκυρότητας και της ανεξαρτησίας στη δημοσιογραφία, έχοντας ως βασικό μέλημα την αξιοκρατία και την αριστεία. Η Άννα-Κύνθια Μπουσδούκου και εγώ, προερχόμενοι από τον σκληρό πυρήνα της ενεργής δημοσιογραφίας, προτείναμε στο ΙΣΝ την δημιουργία του Οργανισμού με έδρα την Ελλάδα και διεθνή προσανατολισμό, αναγνωρίζοντας την διεθνή κρίση στη δημοσιογραφία που οδηγεί σε έλλειψη εμπιστοσύνης και «αντικατάσταση» των παραδοσιακών Μέσων από τα κοινωνικά δίκτυα. Κοινός τόπος ημών και του ΙΣΝ -το οποίο ασπάστηκε την ιδέα, ήταν ότι οι δημοσιογράφοι οφείλουν να ανακτήσουν την εμπιστοσύνη του κοινού και να εξασφαλίσουν τη σωστή ενημέρωση και ενδυνάμωση της κοινωνίας.
-Η ομάδα του iMEdD, απαρτίζεται από διαφορετικές ειδικότητες. Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να συντονιστούν αυτοί οι άνθρωποι κάτω από έναν κοινό σκοπό, όπως είναι η προαγωγή της δημοσιογραφίας;
Το εγχείρημα ξεκίνησε χωρίς να υπάρχει προηγούμενο στην Ελλάδα και σε ελάχιστες περιπτώσεις στο εξωτερικό. Ήταν για εμάς ένα πρωτότυπο και πρωτοποριακό «πείραμα» σε κυριολεκτικά αχαρτογράφητο πεδίο. Δεν θέλαμε να δημιουργήσουμε ένα Μέσο ούτε μια σχολή δημοσιογραφίας. Θέλαμε να βρεθούμε στον πυρήνα της δημοσιογραφίας, να απευθυνθούμε στους δημοσιογράφους, αλλά ταυτόχρονα να δημιουργήσουμε γέφυρες επικοινωνίας και ουσιαστικής συνεργασίας με ακαδημαϊκούς φορείς, μέσα διεθνούς κύρους και αναγνώρισης αλλά και το κοινό, τον αποδεκτή της δουλειάς μας. Αρχικά ξεκινήσαμε με ένα μικρό σχήμα 4 ατόμων επιχειρώντας να βάλουμε τις βάσεις, και στη συνέχεια η ανταπόκριση των επαγγελματιών του χώρου μας οδήγησε στη γρήγορη ανάπτυξη και επέκταση μας. Σήμερα η ομάδα αποτελείται από 16 άτομα και μερικές δεκάδες ενεργούς συνεργάτες που εμπλέκονται δυναμικά σε διάφορα project. Η επιλογή των μελών της ομάδας έγινε με βάση την ειδίκευση τους σε σύγχρονες μορφές δημοσιογραφίας, αλλά κυρίως με βάση το ήθος την αξιοπιστία και την συνέπεια λόγου και έργων στην επαγγελματική τους διαδρομή. Τολμώ να πω ότι δεν υπήρξαν δυσκολίες να μοιραστούμε το όραμα, καθώς είναι πολλοί οι συνάδελφοι που μοιράζονται τους ίδιους προβληματισμούς και τις ίδιες αξίες.
-Έχετε ήδη στο ενεργητικό σας, ορισμένα σημαντικά projects. Μιλήστε μας για τα projects αυτά αλλά και για την απήχησή τους.
Είμαστε ενθουσιασμένοι με τα έως σήμερα αποτελέσματα της προσπάθειας που γίνεται. Το αποτύπωμα των δράσεων που εξελίχθηκαν και εξελίσσονται είναι τολμώ να πω ιδιαίτερα σημαντικό για τη δημοσιογραφική κοινότητα και τους πολίτες. Ενδεικτικά θα αναφέρω το application καταγραφής και αποτύπωσης των δεδομένων για την Covid 19 στην Ελλάδα και στον κόσμο, που έγινε από το iMEdD Lab εν μέσω πανδημίας. H εφαρμογή αξιοποιεί τα διαθέσιμα επίσημα δεδομένα και προσφέρει αναλύσεις σχετικά με την εξέλιξη της πανδημίας σε πραγματικό χρόνο διατηρώντας datasets ανοιχτά και διαθέσιμα σε κάθε ενδιαφερόμενο, με Creative Commons άδεια χρήσης. Η αξιοπιστία και αξία αυτού του «εργαλείου» αναγνωρίστηκε μάλιστα από το Ευρωπαϊκό τμήμα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ο οποίος τα έχει ενσωματώσει ως τα επίσημα στοιχεία που παίρνει από την Ελλάδα. Σημαντικά ήταν και τα project που «έτρεξαν» για την πανδημία, εν μέσω πανδημίας, κάτω από τον τίτλο «Παρόντες». Δεκάδες συνεργάτες του iMEdD συνεργάστηκαν κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες και δημιούργησαν από κοινού δημοσιογραφικά περιεχόμενα σε διαφορετικά φορμά για την αποτύπωση των όσων απασχολούσαν την κοινωνία. Long story κείμενα, φωτορεπορταζ και ντοκιμαντέρ τα οποία παρουσιάστηκαν εν μέσω lockdown στον δημόσιο χώρο. Στην συνέχεια των «Παρόντων» σε συνεργασία με τον καταξιωμένο δημοσιογράφο – ντοκιμαντερίστα Γιώργο Αυγερόπουλο, δημιουργήσαμε και ένα μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ υπό τον ίδιο τίτλο, που περιγράφει τον τρόπο που η πανδημία διέτρεξε το σύνολο της κοινωνίας, την οικονομική και πολιτική ζωή του τόπου από την έναρξη της έως και τον Φεβρουάριο του 2021. Το ντοκιμαντέρ αυτό εκτός της μεγάλης ανταπόκρισης που είχε στο κοινό απέσπασε και αρκετά διεθνή βραβεία. Πολλά βραβεία και διακρίσεις απέσπασαν και project δημιουργών που υποστηρίχθηκαν από το iMEdD στο πλαίσιο του incubator. Ενδεικτικά αναφέρω το ντοκιμαντέρ της Μαριάννας Κακαουνάκη «Οι Αόρατοι» ή το project του Κώστα Κουκουμάκα για την οικονομία της κάνναβης στα Βαλκάνια. Τέλος σημαντικό project ήταν για εμάς στο πλαίσιο του Bridge, η υποστήριξη της αγγλόφωνης έκδοσης του περιοδικού δρόμου Σχεδία. Εν μέσω άλλων, αυτή την στιγμή τρέχουν δυο ακόμη νέα πρωτότυπα project, ένα application για τη χαρτογράφηση των πλειστηριασμών και η πρώτη μας έκδοση ενός ηλεκτρονικού βιβλίου βασικών αρχών για τον δημοσιογραφία των δεδομένων σε συνεργασία με το European Journalism Center. Επίσης εργαζόμαστε πάνω στην υποστήριξη της ψηφιοποίησης δύο σημαντικών δημοσιογραφικών αρχείων, ενώ ταυτόχρονα γίναμε και μέλη του European Press Prize ενός σημαντικού ευρωπαϊκού οργανισμού αντίστοιχου των γνωστών βραβείων Pulizer.
-Ο οργανισμός ξεκίνησε με δύο βασικούς άξονες, το ideas zone και το incubator και μέσα στον πρώτο χρόνο, προστέθηκαν ακόμη 4, το Lab, το Bridge, το Inside the Box και το Out of the Box. Τι ακριβώς εξυπηρετούν οι άξονες αυτοί και ποια «εργαλεία» μπορούν να βρουν σε αυτά οι δημοσιογράφοι;
Ο Οργανισμός στη διαδρομή οργάνωσης των δομών λειτουργίας του ξεκίνησε όπως λέτε με δυο πυλώνες, το incubator και το ideas zone, για να φτάσει σήμερα προκειμένου να καλύψει όλη την γκάμα των δραστηριοτήτων του στους 6 πυλώνες. Εκτός του incubator και του ideas zone έχουν προστεθεί το LAB, το Bridge, το Inside the Box και το Out of the Box. Κάθε ένας ανταποκρίνεται και εξυπηρετεί διαφορετικά στοιχεία υποστήριξης των συμμετεχόντων και της ιδίας της λειτουργίας του Οργανισμού. Επιγραμματικά : Το incubator φιλοξενεί υπάρχοντες οργανισμούς, κερδοσκοπικούς και μη καθώς και ομάδες ή μεμονωμένα άτομα που έχουν την επιθυμία να δημιουργήσουν έναν νέο οργανισμό ή να υλοποιήσουν ένα καινοτόμο project στο χώρο της δημοσιογραφίας. Στόχος μας είναι να στηρίξουμε και να αγκαλιάσουμε αυτές τις ιδέες προσφέροντας όλα τα απαραίτητα εργαλεία και την τεχνογνωσία ώστε να γίνουν πραγματικότητα. Όραμά μας είναι μέσω της διάδρασης όλων των συμμετεχόντων να χτιστεί μια καινοτόμος και δημιουργική κοινότητα ανεξάρτητων δημοσιογράφων και επαγγελματιών του χώρου. Το ideas Zone έχει στόχο την ανταλλαγή και μεταφορά πληροφόρησης, εμπειριών, τεχνογνωσίας και βέλτιστων πρακτικών στους συμμετέχοντες. Πιο συγκεκριμένα, περιλαμβάνει θεματικούς κύκλους καθώς και workshops και εκδηλώσεις, που καλύπτουν ενδιαφέροντα θέματα της δημοσιογραφίας από θεωρητική και πρακτική πλευρά. To Lab είναι ο πυλώνας παραγωγής πρωτογενούς περιεχομένου του iMEdD. Εστιάζοντας στη δημοσιογραφία δεδομένων και υιοθετώντας το σύγχρονο δημοσιογραφικό παράδειγμα από τα μεγαλύτερα Μέσα παγκοσμίως, το Lab παράγει και παρουσιάζει πρωτογενή ύλη, με τα δεδομένα στον πυρήνα της τα οποία παρουσιάζει στο lab.imedd.org. Tο Bridge συνεργάζεται με πρωτοβουλίες από την Ελλάδα και το εξωτερικό που προσεγγίζουν κοινωνικά ζητήματα μέσω της δημοσιογραφίας. Η δημοσιογραφία αξιοποιείται ως μέσο έκφρασης αλλά και όχημα δημοκρατίας για ομάδες πληθυσμού χωρίς άμεση πρόσβαση στις πηγές πληροφόρησης. Ο πυλώνας δράσης Inside the Box έχει ως αποστολή την διάχυση ιδεών, τη μεταφορά τεχνογνωσίας και καλών πρακτικών αλλά και τη στρατηγική καθοδήγηση και υλοποίηση έργων που αφορούν στις δράσεις του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ). Τέλος, το Out of the Box, αποσκοπεί, μεταξύ άλλων, στη δυναμική δημιουργία και προώθηση πειραματικών και καινοτόμων δημοσιογραφικών εργαλείων, εργασιών και έργων. Σκοπός του είναι η οργάνωση και υλοποίηση μοναδικών, πειραματικών ή/και καινοτόμων παραγωγών δυναμικού περιεχομένου -εκτός των συμβατικών «σχημάτων» και «μεγεθών»- με τη συμμετοχή των ανθρωπίνων πόρων, των δομών και των υποδομών του iMEdD και της διαρκώς αναπτυσσόμενης τεχνογνωσίας του.
-Το iMEdD δημιουργήθηκε με την χορηγία του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Πόσο σημαντική είναι η στήριξη ενός ιδρύματος τέτοιου μεγέθους για την ανέφελη λειτουργία ενός οργανισμού όπως το iMEdD;
Η απρόσκοπτη και ανέφελη δράση τέτοιων μορφών εγχειρημάτων είναι απολύτως αναγκαίο να έχουν την υποστήριξη ενός φορέα που έχει την δυνατότητα να το κάνει και να μην προσδοκά σε οικονομικά οφέλη. Μόνο τότε οργανισμοί όπως το iMEdD που έχουν ως σκοπό την προσφορά χωρίς ανταποδοτικά οφέλη μπορούν να λειτουργήσουν ανεπηρέαστα και να φέρουν ουσιαστικά αποτελέσματα για τον σκοπό για τον οποίο δημιουργήθηκαν. Το ΙΣΝ έχει αποδείξει δεκαετίες τώρα με τις δράσεις, το όραμα και τις δωρεές του στην ανιδιοτελή διάθεση προσφοράς στο κοινωνικό σύνολο. Η ποιότητα της ενημέρωσης, η δημοσιογραφία ως λειτούργημα στην υπηρεσία των πολιτών είναι ουσιαστικό στοιχείο μιας καλά οργανωμένης δημοκρατίας και αναγκαίο να υπηρετηθεί μέχρι κεραίας.
-Ποια εργαλεία θα βρει στο iMEdD, ένας δημοσιογράφος σήμερα; Είναι πιο εύκολη η διασταύρωση πηγών στην εποχή του διαδικτύου ή αυτή η ευκολία έχει «ακυρώσει» την πραγματική έρευνα;
Κυρίως μέσα από τον πυλώνα του ideas zone επιχειρούμε να κάνουμε κοινό τόπο σε όλους τους επαγγελματίες της ενημέρωσης εργαλεία ή μεθοδολογίες που βελτιώνουν ποιοτικά αλλά και τεχνολογικά την εξέλιξη της δημοσιογραφίας. Μέσα από workshop αλλά και ανοιχτές συζητήσεις με πανεπιστήμια όπως το Columbia ή διεθνή μέσα που έχουν δοκιμάσει πρακτικές και εργαλεία χρήσιμα για τους δημοσιογράφους και τον πολίτη , προσπαθούμε να κρατάμε συνεχώς ενημερωμένους τους επαγγελματίες της ενημέρωσης ώστε να αναβαθμίζουν τη δουλειά τους, να ξεπερνούν τα προβλήματα προσαρμογής στις τεχνολογικές εξελίξεις και να ξεπερνούν τις σκοπέλους που εγκλιματισμού στα νέα μιντιακά περιβάλλοντα. Η ισορροπία όλων αυτών των εξελίξεων και των θεμελιωδών αρχών και αξίων της δημοσιογραφίας είναι η λεπτή γραμμή στην οποία καλείται να ακροβατήσει σήμερα ο δημοσιογραφικός κόσμος. Η παραγωγή περιεχομένου γίνεται αποτελεσματικότερη με όλα αυτά που η τεχνολογία σήμερα μας προσφέρει, αλλά χωρίς τις παραδοσιακές τεχνικές και τους κανόνες που η δημοσιογραφία πρεσβεύει, το τελικό αποτέλεσμα συχνά οδηγεί σε σοβαρές στρεβλώσεις.
-Στην εποχή της παντοκρατορίας των social media, πιστεύετε πως η δημοσιογραφία περνά κρίση; Οι αναγνώστες στρέφονται σε ειδησεογραφικές πηγές για την ενημέρωσή τους ή έχει κυριαρχήσει η «ενημέρωση» μέσα από πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης;
Τα social media υπάρχουν για να κάνουν μια δουλειά και η δημοσιογραφία μια άλλη. Γιατί δεν μπαίνει το αντίστοιχο δίλημμα και στην ιατρική; Θα επιτρέπατε σ ένα «παντογνώστη» ινφλουένσερ να σας εγχειρήσει ή να διαγνώσει από τι πάσχετε; Προφανώς η εκτροπή του κοινού σε τέτοιες πηγές ενημέρωσης είναι ένα πρόβλημα για το οποίο και η δημοσιογραφία ευθύνεται. Αλλά η ουσία δεν αλλάζει. Τα social media πρέπει να υπάρχουν, να ωριμάσουν στην συνείδηση του χρήστη για την αξία και το ρόλο που έχουν αλλά ταυτόχρονα να γίνει καθαρό και από τους επαγγελματίες της ενημέρωσης ότι το δημοσιογραφικό λειτούργημα επιτελεί άλλο σκοπό και ρόλο και να αποδείξουν μέσα από την υπεύθυνη στάση τους ότι ο πολίτης μπορεί και πρέπει να τους εμπιστευθεί.
-Ποια είναι τα μελλοντικά σχέδια του iMEdD;
Ήδη τρέχουμε τον σχεδιασμό της επόμενης χρονιάς προσαρμοζόμενοι στο μέτρο του δυνατού με τις εξελίξεις γύρω από την υγειονομική κρίση. Τον Φεβρουάριο θα κάνουμε ένα μεγάλο διεθνές δημοσιογραφικό Φόρουμ με θέμα την Εμπιστοσύνη. Σε αυτό φιλοδοξούμε να ανοίξουμε μια μεγάλη συζήτηση εντός και εκτός συνόρων για το κρίσιμο αυτό διακύβευμα που αφορά στον πυρήνα των προβλημάτων της σύγχρονης δημοσιογραφίας, τόσο για τον επαγγελματία της ενημέρωσης όσο και τους πολίτες, οι οποίοι θα έχουν σε αυτό το Φόρουμ το δικό τους βήμα. Ταυτόχρονα προχωράμε τις διεθνείς μας συνεργασίες και συνέργειες με πρακτικές δράσεις εντός και εκτός συνόρων, εμπλουτίζουμε το περιεχόμενο της πλατφόρμας των Podcast που εγκαινιάσαμε πριν μερικούς μήνες και βάζουμε μπροστά ένα μεγαλεπήβολο project για την ουσιαστική στήριξη και ενίσχυση της τοπικής ειδησεογραφίας, των local news, των οποίων η βιωσιμότητα και παρουσία στις μικρές κοινωνίες είναι θεμελιώδες στοιχείο της ενημέρωσης των πολιτών. Ταυτόχρονα θα συνεχίσουν να τρέχουν και τα εργαστήρια μέσω του ideas zone, η υποστήριξη του νέου κύκλου των project του incubator για το 2022, ενώ συνήθως προκύπτουν επιπλέον δράσεις και συνεργασίες, ως απάντηση στις ανάγκες της εποχής και των ζητουμένων των δημοσιογράφων.
Μπορείτε να επισκεφθείτε το iMEdD : https://www.imedd.org/
Σύντομο βιογραφικό
Στρατής Τριλίκης Διευθυντής Προγραμμάτων, Δημοσιογράφος
Ο Στρατής Τριλίκης είναι δημοσιογράφος με μεγάλη προϋπηρεσία σε διάφορους τηλεοπτικούς και ραδιοφωνικούς σταθμούς από την θέση του διευθυντή ή του αρχισυντάκτη ενώ διετέλεσε πολεμικός ανταποκριτής σε έντυπα για πάνω από 20 χρόνια. Παράλληλα, για 15 χρόνια ήταν αρχισυντάκτης πρωϊνών ενημερωτικών εκπομπών στην ΕΡΤ και στην τηλεόραση του ΣΚΑΪ. Είναι πτυχιούχος Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου με ειδίκευση στην Κοινωνιολογία των Μέσων Ενημέρωσης.
Από τη Λιλή Καρακώστα
Κάθε άλλο παρά εύκολη είναι η δουλειά του σύγχρονου δημοσιογράφου παρόλο που το διαδίκτυο έχει κάνει ευκολότερη την πρόσβαση στην πληροφορία και την έρευνα. Ωστόσο, οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης που έχουν αντικαταστήσει τις έγκυρες πηγές ενημέρωσης σε συνδυασμό με τα πυρά που έχει κατά καιρούς δεχθεί η δημοσιογραφία για το ρόλο της στη νέα εποχή, την έχουν αποδυναμώσει σημαντικά. Για την προσπάθεια να ξανακερδίσει η δημοσιογραφία την χαμένη της αίγλη μέσα από συλλογικές προσπάθειες, όπως το iMEdD που δημιουργήθηκε χάρη στη δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), μας μιλά ο Διευθυντής Προγραμμάτων και Δημοσιογράφος, Στρατής Τριλίκης.
-Πότε και με ποιο σκοπό δημιουργήθηκε το iMEdD; Μιλήστε μας λίγο για την πορεία του έκτοτε.
Το iMEdD ιδρύθηκε το 2018 με αποκλειστική δωρεά από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) με στόχο να συμβάλει στην προαγωγή και ενίσχυση της διαφάνειας, της εγκυρότητας και της ανεξαρτησίας στη δημοσιογραφία, έχοντας ως βασικό μέλημα την αξιοκρατία και την αριστεία. Η Άννα-Κύνθια Μπουσδούκου και εγώ, προερχόμενοι από τον σκληρό πυρήνα της ενεργής δημοσιογραφίας, προτείναμε στο ΙΣΝ την δημιουργία του Οργανισμού με έδρα την Ελλάδα και διεθνή προσανατολισμό, αναγνωρίζοντας την διεθνή κρίση στη δημοσιογραφία που οδηγεί σε έλλειψη εμπιστοσύνης και «αντικατάσταση» των παραδοσιακών Μέσων από τα κοινωνικά δίκτυα. Κοινός τόπος ημών και του ΙΣΝ -το οποίο ασπάστηκε την ιδέα, ήταν ότι οι δημοσιογράφοι οφείλουν να ανακτήσουν την εμπιστοσύνη του κοινού και να εξασφαλίσουν τη σωστή ενημέρωση και ενδυνάμωση της κοινωνίας.
-Η ομάδα του iMEdD, απαρτίζεται από διαφορετικές ειδικότητες. Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να συντονιστούν αυτοί οι άνθρωποι κάτω από έναν κοινό σκοπό, όπως είναι η προαγωγή της δημοσιογραφίας;
Το εγχείρημα ξεκίνησε χωρίς να υπάρχει προηγούμενο στην Ελλάδα και σε ελάχιστες περιπτώσεις στο εξωτερικό. Ήταν για εμάς ένα πρωτότυπο και πρωτοποριακό «πείραμα» σε κυριολεκτικά αχαρτογράφητο πεδίο. Δεν θέλαμε να δημιουργήσουμε ένα Μέσο ούτε μια σχολή δημοσιογραφίας. Θέλαμε να βρεθούμε στον πυρήνα της δημοσιογραφίας, να απευθυνθούμε στους δημοσιογράφους, αλλά ταυτόχρονα να δημιουργήσουμε γέφυρες επικοινωνίας και ουσιαστικής συνεργασίας με ακαδημαϊκούς φορείς, μέσα διεθνούς κύρους και αναγνώρισης αλλά και το κοινό, τον αποδεκτή της δουλειάς μας. Αρχικά ξεκινήσαμε με ένα μικρό σχήμα 4 ατόμων επιχειρώντας να βάλουμε τις βάσεις, και στη συνέχεια η ανταπόκριση των επαγγελματιών του χώρου μας οδήγησε στη γρήγορη ανάπτυξη και επέκταση μας. Σήμερα η ομάδα αποτελείται από 16 άτομα και μερικές δεκάδες ενεργούς συνεργάτες που εμπλέκονται δυναμικά σε διάφορα project. Η επιλογή των μελών της ομάδας έγινε με βάση την ειδίκευση τους σε σύγχρονες μορφές δημοσιογραφίας, αλλά κυρίως με βάση το ήθος την αξιοπιστία και την συνέπεια λόγου και έργων στην επαγγελματική τους διαδρομή. Τολμώ να πω ότι δεν υπήρξαν δυσκολίες να μοιραστούμε το όραμα, καθώς είναι πολλοί οι συνάδελφοι που μοιράζονται τους ίδιους προβληματισμούς και τις ίδιες αξίες.
-Έχετε ήδη στο ενεργητικό σας, ορισμένα σημαντικά projects. Μιλήστε μας για τα projects αυτά αλλά και για την απήχησή τους.
Είμαστε ενθουσιασμένοι με τα έως σήμερα αποτελέσματα της προσπάθειας που γίνεται. Το αποτύπωμα των δράσεων που εξελίχθηκαν και εξελίσσονται είναι τολμώ να πω ιδιαίτερα σημαντικό για τη δημοσιογραφική κοινότητα και τους πολίτες. Ενδεικτικά θα αναφέρω το application καταγραφής και αποτύπωσης των δεδομένων για την Covid 19 στην Ελλάδα και στον κόσμο, που έγινε από το iMEdD Lab εν μέσω πανδημίας. H εφαρμογή αξιοποιεί τα διαθέσιμα επίσημα δεδομένα και προσφέρει αναλύσεις σχετικά με την εξέλιξη της πανδημίας σε πραγματικό χρόνο διατηρώντας datasets ανοιχτά και διαθέσιμα σε κάθε ενδιαφερόμενο, με Creative Commons άδεια χρήσης. Η αξιοπιστία και αξία αυτού του «εργαλείου» αναγνωρίστηκε μάλιστα από το Ευρωπαϊκό τμήμα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ο οποίος τα έχει ενσωματώσει ως τα επίσημα στοιχεία που παίρνει από την Ελλάδα. Σημαντικά ήταν και τα project που «έτρεξαν» για την πανδημία, εν μέσω πανδημίας, κάτω από τον τίτλο «Παρόντες». Δεκάδες συνεργάτες του iMEdD συνεργάστηκαν κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες και δημιούργησαν από κοινού δημοσιογραφικά περιεχόμενα σε διαφορετικά φορμά για την αποτύπωση των όσων απασχολούσαν την κοινωνία. Long story κείμενα, φωτορεπορταζ και ντοκιμαντέρ τα οποία παρουσιάστηκαν εν μέσω lockdown στον δημόσιο χώρο. Στην συνέχεια των «Παρόντων» σε συνεργασία με τον καταξιωμένο δημοσιογράφο – ντοκιμαντερίστα Γιώργο Αυγερόπουλο, δημιουργήσαμε και ένα μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ υπό τον ίδιο τίτλο, που περιγράφει τον τρόπο που η πανδημία διέτρεξε το σύνολο της κοινωνίας, την οικονομική και πολιτική ζωή του τόπου από την έναρξη της έως και τον Φεβρουάριο του 2021. Το ντοκιμαντέρ αυτό εκτός της μεγάλης ανταπόκρισης που είχε στο κοινό απέσπασε και αρκετά διεθνή βραβεία. Πολλά βραβεία και διακρίσεις απέσπασαν και project δημιουργών που υποστηρίχθηκαν από το iMEdD στο πλαίσιο του incubator. Ενδεικτικά αναφέρω το ντοκιμαντέρ της Μαριάννας Κακαουνάκη «Οι Αόρατοι» ή το project του Κώστα Κουκουμάκα για την οικονομία της κάνναβης στα Βαλκάνια. Τέλος σημαντικό project ήταν για εμάς στο πλαίσιο του Bridge, η υποστήριξη της αγγλόφωνης έκδοσης του περιοδικού δρόμου Σχεδία. Εν μέσω άλλων, αυτή την στιγμή τρέχουν δυο ακόμη νέα πρωτότυπα project, ένα application για τη χαρτογράφηση των πλειστηριασμών και η πρώτη μας έκδοση ενός ηλεκτρονικού βιβλίου βασικών αρχών για τον δημοσιογραφία των δεδομένων σε συνεργασία με το European Journalism Center. Επίσης εργαζόμαστε πάνω στην υποστήριξη της ψηφιοποίησης δύο σημαντικών δημοσιογραφικών αρχείων, ενώ ταυτόχρονα γίναμε και μέλη του European Press Prize ενός σημαντικού ευρωπαϊκού οργανισμού αντίστοιχου των γνωστών βραβείων Pulizer.
-Ο οργανισμός ξεκίνησε με δύο βασικούς άξονες, το ideas zone και το incubator και μέσα στον πρώτο χρόνο, προστέθηκαν ακόμη 4, το Lab, το Bridge, το Inside the Box και το Out of the Box. Τι ακριβώς εξυπηρετούν οι άξονες αυτοί και ποια «εργαλεία» μπορούν να βρουν σε αυτά οι δημοσιογράφοι;
Ο Οργανισμός στη διαδρομή οργάνωσης των δομών λειτουργίας του ξεκίνησε όπως λέτε με δυο πυλώνες, το incubator και το ideas zone, για να φτάσει σήμερα προκειμένου να καλύψει όλη την γκάμα των δραστηριοτήτων του στους 6 πυλώνες. Εκτός του incubator και του ideas zone έχουν προστεθεί το LAB, το Bridge, το Inside the Box και το Out of the Box. Κάθε ένας ανταποκρίνεται και εξυπηρετεί διαφορετικά στοιχεία υποστήριξης των συμμετεχόντων και της ιδίας της λειτουργίας του Οργανισμού. Επιγραμματικά : Το incubator φιλοξενεί υπάρχοντες οργανισμούς, κερδοσκοπικούς και μη καθώς και ομάδες ή μεμονωμένα άτομα που έχουν την επιθυμία να δημιουργήσουν έναν νέο οργανισμό ή να υλοποιήσουν ένα καινοτόμο project στο χώρο της δημοσιογραφίας. Στόχος μας είναι να στηρίξουμε και να αγκαλιάσουμε αυτές τις ιδέες προσφέροντας όλα τα απαραίτητα εργαλεία και την τεχνογνωσία ώστε να γίνουν πραγματικότητα. Όραμά μας είναι μέσω της διάδρασης όλων των συμμετεχόντων να χτιστεί μια καινοτόμος και δημιουργική κοινότητα ανεξάρτητων δημοσιογράφων και επαγγελματιών του χώρου. Το ideas Zone έχει στόχο την ανταλλαγή και μεταφορά πληροφόρησης, εμπειριών, τεχνογνωσίας και βέλτιστων πρακτικών στους συμμετέχοντες. Πιο συγκεκριμένα, περιλαμβάνει θεματικούς κύκλους καθώς και workshops και εκδηλώσεις, που καλύπτουν ενδιαφέροντα θέματα της δημοσιογραφίας από θεωρητική και πρακτική πλευρά. To Lab είναι ο πυλώνας παραγωγής πρωτογενούς περιεχομένου του iMEdD. Εστιάζοντας στη δημοσιογραφία δεδομένων και υιοθετώντας το σύγχρονο δημοσιογραφικό παράδειγμα από τα μεγαλύτερα Μέσα παγκοσμίως, το Lab παράγει και παρουσιάζει πρωτογενή ύλη, με τα δεδομένα στον πυρήνα της τα οποία παρουσιάζει στο lab.imedd.org. Tο Bridge συνεργάζεται με πρωτοβουλίες από την Ελλάδα και το εξωτερικό που προσεγγίζουν κοινωνικά ζητήματα μέσω της δημοσιογραφίας. Η δημοσιογραφία αξιοποιείται ως μέσο έκφρασης αλλά και όχημα δημοκρατίας για ομάδες πληθυσμού χωρίς άμεση πρόσβαση στις πηγές πληροφόρησης. Ο πυλώνας δράσης Inside the Box έχει ως αποστολή την διάχυση ιδεών, τη μεταφορά τεχνογνωσίας και καλών πρακτικών αλλά και τη στρατηγική καθοδήγηση και υλοποίηση έργων που αφορούν στις δράσεις του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ). Τέλος, το Out of the Box, αποσκοπεί, μεταξύ άλλων, στη δυναμική δημιουργία και προώθηση πειραματικών και καινοτόμων δημοσιογραφικών εργαλείων, εργασιών και έργων. Σκοπός του είναι η οργάνωση και υλοποίηση μοναδικών, πειραματικών ή/και καινοτόμων παραγωγών δυναμικού περιεχομένου -εκτός των συμβατικών «σχημάτων» και «μεγεθών»- με τη συμμετοχή των ανθρωπίνων πόρων, των δομών και των υποδομών του iMEdD και της διαρκώς αναπτυσσόμενης τεχνογνωσίας του.
-Το iMEdD δημιουργήθηκε με την χορηγία του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Πόσο σημαντική είναι η στήριξη ενός ιδρύματος τέτοιου μεγέθους για την ανέφελη λειτουργία ενός οργανισμού όπως το iMEdD;
Η απρόσκοπτη και ανέφελη δράση τέτοιων μορφών εγχειρημάτων είναι απολύτως αναγκαίο να έχουν την υποστήριξη ενός φορέα που έχει την δυνατότητα να το κάνει και να μην προσδοκά σε οικονομικά οφέλη. Μόνο τότε οργανισμοί όπως το iMEdD που έχουν ως σκοπό την προσφορά χωρίς ανταποδοτικά οφέλη μπορούν να λειτουργήσουν ανεπηρέαστα και να φέρουν ουσιαστικά αποτελέσματα για τον σκοπό για τον οποίο δημιουργήθηκαν. Το ΙΣΝ έχει αποδείξει δεκαετίες τώρα με τις δράσεις, το όραμα και τις δωρεές του στην ανιδιοτελή διάθεση προσφοράς στο κοινωνικό σύνολο. Η ποιότητα της ενημέρωσης, η δημοσιογραφία ως λειτούργημα στην υπηρεσία των πολιτών είναι ουσιαστικό στοιχείο μιας καλά οργανωμένης δημοκρατίας και αναγκαίο να υπηρετηθεί μέχρι κεραίας.
-Ποια εργαλεία θα βρει στο iMEdD, ένας δημοσιογράφος σήμερα; Είναι πιο εύκολη η διασταύρωση πηγών στην εποχή του διαδικτύου ή αυτή η ευκολία έχει «ακυρώσει» την πραγματική έρευνα;
Κυρίως μέσα από τον πυλώνα του ideas zone επιχειρούμε να κάνουμε κοινό τόπο σε όλους τους επαγγελματίες της ενημέρωσης εργαλεία ή μεθοδολογίες που βελτιώνουν ποιοτικά αλλά και τεχνολογικά την εξέλιξη της δημοσιογραφίας. Μέσα από workshop αλλά και ανοιχτές συζητήσεις με πανεπιστήμια όπως το Columbia ή διεθνή μέσα που έχουν δοκιμάσει πρακτικές και εργαλεία χρήσιμα για τους δημοσιογράφους και τον πολίτη , προσπαθούμε να κρατάμε συνεχώς ενημερωμένους τους επαγγελματίες της ενημέρωσης ώστε να αναβαθμίζουν τη δουλειά τους, να ξεπερνούν τα προβλήματα προσαρμογής στις τεχνολογικές εξελίξεις και να ξεπερνούν τις σκοπέλους που εγκλιματισμού στα νέα μιντιακά περιβάλλοντα. Η ισορροπία όλων αυτών των εξελίξεων και των θεμελιωδών αρχών και αξίων της δημοσιογραφίας είναι η λεπτή γραμμή στην οποία καλείται να ακροβατήσει σήμερα ο δημοσιογραφικός κόσμος. Η παραγωγή περιεχομένου γίνεται αποτελεσματικότερη με όλα αυτά που η τεχνολογία σήμερα μας προσφέρει, αλλά χωρίς τις παραδοσιακές τεχνικές και τους κανόνες που η δημοσιογραφία πρεσβεύει, το τελικό αποτέλεσμα συχνά οδηγεί σε σοβαρές στρεβλώσεις.
-Στην εποχή της παντοκρατορίας των social media, πιστεύετε πως η δημοσιογραφία περνά κρίση; Οι αναγνώστες στρέφονται σε ειδησεογραφικές πηγές για την ενημέρωσή τους ή έχει κυριαρχήσει η «ενημέρωση» μέσα από πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης;
Τα social media υπάρχουν για να κάνουν μια δουλειά και η δημοσιογραφία μια άλλη. Γιατί δεν μπαίνει το αντίστοιχο δίλημμα και στην ιατρική; Θα επιτρέπατε σ ένα «παντογνώστη» ινφλουένσερ να σας εγχειρήσει ή να διαγνώσει από τι πάσχετε; Προφανώς η εκτροπή του κοινού σε τέτοιες πηγές ενημέρωσης είναι ένα πρόβλημα για το οποίο και η δημοσιογραφία ευθύνεται. Αλλά η ουσία δεν αλλάζει. Τα social media πρέπει να υπάρχουν, να ωριμάσουν στην συνείδηση του χρήστη για την αξία και το ρόλο που έχουν αλλά ταυτόχρονα να γίνει καθαρό και από τους επαγγελματίες της ενημέρωσης ότι το δημοσιογραφικό λειτούργημα επιτελεί άλλο σκοπό και ρόλο και να αποδείξουν μέσα από την υπεύθυνη στάση τους ότι ο πολίτης μπορεί και πρέπει να τους εμπιστευθεί.
-Ποια είναι τα μελλοντικά σχέδια του iMEdD;
Ήδη τρέχουμε τον σχεδιασμό της επόμενης χρονιάς προσαρμοζόμενοι στο μέτρο του δυνατού με τις εξελίξεις γύρω από την υγειονομική κρίση. Τον Φεβρουάριο θα κάνουμε ένα μεγάλο διεθνές δημοσιογραφικό Φόρουμ με θέμα την Εμπιστοσύνη. Σε αυτό φιλοδοξούμε να ανοίξουμε μια μεγάλη συζήτηση εντός και εκτός συνόρων για το κρίσιμο αυτό διακύβευμα που αφορά στον πυρήνα των προβλημάτων της σύγχρονης δημοσιογραφίας, τόσο για τον επαγγελματία της ενημέρωσης όσο και τους πολίτες, οι οποίοι θα έχουν σε αυτό το Φόρουμ το δικό τους βήμα. Ταυτόχρονα προχωράμε τις διεθνείς μας συνεργασίες και συνέργειες με πρακτικές δράσεις εντός και εκτός συνόρων, εμπλουτίζουμε το περιεχόμενο της πλατφόρμας των Podcast που εγκαινιάσαμε πριν μερικούς μήνες και βάζουμε μπροστά ένα μεγαλεπήβολο project για την ουσιαστική στήριξη και ενίσχυση της τοπικής ειδησεογραφίας, των local news, των οποίων η βιωσιμότητα και παρουσία στις μικρές κοινωνίες είναι θεμελιώδες στοιχείο της ενημέρωσης των πολιτών. Ταυτόχρονα θα συνεχίσουν να τρέχουν και τα εργαστήρια μέσω του ideas zone, η υποστήριξη του νέου κύκλου των project του incubator για το 2022, ενώ συνήθως προκύπτουν επιπλέον δράσεις και συνεργασίες, ως απάντηση στις ανάγκες της εποχής και των ζητουμένων των δημοσιογράφων.
Μπορείτε να επισκεφθείτε το iMEdD : https://www.imedd.org/
Σύντομο βιογραφικό
Στρατής Τριλίκης Διευθυντής Προγραμμάτων, Δημοσιογράφος
Ο Στρατής Τριλίκης είναι δημοσιογράφος με μεγάλη προϋπηρεσία σε διάφορους τηλεοπτικούς και ραδιοφωνικούς σταθμούς από την θέση του διευθυντή ή του αρχισυντάκτη ενώ διετέλεσε πολεμικός ανταποκριτής σε έντυπα για πάνω από 20 χρόνια. Παράλληλα, για 15 χρόνια ήταν αρχισυντάκτης πρωϊνών ενημερωτικών εκπομπών στην ΕΡΤ και στην τηλεόραση του ΣΚΑΪ. Είναι πτυχιούχος Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου με ειδίκευση στην Κοινωνιολογία των Μέσων Ενημέρωσης.
