Η ώρα των Πνευματικών Δικαιωμάτων

Γράφει η ΣΟΝΙΑ ΧΑΙΜΑΝΤΑ

Την ατζέντα του καυτού θέματος των Πνευματικών Δικαιωμάτων στο Διαδίκτυο ανοίγουν τις επόμενες ημέρες οι εμπλεκόμενοι φορείς λίγους μήνες πριν την υποχρέωση εφαρμογής της ευρωπαϊκής οδηγίας. Στην πραγματικότητα εκκρεμεί ακόμη η σημαντική διαπραγμάτευση στο υπουργείο Πολιτισμού για το νομοσχέδιο που θα εντάξει στην ελληνική νομοθεσία τη νέα Ευρωπαϊκή Οδηγία περί Πνευματικών Δικαιωμάτων, στην οποία καθορίζεται η υποχρέωση για τις ψηφιακές πλατφόρμες του δικαιώματος «στον εκδότη», δηλαδή στα Μέσα που παράγουν ειδησεογραφικό περιεχόμενο.

Οι δημοσιογραφικές ενώσεις ενδιαφέρονται κυρίως για την εφαρμογή του Ν. 2121/1993 για την απόδοση πνευματικών δικαιωμάτων μέσω των συμβάσεων –συλλογικών ή ατομικών– στους δημιουργούς-δημοσιογράφους, η διεκδίκηση της εύλογης αμοιβής από τις πωλήσεις ηλεκτρονικών μέσων αποθήκευσης, που μέχρι σήμερα αποδίδει ένα ποσό της τάξης των 10 εκατ. ευρώ για όλους τους δικαιούχους Οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης, και η διεκδίκηση της εισαγωγής συγκεκριμένου ποσοστού για τους δημοσιογράφους από το «δικαίωμα στον εκδότη».

Και εγένετο Ξενοφών

Ήδη στη διάθεση όλων των δημοσιογραφικών Ενώσεων και της ΠΟΕΣΥ βρίσκεται το σχέδιο καταστατικού του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης Πνευματικών Δικαιωμάτων «Ξενοφών», να γίνει η κατάθεσή του στο πρωτοδικείο και να ζητηθεί η άδεια λειτουργίας από τον ΟΠΙ. Να σημειώσουμε ότι οι δημοσιογράφοι παραμένουν διχασμένοι, καθώς στο ΟΣΔΕΛ είναι ήδη περίπου εγγεγραμμένοι 800 δημοσιογράφοι.

Στον υπό ίδρυση Οργανισμό θα μετέχουν αποκλειστικά δημοσιογράφοι και όχι εκδότες. Στο επίκεντρο του Οργανισμού βρίσκεται η αναμενόμενη εφαρμογή της νέας ευρωπαϊκής οδηγίας για τα πνευματικά δικαιώματα, που προβλέπει την εύλογη αμοιβή για ενημερωτικό περιεχόμενο σε εκδότες και ΜΜΕ. Στις περισσότερες χώρες η συμφωνία αφορά και την απόδοση ποσοστού στους δημοσιογράφους. Ο Οργανισμός πνευματικών δικαιωμάτων για τους εργαζομένους στα ΜΜΕ ωστόσο φιλοδοξεί να διεκδικήσει άμεσα και το ποσοστό (αμοιβή) από τις πωλήσεις μέσων αναπαραγωγής περιεχομένου, όπως τα τάμπλετ, οι υπολογιστές και τα κινητά τηλέφωνα.

Τα επιχειρήματα

Η δημιουργία του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης «Ξενοφώντας» για την προστασία, τη συλλογή και διανομή των πνευματικών δικαιωμάτων των δημοσιογράφων έχει τα εξής επιχειρήματα:

• Η δημοσιογραφική δουλειά παράγει υπεραξία την οποία έως σήμερα καρπώνονται οι μεγάλες ψηφιακές πλατφόρμες που θησαυρίζουν από την εμπορευματοποίηση του διαδικτύου.
• Σημαντικό τμήμα του περιεχομένου που διανέμεται και αναπαράγεται στο διαδίκτυο παράγεται από δημοσιογράφους που ως δημιουργοί έργων του λόγου δικαιούνται δίκαιο μερίδιο από τα κέρδη των τεχνολογικών κολοσσών.
• Οι δημοσιογράφοι, μέσω του δικού τους ΟΣΔ, θα διεκδικήσουν συγκροτημένα και με διαφάνεια τα πνευματικά τους δικαιώματα από τις νέες πηγές που προκύπτουν από την οδηγία 790/2019 την οποία διεκδικούν να ενσωματωθεί άμεσα στην ελληνική νομοθεσία. Αλλά και στις ήδη θεσμοθετημένες πηγές όπως την εύλογη αμοιβή από τις πωλήσεις μηχανήματων αναπαραγωγής, τα περιθώριά αύξησης των εσόδων είναι πολύ μεγάλα αρκεί, όπως όλοι συμφωνούν, να υπάρξει συντονισμένη και εντατική προσπάθεια των ΟΣΔ.

Η ΕΝΕΔ

Το ζήτημα αναμένεται να θέσει στους συναρμόδιους υπουργούς Κυριάκο Πιερρακάκη και Γιάννη Οικονόμου η Ένωση Εκδοτών Διαδικτύου, την προεδρία της οποίας ανέλαβε ο Θεοχάρης Φιλιππόπουλος, ο οποίος λόγω της πολυετούς παρουσίας του στα ΜΜΕ έχει την εμπειρία και του έντυπου Τύπου και της ψηφιακής εποχής.

Αύξηση για τον ΟΣΔΕΛ

Αυξημένο κατά 51,66% θα είναι για το 2021 το ποσό που θα διανείμει ο ΟΣΔΕΛ σε περισσότερους από 5.500 συμβασιούχους του, συγγραφείς, μεταφραστές, δημοσιογράφους κι εκδότες βιβλίων, εφημερίδων, περιοδικών και ιστοσελίδων. Το συνολικό ποσό ανέρχεται σε 2.629.370,71€, έναντι 1.733.737€ που διανεμήθηκαν το 2020. Σημειωτέον ότι στο προαναφερθέν ποσό δεν συμπεριλαμβάνονται τα έσοδα από την αδειοδότηση των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, η διανομή των οποίων στους δικαιούχους θα γίνει σ’ επόμενο χρόνο.

Πιο συγκεκριμένα, τα καθαρά ποσά που θα διανεμηθούν ανά κατηγορία εσόδων αναλύονται ως εξής:

Εύλογη αμοιβή ιδιωτικής αναπαραγωγής βιβλίων (συγγραφείς, μεταφραστές, εκδότες): 1.312.206,82€, έναντι 901.839,78€ το 2020.

Εύλογη αμοιβή ιδιωτικής αναπαραγωγής επιστημονικών περιοδικών (συγγραφείς, εκδότες): 456.461,99€, έναντι 263.197,31.€ το 2020.

Εύλογη αμοιβή ιδιωτικής αναπαραγωγής Τύπου (δημοσιογράφοι, εκδότες Τύπου):  413.701,05€, έναντι 337.707,77€ το 2020.

Εύλογη αμοιβή ιδιωτικής αναπαραγωγής ιστοσελίδων (δημοσιογράφοι, εκδότες Τύπου): 220.800,71€ (έσοδα 2019 και 2020). Αξίζει να σημειωθεί ότι εφέτος, είναι η πρώτη φορά που θα πραγματοποιηθεί διανομή εσόδων από την εύλογη αμοιβή 2% στους δημοσιογράφους και στους αρθρογράφους, οι οποίοι εργάζονται σε ενημερωτικές ιστοσελίδες.

Εύλογη αμοιβή για τη χρήση έργων του λόγου σε οπτικοακουστικά μέσα (συγγραφείς, μεταφραστές):  28.617,55€, έναντι 41.083,92€ το 2020 (έσοδα 2018 και 2019).

Αδειοδότηση υπηρεσιών αποδελτίωσης (εκδότες Τύπου): 197.582,58€, έναντι 189.908,90€ το 2020.