Οι απειλές της αξιοπιστίας των ΜΜΕ
Μπορεί κανείς να βρει αρκετά επιχειρήματα από τη μια και την άλλη πλευρά για το αν η Διαφήμιση μπορεί να επηρεάσει το οικοσύστημα των Μέσων Ενημέρωσης. Η συζήτηση αυτή άνοιξε ήδη από τον προηγούμενο αιώνα – και δεν φαίνεται να έχει κλείσει ποτέ – και πράγματι η Επικοινωνία και η Διαφήμιση φαίνεται να επιδρούν με πολλούς τρόπους, θετικούς ή αρνητικούς στα media. Αυτό εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως ο τρόπος παρουσίασης των διαφημίσεων, η φύση του περιεχομένου και η αντίληψη του κοινού. Τα ΜΜΕ εξαρτώνται στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων από τα έσοδα που προσελκύουν από τις διαφημίσεις. Η αυξημένη ζήτηση για διαφημιστικό χώρο και χρόνο μπορεί να ενισχύσει τα έσοδα των ΜΜΕ και να τα καταστήσει βιώσιμα και κερδοφόρα, άρα και ανεξάρτητα από την όποια εξουσία, όχι όμως απολύτως απερίσπαστα από την εμπορική τους δραστηριότητα. Αν οι διαφημίσεις επηρεάζουν την ανεξαρτησία του περιεχομένου, μπορεί να προκαλέσουν ανησυχίες σχετικά με τον τρόπο που αντιμετωπίζονται θέματα και ειδήσεις. Διαφημίσεις που επικεντρώνονται σε κοινωνικά ή πολιτικά θέματα μπορεί να επηρεάσουν επίσης τη δημόσια συζήτηση και να διαμορφώσουν απόψεις.
Εάν οι διαφημίσεις είναι παραπλανητικές ή αν διαταράσσουν το brand safety ενός μέσου, μπορεί επίσης να μειωθεί η εμπιστοσύνη του κοινού προς τα ΜΜΕ. Στενές συνεργασίες με διαφημιστικές εταιρείες μπορεί να επηρεάσουν τις σχέσεις των ΜΜΕ με τους αναγνώστες, ακροατές, τηλεθεατές ή χρήστες τους.
Η δυναμική αυτή είναι σύνθετη και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των πολιτικών, των κοινωνικών αντιλήψεων, και της ηθικής διάστασης της διαφήμισης.
Για να δούμε τι κάνουν οι Γάλλοι. Το γαλλικό υπουργείο Πολιτισμού και η Ρυθμιστική Αρχή Οπτικοακουστικών και Ψηφιακών Επικοινωνιών (ARCOM) επέλεξαν πρόσφατα τη στρατηγική PMP για να ηγηθούν μιας οικονομικής μελέτης σχετικά με το μέλλον της διαφημιστικής αγοράς της χώρας και τον αντίκτυπό της στο οικοσύστημα των ΜΜΕ. Μάλιστα η παρακολούθηση αυτού του εκπαιδευτικού προγράμματος καταλήγει στο Project Management Professional (PMP), μια παγκοσμίως αναγνωρισμένη πιστοποίηση για διαχειριστές έργων, που απονέμεται από το Project Management Institute (PMI).
Η μελέτη θα δει τους συμβούλους στρατηγικής να αναλύουν τη 10ετή εξέλιξη της αγοράς επικοινωνίας στη Γαλλία και τον αντίκτυπό της στα διαφημιστικά έσοδα των Μέσων Ενημέρωσης. Η έκθεση θα επιδιώξει επίσης να προσδιορίσει πιθανά μελλοντικά σενάρια για τα διαφημιστικά έσοδα των Μέσων, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου με τον οποίο θα μπορούσαν να επηρεαστούν οι κύριοι παράγοντες στο τοπίο των media.
Τα αποτελέσματα της μελέτης θα δημοσιευθούν το α’ τρίμηνο του 2024 και θα χρησιμεύσουν ως συμβολή στη γενική στρατηγική της Γαλλίας «Les États généraux de l'information» (Κράτη Γενικές Πληροφορίες).
Η πρωτοβουλία, που ξεκίνησε από τον πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν το 2022, αποσκοπεί στην προστασία της ελευθερίας του Τύπου στον τομέα των ΜΜΕ της Γαλλίας και στη διασφάλιση ότι η ανεξάρτητη δημοσιογραφία και παραγωγή είναι (οικονομικά) βιώσιμη.
Η έκθεση της PMP Strategy θα παραδοθεί στη διευθύνουσα επιτροπή της πρωτοβουλίας, της οποίας ηγείται ο Bruno Lasserre και ο αναπληρωτής Christophe Deloire.
Στην ουσία οι Γάλλοι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής ανησυχούν ότι η άνοδος των μεγάλων διεθνών ψηφιακών παικτών, όπως οι μηχανές αναζήτησης (Google) και τα κοινωνικά δίκτυα (Facebook), θέτει σε κίνδυνο τα εμπορικά μοντέλα του Τύπου και των ΜΜΕ. Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, πάνω από το 80% των διαφημιστικών εσόδων ρέει σήμερα σε έναν μικρό αριθμό κυρίαρχων παικτών.
Αποκτώντας μια εικόνα για τις μελλοντικές εξελίξεις του διαφημιστικού τοπίου, η μελέτη στρατηγικής PMP ελπίζεται να τροφοδοτήσει τις μελλοντικές εξελίξεις πολιτικής. Στην Ελλάδα είδαμε πρόσφατα έναν αντίστροφο ελιγμό. Η καμπάνια ήρθε από τον ΣΔΕ ο οποίος πρόσφατα εξέφρασε την ανησυχία του εκ μέρους των διαφημιζομένων – μελών του, να αυξάνονται τα περιστατικά μετάδοσης / αναμετάδοσης / δημοσίευσης / αναδημοσίευσης / ανοχής τοξικού και διχαστικού λόγου που δεν τιμά ούτε αυτούς που τον εκφέρουν δημόσια, ούτε τα Μέσα που τον «φιλοξενούν». Και ζήτησε από τα ΜΜΈ πολύ απλά και σταράτα (και καλά έκανε) τα εξής:
- Να μη μεταδίδουν / αναμεταδίδουν / δημοσιεύουν / αναδημοσιεύουν / ανέχονται ομοφοβικά, ρατσιστικά, υβριστικά, εκφοβιστικά, σεξιστικά σχόλια και δηλώσεις που προσβάλλουν / κρίνουν / χλευάζουν πρόσωπα (ιδιωτικά και δημόσια) για τα χαρακτηριστικά της ατομικής τους ταυτότητας, ενοχοποιούν θύματα και διαιωνίζουν στερεότυπα.
- Να προβάλλουν τις φωνές που μπορούν να οδηγήσουν την ελληνική κοινωνία μπροστά και να απομονώσουν τον τοξικό, επιζήμιο, διχαστικό λόγο που νομιμοποιεί τη μη αποδοχή και τον φόβο για το διαφορετικό.
Έτσι στη Γαλλία η κυβέρνηση προστατεύει τα ΜΜΕ από τις παρεμβάσεις των διαφημιστών και διαφημιζομένων ενώ στην Ελλάδα οι διαφημιζόμενοι έρχονται να ευαισθητοποιήσουν τα ΜΜΕ να μην υιοθετούν τοξικές συμπεριφορές διαμορφώνοντας ανάλογο κλίμα. Και τα δύο χρήσιμα είναι.
