ΣΑΠΟΕ: Σοβαρές ενστάσεις για την πρόσκληση της ΚτΠ σχετικά με τα οπτικοακουστικά έργα

Ο Σύνδεσμος Ανεξάρτητων Παραγωγών Οπτικοακουστικών Έργων σηκώνει κόκκινη κάρτα στη νέα Πρόσκληση της Κοινωνίας της Πληροφορίας Α.Ε. για την ενίσχυση τηλεοπτικών παρόχων εθνικής εμβέλειας με σκοπό την παραγωγή και διανομή οπτικοακουστικών έργων πολιτιστικού χαρακτήρα.

Σε ανακοίνωση που εκδόθηκε, ο ΣΑΠΟΕ κάνει λόγο για Πρόσκληση που προκάλεσε «ιδιαίτερη έκπληξη, απορία, έως και αγανάκτηση», ενώ θέτει δέκα καίρια ερωτήματα για τη δομή, τις αρμοδιότητες και τη σκοπιμότητα της δράσης.

Πρώτο ερώτημα: Γιατί η ΚτΠ και όχι οι αρμόδιοι φορείς πολιτισμού

Ο Σύνδεσμος ζητά να ξεκαθαριστεί για ποιο λόγο η Κοινωνία της Πληροφορίας αναλαμβάνει την υλοποίηση και τη χρηματοδότηση ενός καθαρά πολιτιστικού Προγράμματος. Όπως σημειώνει, «από πού προκύπτει η αρμοδιότητα της ΚτΠ να ενισχύει επιπροσθέτως ένα πολιτιστικό προϊόν, όπως το οπτικοακουστικό έργο, όταν έχει ως φορέας βάσει του νόμου σκοπό να συμβάλλει στον ψηφιακό μετασχηματισμό της Δημόσιας Διοίκησης».

Από την ανακοίνωση δεν λείπει η κριτική για τον παραγκωνισμό του Υπουργείου Πολιτισμού. Ο ΣΑΠΟΕ διερωτάται «ποιος είναι ο ρόλος του Υπουργείου Πολιτισμού σε σχέση με το Πρόγραμμα» και γιατί η αρμοδιότητα περνά στο Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης.

Ερωτήματα για τον παραμερισμό του ΕΚΚΟΜΕΔ

Ο ΣΑΠΟΕ τονίζει πως ο καθ’ ύλην αρμόδιος φορέας για την ενίσχυση οπτικοακουστικών έργων είναι το ΕΚΚΟΜΕΔ. Το εύλογο ερώτημα που θέτει είναι «ποια είναι η σχέση μεταξύ της ΚτΠ και του ΕΚΚΟΜΕΔ Α.Ε, το οποίο είναι ο κατεξοχήν αρμόδιος φορέας για την ενίσχυση της οπτικοακουστικής παραγωγής στη Χώρα».

Ακόμη πιο έντονος είναι ο προβληματισμός γύρω από το ποιος θα αξιολογεί το παραγόμενο περιεχόμενο. «Από ποιες πηγές διαθέτει η ΚτΠ τη σχετική τεχνογνωσία να αξιολογήσει το παραγόμενο προϊόν… Έχει εμπειρία η ΚτΠ στην αξιολόγηση των πολιτιστικών κριτηρίων».

Στόχος οι τηλεοπτικοί πάροχοι, όχι οι παραγωγοί

Ιδιαίτερη κριτική ασκείται στο γεγονός ότι δικαιούχοι του Προγράμματος είναι αποκλειστικά οι τηλεοπτικοί σταθμοί εθνικής εμβέλειας. Ο ΣΑΠΟΕ ρωτά «για ποιο λόγο ως δικαιούχοι ορίζονται αποκλειστικά ραδιοτηλεοπτικοί οργανισμοί εθνικής εμβέλειας και όχι επιχειρήσεις παραγωγής οπτικοακουστικών έργων».

Παράλληλα, το ύψος της δαπάνης προκαλεί αντιδράσεις. Το ύψος των περίπου 25 εκατ. ευρώ θεωρείται δυσανάλογο, όταν η χώρα βρίσκεται «στην τελευταία θέση της ΕΕ ως προς την χρηματοδότηση επιλεκτικών προγραμμάτων ενίσχυσης της κινηματογραφίας». Ο ΣΑΠΟΕ σημειώνει ότι αν υπάρχουν διαθέσιμα τέτοια ποσά, τότε η Πολιτεία οφείλει να τα εξασφαλίσει μόνιμα και για το ΕΚΚΟΜΕΔ.

Χρονοδιάγραμμα και παραδοτέα που δεν προσδιορίζονται

Ο ΣΑΠΟΕ χαρακτηρίζει ανεφάρμοστο τον χρόνο ενός μήνα για την υποβολή προτάσεων. «Είναι πρακτικά αδύνατο να καταρτιστεί ολοκληρωμένη πρόταση παραγωγής οπτικοακουστικού έργου σε τόσο περιορισμένο χρονικό ορίζοντα».

Τέλος, ζητά εξηγήσεις για το γεγονός ότι δεν υπάρχει συγκεκριμένη λίστα παραδοτέων: «Σε κανένα σημείο της Πρόσκλησης δεν υπάρχει λίστα Παραδοτέων… Πώς διασφαλίζεται η ισότητα των συμμετεχόντων και η ασφάλεια δικαίου».

Ο Σύνδεσμος κλείνει την ανακοίνωση σημειώνοντας ότι η λίστα των ερωτημάτων είναι πολύ μεγαλύτερη, αλλά «αναμένουμε τις απαντήσεις. Έστω κάποιες απαντήσεις».

Αναλυτικά η ανακοίνωση αναφέρει τα εξής:

«Mε ιδιαίτερη έκπληξη, απορία, έως και αγανάκτηση, ο ΣΑΠΟΕ έλαβε γνώση της Πρόσκλησης του Προγράμματος της Κοινωνίας της Πληροφορίας Α.Ε (ΚτΠ) με τίτλο: «Ενίσχυση παρόχων τηλεοπτικής ευρυεκπομπής ελεύθερης λήψης εθνικής εμβέλειας για την παραγωγή και διανομή οπτικοακουστικών έργων πολιτιστικού χαρακτήρα για θέματα δημόσιου ενδιαφέροντος μέσω διαδικτύου κατόπιν ζήτησης χωρίς χρέωση» (Δράση του Τομεακού Προγράμματος Ανάπτυξης «Ψηφιακή Διακυβέρνηση του Άξονα 5.7 «Πολιτιστικές και Δημιουργικές Βιομηχανίες» του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης του Έργου «Ενίσχυση παρόχων τηλεοπτικής ευρυεκπομπής ελεύθερης λήψης εθνικής εμβέλειας για την παραγωγή και διανομή οπτικοακουστικών έργων πολιτιστικού χαρακτήρα για θέματα δημόσιου ενδιαφέροντος μέσω διαδικτύου κατόπιν ζήτησης χωρίς χρέωση» (κωδικός ΟΠΣ 5227231).

Αντικείμενο του Προγράμματος είναι «η παραγωγή και διανομή από τους ιδιωτικούς παρόχους ψηφιακής τηλεοπτικής ευρυεκπομπής ελεύθερης λήψης εθνικής εμβέλειας μέσω της υπηρεσίας On demand τηλεόρασης οπτικοακουστικών έργων, πολιτιστικού χαρακτήρα, για την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση των πολιτών σε θέματα δημόσιου ενδιαφέροντος, με πολιτιστικό χαρακτήρα και θεματικές όπως: Δημογραφικό / Ισότητα, Υγεία, Δημόσια ασφάλεια, Πολιτική προστασία, κα».

Το Πρόγραμμα παρέχει ενισχύσεις, υπό τη μορφή επιχορηγήσεων, για την υλοποίηση επενδυτικών σχεδίων που εμπεριέχουν σωρευτικά:

• Παραγωγή οπτικοακουστικών έργων
• Διανομή των έργων αυτών μέσω της υπηρεσίας on demand 24ωρη βάση (κατόπιν ζήτησης και χωρίς χρέωση) και δαπάνες προώθησης των ανωτέρω οπτικοακουστικών έργων.

Τα έργα οφείλουν βάσει του Προγράμματος να έχουν σε κάθε περίπτωση προεξάρχοντα τον πολιτιστικό χαρακτήρα.

Η περίοδος υποβολής των αιτήσεων χρηματοδότησης ορίστηκε από τις 3/11/2025 έως τις 8/12/2025, δηλαδή για διάστημα ελάχιστα μεγαλύτερου από έναν μήνα. Ως έμπειροι επαγγελματίες του οπτικοακουστικού τομέα, γνωρίζουμε ότι είναι πρακτικά αδύνατο να καταρτιστεί ολοκληρωμένη πρόταση παραγωγής οπτικοακουστικού έργου σε τόσο περιορισμένο χρονικό ορίζοντα· συνεπώς, διερωτόμαστε σε ποιας μορφής και ποιότητας οπτικοακουστικά προϊόντα αποβλέπει η συγκεκριμένη προκήρυξη.

Επίσης, το Πρόγραμμα αυτό υλοποιείται σε μια χρονική συγκυρία, κατά την οποία το σύνολο σχεδόν του οπτικοακουστικού κλάδου αγωνιά και απαιτεί αξιοπρεπή χρηματοδότηση του οπτικοακουστικού προϊόντος, επισημαίνοντας διαρκώς πως βρισκόμαστε στην τελευταία θέση της ΕΕ ως προς την χρηματοδότηση επιλεκτικών προγραμμάτων ενίσχυσης της κινηματογραφίας (αναλογία ΑΕΠ / κάτοικο).

Προφανώς ο ΣΑΠΟΕ δεν μέμφεται το περιεχόμενο και την θεματολογία του Προγράμματος αυτού καθαυτό, αλλά δεν μπορεί να μην υποβάλει τα ακόλουθα επιτακτικά ερωτήματα:

1. Aπό πού προκύπτει η αρμοδιότητα της ΚτΠ να ενισχύει επιπροσθέτως ένα πολιτιστικό προϊόν, όπως το οπτικοακουστικό έργο, όταν έχει ως φορέας βάσει του νόμου σκοπό να συμβάλλει στον ψηφιακό μετασχηματισμό της Δημόσιας Διοίκησης και να υλοποιεί έργα και δράσεις Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών;
2. Ποιος είναι ο ρόλος του Υπουργείο Πολιτισμού σε σχέση με το Πρόγραμμα, το οποίο αφορά την παραγωγή πολιτιστικού προϊόντος και ως εκ τούτου θα έπρεπε να υπαχθεί στην αρμοδιότητά του; Γιατί παραγκωνίστηκε εν προκειμένω από το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης ως φορέα χρηματοδότησης;
3. Ποια είναι η σχέση μεταξύ της ΚτΠ και του ΕΚΚΟΜΕΔ Α.Ε, το οποίο είναι ο κατεξοχήν αρμόδιος φορέας για την ενίσχυση της οπτικοακουστικής παραγωγής στη Χώρα μετά την συγχώνευση του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου και του ΕΚΟΜΕ Α.Ε;
4. Ποια οικονομική, τεχνική ή άλλη λογική υπαγόρευσε τον παραγκωνισμό στην περίπτωση αυτή του ΕΚΚΟΜΕΔ Α.Ε και την ανάληψη του Προγράμματος από την ΚτΠ;
5. Από ποιες πηγές διαθέτει η ΚτΠ τη σχετική τεχνογνωσία να αξιολογήσει το παραγόμενο προϊόν στο πλαίσιο του Προγράμματος, όταν στην Ελλάδα την τεκμαιρόμενη σχετική τεχνογνωσία και εμπειρία έχει το ΕΚΚΟΜΕΔ Α.Ε, που ενσωμάτωσε τις υπηρεσίες και τους εργαζομένους τόσο του ΕΚΚ όσο και του ΕΚΟΜΕ Α.Ε; Έχει εμπειρία η ΚτΠ στην αξιολόγηση των πολιτιστικών κριτηρίων που πρέπει να τηρεί ένα οπτικοακουστικό έργο, ζήτημα με το οποίο ασχολούνται καθημερινά οι υπηρεσίες του ΕΚΚΟΜΕΔ Α.Ε;
6. Ποια μέριμνα ελήφθη, ώστε να μην στρεβλώνεται ο ανταγωνισμός με την παροχή των συγκεκριμένων κρατικών ενισχύσεων;
7. Για ποιο λόγο ως δικαιούχοι ορίζονται αποκλειστικά ραδιοτηλεοπτικοί οργανισμοί εθνικής εμβέλειας και όχι επιχειρήσεις παραγωγής οπτικοακουστικών έργων ή και άλλα νομικά πρόσωπα με παρεμφερή δραστηριότητα;
8. Ποια οικονομική, λογική και αδήριτη ανάγκη επιτάσσει την ενίσχυση με 25.000.000 ευρώ περίπου του συγκεκριμένου Προγράμματος με την περιορισμένη θεματική κοινωνικού περιεχομένου, όταν τα επιλεκτικά προγράμματα ενίσχυσης έχουν παγίως εξωφρενικά χαμηλότερο προϋπολογισμό που προορίζεται για το σύνολο της κινηματογραφικής παραγωγής (μικρού και μεγάλου μήκους μυθοπλασία, μικρού και μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ, animation και development κινηματογραφικών σχεδίων) και η Χώρα κατατάσσεται, όπως προαναφέρθηκε, στην τελευταία θέση της ΕΕ ως προς το μέγεθος αυτό;
9. Εάν κρίνεται αναγκαίο να διοχετευθούν 25.000.000 ευρώ στο Πρόγραμμα αυτό, και λαμβάνοντας υπόψη ότι ούτε κατ’ ελάχιστο δεν επαρκεί η χρηματοδότηση των επιλεκτικών προγραμμάτων ενίσχυσης για την κάλυψη των αναγκών ενός οπτικοακουστικού έργου σε συνθήκες αυξανόμενης πολυπλοκότητας ως προς την παραγωγή και διεθνούς ανταγωνισμού, αναγνωρίζει τουλάχιστον η πολιτική ηγεσία την ανάγκη αντίστοιχο ποσό τουλάχιστον να κατοχυρωθεί μόνιμα και ως πάγιος πόρος για τα επιλεκτικά προγράμματα ενίσχυσης του ΕΚΚΟΜΕΔ Α.Ε;
10. Ποια είναι εν τέλει τα παραδοτέα που οφείλει να προσκομίσει ο δικαιούχος; Σε κανένα σημείο της Πρόσκλησης δεν υπάρχει λίστα Παραδοτέων, παρά μόνο αόριστες αναφορές σε «κατά περίπτωση προβλεπόμενα παραδοτέα» κλπ. O ίδιος ο Δικαιούχος θα ορίζει τα παραδοτέα κατόπιν διαπραγμάτευσης με τον φορέα χρηματοδότησης; Πώς διασφαλίζεται η ισότητα των συμμετεχόντων και η ασφάλεια δικαίου εν προκειμένω;

H λίστα των ερωτημάτων θα μπορούσε να επεκταθεί κατά πολύ. Σταματά εδώ, παραθέτοντας τα σημαντικότερα ίσως, και αναμένουμε τις απαντήσεις. Έστω κάποιες απαντήσεις.

Το ΔΣ του ΣΑΠΟΕ»