Η αγορά επικοινωνίας συρρικνώνεται…

Γράφει η ΣΟΝΙΑ ΧΑΪΜΑΝΤΑ

Βουτιά στον τζίρο και σημαντική μείωση των εργαζομένων στο χώρο της Επικοινωνίας αποτυπώνουν τα στοιχεία της έρευνας που διενεργεί ανά διετία η Ένωση Εταιριών Διαφήμισης και Επικοινωνίας Ελλάδος (ΕΔΕΕ) μεταξύ των μελών της. Η τρέχουσα έκδοση καλύπτει τη δεύτερη διετία της οικονομικής κρίσης στη χώρα και απεικονίζει, δυστυχώς, το πόσο έχει πληγεί ο κλάδος της Επικοινωνίας από αυτή. Είναι προφανής η έκταση του πλήγματος που έχει καταφέρει η κρίση στην αγορά της Επικοινωνίας και τη διαφημιστική οικογένεια, με το δείκτη ανεργίας στον κλάδο να ξεπερνά την τελευταία 4ετία το 32,74%.

Βασικό κεφάλαιο οι άνθρωποι

Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της ΕΔΕΕ, στην αγορά απασχολούνται 2.410 άτομα (έναντι 3.249 το 2010), ενώ εκτός αγοράς έχουν βρεθεί 839 στελέχη, με την ανεργία να έχει σταθεροποιηθεί στο 26,4% την περίοδο 2011-2013. Αρκετές εταιρείες έκλεισαν το διάστημα αυτό (Leo Burnett, Mass, UpSet, Ashley and Holmes κ.ά.), ενώ όλες σχεδόν αναγκάστηκαν να προβούν σε μείωση του προσωπικού τους ή σε περικοπές δαπανών προκειμένου να αντεπεξέλθουν στην πτώση του κύκλου εργασιών τους. Σύμφωνα με την ΕΔΕΕ, οι περικοπές προσωπικού είναι το τελευταίο  μέτρο που θέλουν να παίρνουν οι εταιρείες Επικοινωνίας, καθώς οι άνθρωποι που τις στελεχώνουν αποτελούν το βασικό κεφάλαιο και το ανταγωνιστικό τους πλεονέκτημα. Πέρα από τη ζημία που προκαλείται στις ίδιες τις εταιρείες με τη μείωση του προσωπικού, η κατάσταση θα έπρεπε να απασχολεί και την ίδια την Πολιτεία, καθώς ο κλάδος συγκεντρώνει μια από τις πλέον δυναμικές και παραγωγικές ομάδες εργαζομένων συλλογικά. Πρόκειται για ανθρώπους σε παραγωγική ηλικία, με υψηλού επιπέδου μόρφωση, κατάρτιση και κυρίως δημιουργικό μυαλό, η απώλεια των οποίων θίγει εν γένει την ανταγωνιστικότητα της ιδιωτικής οικονομίας στην Ελλάδα, καθώς η εμπορική επικοινωνία αποτελεί τον «καταλύτη» ανάμεσα στην παραγωγή και τη ζήτηση.

Η κάμψη των οικονομικών

Ενδεικτικά αναφέρεται ότι τα μικτά έσοδα του κλάδου της Επικοινωνίας πέφτουν το 2012 κατά 15,11% (133,7 εκατ. ευρώ) και κατά 25% έναντι του 2010 (173,8 εκατ. ευρώ). Στα μικτά έσοδα ισχύει σταθερά το «κάθε πέρυσι και καλύτερα»: Το 2009 τα μικτά έσοδα ανέρχονταν στα 273 εκατ. ευρώ και το 2008 στα 312 εκατ. ευρώ. Τα μικτά έσοδα του χώρου της Διαφήμισης δι- αμορφώνονται στα 69,2 εκατ. ευρώ, έναντι 82,1 εκατ. ευρώ το 2011 και 103,6 εκατ. ευρώ το 2010.

Οι 18 εταιρείες PR το 2012 παρήγαγαν τζίρο της τάξεως των 11,4 εκατ. ευρώ, έναντι 13,4 εκατ. ευρώ το 2011 και 28 εκατ. ευρώ την αμέσως προηγούμενη χρονιά. Στα μικτά έσοδα των Media Agencies δεν σημειώνονται σημαντικές διακυμάνσεις: από 23,8 εκατ. ευρώ το 2010 ανέβηκαν το 2011 στα 24,3 εκατ. ευρώ για να ξαναπέσουν ανεπαίσθητα στα 23,9 εκατ. ευρώ την περσινή χρονιά. Στον κλάδο του IMC τα μικτά έσοδα ανεβοκατε- βαίνουν την τριετία που πέρασε: Από τα 28 εκατ. ευρώ το 2010 ανέβηκαν στα 33,3 εκατ. ευρώ το 2011, για να ξαναπέσουν στα 25,7 εκατ. ευρώ το 2012. Χαμηλότερες επιδόσεις πραγματοποιεί ο τομέας του Branding και Design: Το 2012 τα μικτά έσοδα ξεπέρασαν ελαφρώς τα 3,2 εκατ. ευρώ έναντι 4,1 εκατ. ευρώ το 2011 και 4,4 εκατ. ευρώ το 2010. Άλλα μεγέθη ισχύουν για τις επιδόσεις σε επίπεδο κύκλου εργασιών: Από 844 εκατ. ευρώ το 2010 έπεσε στα 721,6 εκατ. ευρώ το 2011 (-14,5%) για να κάνει νέα «βουτιά» το 2012 στα 635,9 εκατ. ευρώ (-11,8%). Σαφώς πιο εντυπωσιακά ήταν τα νούμερα το 2008 (1,6 δισ. ευρώ) και το 2009 (1,4 δισ. ευρώ). Στο χώρο της διαφήμισης ο κατήφορος δεν έχει τέλος: Από 456 εκατ. ευρώ το 2010 έπεσαν στα 375 εκατ. ευρώ το 2011 και κατρακύλησαν περαιτέρω στα 316 εκατ. ευρώ πέρυσι.

Στα media οι επιδόσεις για το 2012 αναφέρουν 218 εκατ. ευρώ,  για το 2011 235 εκατ. ευρώ και για το αμέσως προηγούμενο έτος 276 εκατ. ευρώ. Στην αγορά του IMC, από 67 εκατ. ευρώ το 2010 ο κύκλος εργασιών έπεσε στα 61 εκατ. ευρώ το 2012, ενώ για τις Δημόσιες σχέσεις από 37,5 εκατ. ευρώ στα 34,2 εκατ. ευρώ. Τέλος, η αγορά του branding και design αποτυπώνει κύκλο εργασιών της τάξεως των 4,9 εκατ. ευρώ έναντι 6,8 εκατ. ευρώ το 2010.

Η μείωση των εργαζομένων

Η οικονομική κατάσταση εξηγεί σε έναν βαθμό και τη μείωση των εργαζομένων. Σήμερα στη Διαφήμιση εργάζονται 1.101 άτομα έναντι 1.784 το 2010 και 2.143 το 2008. Το 2006 στη διαφήμιση εργάζονταν 1.977 άτομα. Στον κλάδο των Δημοσίων Σχέσεων 18 εταιρείες απασχολούν 295 εργαζομένους έναντι 308 το 2010, 280 προ πενταετίας και 463 το 2006. Στα media shops ο αριθμός των απασχολουμένων ανέρχεται στους 428, έναντι 487 και 528 εργαζομένους το 2010 και 2008 αντίστοιχα. Στην αγορά του Interactive marketing, από 443 άτομα που απασχολούνταν το 2006, αυξήθηκαν στα 532 το 2008, για να ανέβουν κι άλλο το 2010 στους 620 και να πέσουν σήμερα στους 493.

Η «μάχη» των φύλων

Το 60% των εργαζομένων στον κλάδο της Επικοινωνίας είναι γυναίκες και το 40% άνδρες. Το μέσο όρο της αγοράς «παρακολουθεί» ο κλάδος της Διαφήμισης, με τις γυναίκες να υπερτε- ρούν με 59% και τους άνδρες να αποτελούν τη μειονότητα (41%). Πιο γυναικοκρατούμενες ακόμη οι Δημόσιες Σχέσεις, με 67% υπέρ των εκπροσώπων του λεγόμενου «ασθενούς» φύλου. Στα Media units το ποσοστό των γυναικών υπερισχύει (64%), όπως και στον τομέα IMC (55%).

Οι νέοι αντέχουν

Στις νεαρότερες ηλικίες των 31-40 ετών ανήκει το 50% σχεδόν των εργαζομένων, ενώ στην κατηγορία των 21-30 ετών το 21,3%. Μεταξύ 41-50 ετών είναι το 22,6% (έναντι 19% το 2010) ενώ μόλις το 7,3% ανήκει στους «βετεράνους» και εμπειρότατους 50άρηδες και άνω (έναντι 6,5% προ διετίας). Το 70% των εργαζομένων στις εταιρείες - μέλη της ΕΔΕΕ είναι κάτοχοι πτυχίου ή μεταπτυχιακού τίτλου.

Υψηλό μορφωτικό επίπεδο
 
Κάτοχοι πτυχίων ΑΕΙ είναι το 55,5% των εργαζομένων (έναντι 53% το 2010 και 55% το 2008). Το ποσοστό παραμένει σχετικά σταθερό την τελευταία τριετία. Μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών έχει το 16,5% του συνόλου των 2.410 εργαζομένων στο χώρο της Επικοινωνίας (έναντι 17% πρό- περσι). Απόφοιτοι Λυκείου είναι το 28% του δυναμικού (έναντι 30% το 2010 και 36% το 2006).

Tα μέλη της ΕΔΕΕ

Η έρευνα, όπως σημειώθηκε, έχει προκύψει από τα στοιχεία της ΕΔΕΕ, η οποία έχει 88 μέλη (στοιχεία Ιούνιος 2013), έναντι 105 προ διετίας (-17 μέλη). Αναλυτικότερα, στην ΕΔΕΕ μετέχουν 36 διαφημιστικές εταιρείες (έναντι 50 πρόπερσι), 18 εταιρείες δημοσίων σχέσεων (20 το 2010), 11 μέλη από τον Τομέα Προγραμματισμού Μέσων (Media Shops) έναντι 13 μελών στην προηγούμενη έρευνα και άλλα 12 από τον Τομέα Άμεσου και Interactive Marketing, όσα ακριβώς και δύο χρόνια πριν. Το Συμβούλιο Συνεργαζόμενων Μελών Branding & Design αριθμεί 11 μέλη (έναντι 10 προ διετίας).