«Αγκάθι» οι δημόσιες σχέσεις του ΕΟΤ…

Όπως προκύπτει από την έκθεση, οι απευθείας αναθέσεις σε ημέτερους και ανεξέλεγκτη διαχείριση των οικονομικών πόρων ήταν το σήμα κατατεθέν του Οργανισμού για τη διετία 2008-2009, όταν το μεγάλο «φαγοπότι» έφτασε στο ζενίθ του.
Αντικείμενο της έκθεσης ήταν η εξέταση της νομιμότητας των διαδικασιών ανάθεσης έργων και προμηθειών κατά τα έτη 2008-2009, που αφορούν στην προβολή του Ελληνικού Τουρισμού στην Ελλάδα και στο εξωτερικό μέσω της Δ/νσης Υπηρεσιών Εξωτερικού του Οργανισμού.
Ο έλεγχος έγινε κατόπιν εντολής του Υπουργού Πολιτισμού και Τουρισμού Παύλου Γερουλάνου, ενώ από το πόρισμά του προκύπτουν ευθύνες συνολικά για 14 υπαλλήλους του ΕΟΤ, για τους οποίους ο κ. Γερουλάνος ζητά από τον πρόεδρο του Οργανισμού την άσκηση πειθαρχικών διώξεων.

Υπέρ του δέοντος δαπάνες

Από τον έλεγχο, μεταξύ άλλων, διαπιστώθηκε ότι κατά τα έτη 2008-2009, οι εγκεκριμένες πιστώσεις του τακτικού προϋπολογισμού του ΕΟΤ για δημόσιες σχέσεις αυξήθηκαν σε σχέση με την προηγούμενη διετία κατά 32%!
Ειδικότερα, το 2008 οι εγκριθείσες πιστώσεις ανήλθαν στο ύψος των 8,6 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 48% έναντι του προηγουμένου έτους, ενώ το 2009 μειώθηκαν κατά 27% σε σχέση με το 2008. Παρά τη συνολική αύξηση των πιστώσεων, οι υποχρεώσεις που ανέλαβε ο ΕΟΤ για δημόσιες σχέσεις ξεπέρασαν σημαντικά τις σχετικές εγκεκριμένες πιστώσεις του τακτικού προϋπολογισμού του Οργανισμού.
Αποτέλεσμα ήταν η συσσώρευση οφειλών, το ύψος των οποίων με βάση τον επιτόπιο έλεγχο υπολογίζεται ότι υπερβαίνει τα 7 εκατ. ευρώ! Ήδη μέρος των δαπανών αυτών, που προωθήθηκαν για πληρωμή, έχει κριθεί από το Ελεγκτικό Συνέδριο ως μη νόμιμες για λόγους που ισχύουν και σε άλλες περιπτώσεις ανάλογων δαπανών.
Σύμφωνα με την έκθεση, κατά την ελεγχόμενη διετία, ο Οργανισμός προέβη σε ενέργειες δημοσίων σχέσεων και ανέλαβε υποχρεώσεις χωρίς προηγουμένως να έχει καταρτισθεί ένα ενιαίο και αναλυτικό πρόγραμμα για το εσωτερικό και το εξωτερικό, με το οποίο να προσδιορίζονται συγκεκριμένοι στόχοι και τα πρόσφορα μέσα επίτευξής τους.
Αντίθετα, οι ενέργειές του στον τομέα αυτό κρίθηκαν αποσπασματικές, τόσο ως προς το σχεδιασμό όσο και ως προς την υλοποίησή τους, οι δε σχετικές αποφάσεις, στην πλειοψηφία τους δεν εμπεριέχουν ειδική, σαφή και πλήρη αιτιολογία από την οποία να προκύπτει ότι η αναλαμβανόμενη κάθε φορά υποχρέωση ήταν αναγκαία για την εξυπηρέτηση των λειτουργικών σκοπών του Οργανισμού.
Συγκεκριμένα, κατά το έτος 2008 ο Οργανισμός ανέπτυξε μια πολιτική δημοσίων σχέσεων, η οποία σε αρκετές περιπτώσεις ξεπέρασε το επιβαλλόμενο εκ του δημοσίου χαρακτήρα του μέτρο, ενώ η συμβολή της πολιτικής αυτής στην επίτευξη των καταστατικών στόχων του δεν αξιολογήθηκε ούτε κατά το σχεδιασμό της ούτε εκ των υστέρων.
Πέραν όμως της αποτελεσματικότητας των ενεργειών του Οργανισμού στον τομέα των δημοσίων σχέσεων κατά το έτος αυτό, η υλοποίηση της εν λόγω πολιτικής υπήρξε γενικά προβληματική. Αυτό γιατί παρατηρήθηκαν απευθείας αναθέσεις προμηθειών αγαθών και υπηρεσιών, χωρίς να συντρέχουν λόγοι που να τις δικαιολογούν ενώ θα έπρεπε να έχει διενεργηθεί πρόχειρος ή ανοικτός διαγωνισμός.
Ακόμα, καταγράφηκαν απευθείας αναθέσεις και διενέργεια πρόχειρων διαγωνισμών, με κατάτμηση της προς προμήθεια ποσότητας και αξίας των αυτών ή ομοειδών υλικών, αντί διενέργειας ανοικτών διαγωνισμών, ενώ μερικοί πρόχειροι διαγωνισμοί διενεργήθηκαν την ίδια ημερομηνία, μεταξύ των ιδίων συμμετεχόντων και μάλιστα κατακυρώθηκαν στον ίδιο ανάδοχο. Ωστόσο οι παρατυπίες δεν σταματούν εδώ. Από τον έλεγχο διαπιστώθηκε παράκαμψη του Δ.Σ. του ΕΟΤ, αφού με την πρακτική της κατάτμησης των προμηθειών, οι σχετικές αναθέσεις πραγματοποιούνταν μόνο με απόφαση του Γενικού Γραμματέα του ΕΟΤ, ενώ σύμφωνα με τις καταστατικές διατάξεις του Οργανισμού, αρμόδιο για τη λήψη απόφασης για δαπάνες ύψους άνω των 50.000 ευρώ, είναι το Δ.Σ. Όσο για τις μεγάλες ποσότητες διαφημιστικού υλικού, που κρίθηκε απαραίτητο να προμηθευθεί ο Οργανισμός για την κάλυψη των αναγκών του, αυτές αν και αθροιστικά υπερέβαιναν σε δαπάνη το όριο που προβλέπεται για τη διενέργεια ανοικτού διαγωνισμού, για κανένα είδος δεν διενεργήθηκε ανοικτός διαγωνισμός.
Μάλιστα στις περισσότερες αποφάσεις ανάθεσης, που εκδόθηκαν με εισήγηση της Δ/νσης Υπηρεσιών Εξωτερικού μετά τις 25-6-2008, υπάρχει συνημμένο σχετικό σημείωμα προέγκρισης του Γραφείου του Γενικού Γραμματέα ΕΟΤ, στο οποίο αναφέρεται το προς προμήθεια είδος χωρίς όμως αναφορά στις απαιτούμενες προδιαγραφές και το ύψος της προϋπολογιζόμενης δαπάνης, δηλώνοντας έτσι ότι πρώτα διενεργήθηκε η προμήθεια και μετά ακολούθησαν οι διοικητικές πράξεις που απαιτούνται για την πληρωμή της δαπάνης, κατά παράβαση της κείμενης νομοθεσίας.
Το χάος συμπληρώνουν τα φιλοφρονητικά δώρα στα οποία η ταυτότητα των αποδεκτών ήταν τις περισσότερες φορές άγνωστη, αποφάσεις έγκρισης δαπανών φιλοξενίας σε χρόνο που οι φιλοξενίες είχαν ήδη πραγματοποιηθεί, εγκρίσεις και μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις εκ των υστέρων μετακίνησης μεγάλου αριθμού προσώπων με μη υπαλληλική ιδιότητα με δαπάνη του ΕΟΤ κατά το έτος 2008, προώθηση δικαιολογητικών για πληρωμή δαπανών μετακίνησης προσώπων με μη υπαλληλική ιδιότητα χωρίς αποδεικτικά πραγματοποίησης της μετακίνησης, αλλά και διάφορες επιχορηγήσεις-οικονομικές ενισχύσεις φορέων για την υλοποίηση δράσεων τους, χωρίς όμως πάντα να προκύπτει ότι οι δράσεις αυτές σχετίζονταν με τον τουρισμό και συνέβαλλαν στην ανάπτυξή του.
Σε αρκετές μάλιστα περιπτώσεις η παροχή οικονομικής ενίσχυσης σε κάποιο φορέα φαίνεται να υπέκρυπτε ανάθεση παροχής υπηρεσιών προβολής του Οργανισμού, χωρίς όμως αυτές να προσδιορίζονται επακριβώς.

Τα γραφεία «φαντάσματα»

Αίσθηση προκαλεί και η διαπίστωση ότι ενώ μετατάσσονταν υπάλληλοι από άλλες υπηρεσίες του δημοσίου, πολλές ήταν οι οργανικές θέσεις στα γραφεία του  εξωτερικού που έμεναν κενές, διακυβεύοντας την προβολή του τουριστικού προϊόντος.
Μάλιστα σημαντικά κενά παρατηρήθηκαν σε χώρες φιλοξενίας, που αποτελούν σημαντικές τουριστικές αγορές, με τις υπηρεσιακές ανάγκες να καλύπτονται είτε με ανάθεση παράλληλης άσκησης καθηκόντων από υπάλληλο άλλης Υπηρεσίας Εξωτερικού είτε με επαναλαμβανόμενες βραχύχρονες αποσπάσεις υπαλλήλων από την Κ.Υ είτε ακόμα και με αποφάσεις ορισμού υπολόγου περιστασιακά, προκειμένου να τακτοποιηθούν οι διαχειριστικές υποχρεώσεις, όταν σε κάποια γραφεία το προσωπικό ήταν υπεράριθμο. Αρκετές φορές παρατηρήθηκε και το φαινόμενο απόσπασης υπαλλήλων χωρίς προηγούμενη προκήρυξη ή πρόσκληση ενδιαφέροντος, ενίοτε δε με κριτήριο την κάλυψη προσωπικών αναγκών των υπαλλήλων και όχι υπηρεσιακών.
Ακόμα, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου οι Υπηρεσίες Εξωτερικού του ΕΟΤ λειτουργούσαν χωρίς εγκεκριμένα ετήσια προγράμματα δράσης, με αποτέλεσμα οι προϋπολογισμοί τους να συντάσσονται με βάση τις πάγιες ανάγκες τους (μισθώματα και συνακόλουθες δαπάνες - ηλεκτρισμό, θέρμανση, κοινόχρηστα κλπ) και έναν αρχικό σχεδιασμό των δράσεων τους για το επόμενο έτος αναφορικά με τις λοιπές δαπάνες, ενώ η μη έγκαιρη διάθεση από την Κεντρική Υπηρεσία των εγκεκριμένων πιστώσεων στις Υπηρεσίες Εξωτερικού είχε ως αποτέλεσμα την αδυναμία κάλυψης των λειτουργικών αναγκών τους και υλοποίησης των προγραμματισμένων δράσεων τους.