Άλλο Καποδίστριας, άλλο Καλλικράτης

Γράφει η ΣΟΝΙΑ ΧΑΪΜΑΝΤΑ

Η αλήθεια είναι ότι οι ειδήμονες περί την εκλογική επικοινωνία δεν θα σταθούν μόνο στο νομοθέτημα, καθώς οι αυτοδιοικητικές εκλογές του Νοεμβρίου δεν θα θυμίζουν σε τίποτε τις προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις. «Είναι ήδη γνωστό από τον Καλλικράτη ότι οι δήμοι θα μεγαλώσουν, οι νομαρχίες θα καταργηθούν και οι περιφέρειες θα καταστούν μικρές πόλεις-κράτη. Οι νέοι θεσμοί που προβλέπει ο Καλλικράτης θα μετατρέψουν τους δημάρχους σε νομάρχες, τους αντιπεριφερειάρχες σε τοπικούς υπουργούς και τους περιφερειάρχες σε “μίνι” πρωθυπουργούς», αναφέρει γνωστός σύμβουλος της πολιτικής επικοινωνίας που βρίσκεται αυτή την περίοδο σε συζητήσεις με υποψηφίους και αναζητά τα conflicts, προκειμένου να διαπιστώσει αν έχει τη δυνατότητα να αναλάβει περισσότερους από έναν και σε ποιον αυτοδιοικητικό βαθμό (υποψήφιο περιφερειάρχη, δήμαρχο, νομάρχη).
Με τον πρόσφατο νόμο που ψηφίστηκε από τη Βουλή θεσπίστηκαν αυστηρότατα μέτρα για τις εκλογικές δαπάνες, ενώ προβλέπονται σκληρές ποινές για όσους παραβούν τα άρθρα του. Κανόνες για την προεκλογική εκστρατεία.
Ερωτήματα από τηλεοπτικούς και ραδιοφωνικούς σταθμούς, συνδυασμούς, υποψηφίους, αλλά και πολίτες συγκεντρώνει αυτό το διάστημα το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης, ώστε να προχωρήσει σε έκδοση Οδηγίας σχετικά με την προβολή συνδυασμών και υποψηφίων στις επερχόμενες περιφερειακές και δημοτικές εκλογές.
Σύμφωνα με το Ν.3870/9-8-2010 για τις «εκλογικές δαπάνες συνδυασμών και υποψηφίων και τον έλεγχο αυτών, κατά τις περιφερειακές και δημοτικές εκλογές» προβλέπεται για κάθε υποψήφιο, από σήμερα (δύο μήνες προ των εκλογών που θα πραγματοποιηθούν στις 7 Νοεμβρίου), η εμφάνισή του δύο φορές σε κάθε κανάλι εθνικής εμβέλειας, μία σε κάθε ραδιοτηλεοπτικό σταθμός τοπικής και περιφερειακής εμβέλειας και μία επίσης σε κάθε διαδικτυακό τόπο και ιστοσελίδα.

Κενό νόμου για το Ιnternet

Αυτό που δεν διευκρινίζεται είναι ποιος θα ελέγχει τις εμφανίσεις στο διαδίκτυο, καθώς το ΕΣΡ, σύμφωνα και με τα όσα είπε ο πρόεδρός της Ανεξάρτητης Αρχής, Ιωάννης Λασκαρίδης, δεν έχει επ' αυτού αρμοδιότητες παρά μόνο για τα όσα συμβαίνουν στα ραδιοτηλεοπτικά Μέσα.

Τι σημαίνει εμφάνιση;

Ως εμφάνιση ορίζεται η προσωπική συνέντευξη, η συμμετοχή σε οργανωμένες συζητήσεις -ακόμα κι αν αυτές πραγματοποιούνται σε δελτία ειδήσεων-και η κάλυψη προεκλογικής συγκέντρωσης. Τυχόν παραβάσεις των παραπάνω επισύρουν πρόστιμα που κυμαίνονται από 50-150 χιλιάδες ευρώ για τα ραδιοτηλεοπτικά Μέσα και πρόστιμα από 50-100 χιλιάδες ευρώ για τους υποψήφιους που παραβιάζουν τους συγκεκριμένους περιορισμούς. Δεν επιτρέπεται σε καμία περίπτωση η εμφάνιση υποψηφίου έναντι οικονομικού ανταλλάγματος. Τέτοιου τύπου παραβάσεις επισύρουν για τους υποψήφιους έκπτωση από αιρετό αξίωμα και για τους ιδιοκτήτες ή νόμιμους εκπροσώπους των ΜΜΕ ποινή φυλάκισης τουλάχιστον ενός έτους. Οι επικεφαλής των συνδυασμών, καθώς και οι αντιπεριφερειάρχες είναι δυνατόν να μετέχουν σε συζητήσεις χωρίς τους παραπάνω περιορισμούς εμφανίσεων μέχρι την ανακήρυξη των υποψηφίων (13/10) και υπό την προϋπόθεση ότι έχουν κληθεί να συμμετάσχουν τουλάχιστον τρεις ακόμα συνυποψήφιοί τους. Μετά την ανακήρυξη των συνδυασμών σε τέτοιου τύπου συζητήσεις, απαιτείται η πρόσκληση των 2/3 τουλάχιστον των ανακηρυχθέντων. Σε περίπτωση επαναληπτικής εκλογής καλούνται υποχρεωτικά οι επικεφαλής των συνδυασμών που συμμετέχουν.
Εκλεγμένοι σήμερα νομάρχες, δήμαρχοι και σύμβουλοι δεν υπόκεινται στους παραπάνω περιορισμούς, υπό την προϋπόθεση ότι οι περαιτέρω εμφανίσεις τους οφείλονται σε έκτακτα και απρόβλεπτα γεγονότα που σχετίζονται με την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους στον οικείο ΟΤΑ.

Κανόνες για την προβολή των υποψηφίων στις εκλογές

Νέοι κανόνες

• Οι επικεφαλής των συνδυασμών υποψήφιοι δήμαρχοι ή υποψήφιοι περιφερειάρχες ή οι εκπρόσωποι των συνδυασμών τους, συνέρχονται σε κοινή σύσκεψη με πρόσκληση του δημάρχου ή του προέδρου της κοινότητας αμέσως με την έναρξη της προεκλογικής περιόδου για τη διεξαγωγή των δημοτικών και περιφερειακών εκλογών, με σκοπό την κατανομή των χώρων και τον καθορισμό του τρόπου χρήσης αυτών.
• Σε περίπτωση που οι εκπρόσωποι των συνδυασμών συμφωνήσουν ομόφωνα, υπογράφεται πρακτικό που είναι υποχρεωτικό για το δημοτικό ή κοινοτικό συμβούλιο, το οποίο συγκαλείται αμέσως, με μοναδικό θέμα τη διάθεση των δημοτικών και κοινοτικών χώρων στους συνδυασμούς των
 υποψηφίων για την προεκλογική προβολή τους.
• Αν στη σύσκεψη αυτή, που θα προκαλέσει ο δήμος ή η κοινότητα, δεν παρευρεθούν ή δεν συμφωνήσουν οι εκπρόσωποι των συνδυασμών των υποψηφίων για τις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές, το δημοτικό ή κοινοτικό συμβούλιο υποχρεούται να καθορίσει και διαθέσει από μόνο του τους χώρους αναλογικά και επί ίσοις όροις. Με τον όρο «αναλογικά» νοείται ότι, σε συνδυασμούς με μεγάλη εκλογική δύναμη, σύμφωνα με τα αποτελέσματα των τελευταίων δημοτικών και νομαρχιακών εκλογών, θα διατεθούν περισσότεροι χώροι για την προεκλογική τους προβολή, απ΄ ό,τι σε συνδυασμούς με μικρή εκλογική δύναμη ή πρωτοεμφανιζόμενους.
Για τους τελευταίους αυτούς (πρωτοεμφανιζόμενους) συνδυασμούς λαμβάνεται υπόψη και το στοιχείο της τυχόν υποστήριξής τους από πολιτικό κόμμα ή πολιτικά κόμματα και η εκλογική δύναμη αυτών, σύμφωνα με τα αποτελέσματα των τελευταίων βουλευτικών εκλογών. Δεν θεωρείται πρωτοεμφανιζόμενος ο συνδυασμός που εμφανίζεται με διαφορετική ονομασία απ΄ αυτήν των προηγούμενων δημοτικών και νομαρχιακών εκλογών, εφόσον ο επικεφαλής αυτών υποψήφιος είναι το ίδιο πρόσωπο. Με τη φράση «Επί ίσοις όροις» νοείται ότι όλοι οι συνδυασμοί υποψηφίων δικαιούνται κατά την κατανομή των χώρων σε ίση μεταχείρηση ως προς τους χώρους εκείνους οι οποίοι είναι προσφορότεροι λόγω θέσεως για την προεκλογική τους προβολή.
• Η προβολή των συνδυασμών στους χώρους που διατίθενται γίνεται μέσα σε μόνιμα και σταθερά πλαίσια που έχουν κατασκευάσει οι δήμοι και οι κοινότητες, ή σε προσωρινά και κινητά που κατασκευάζονται και τοποθετούνται με δαπάνες των συνδυασμών. Μπορούν όμως να παραχωρηθούν και άλλοι χώροι πρόσφοροι για αφισοκόλληση, ιδιαίτερα από τους δήμους ή τις κοινότητες που δεν έχουν προβεί στην κατασκευή και διάθεση στους συνδυασμούς των υποψηφίων, μόνιμων πλαισίων. Μετά τον καθορισμό των χώρων αυτών από τα δημοτικά και κοινοτικά συμβούλια ή τον οικείο γενικό γραμματέα Περιφέρειας, απαγορεύεται η επικόλληση εντύπων σε κάθε άλλο χώρο.

• Επιτρέπεται, κατ΄ εξαίρεση, η τοποθέτηση από τους συνδυασμούς καλαίσθητων περιπτέρων ή άλλων κατασκευών στους χώρους που τους διατίθενται, των οποίων οι διαστάσεις δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερες από 2Χ2Χ2 μέτρα, καθώς και τροχόσπιτα που το μήκος τους δεν μπορεί να υπερβαίνει τα τέσσερα (4) μέτρα. Στην περίπτωση αυτή ισχύουν οι διατάξεις της παρ. 3 αυτής της απόφασης. Στους χώρους αυτούς δεν επιτρέπεται η χρήση μεγαφωνικών συσκευών.
• Σε περίπτωση που οι δήμοι και οι κοινότητες, έχουν τοποθετήσει μόνιμα πλαίσια σε στύλους των Οργανισμών κοινής ωφέλειας και των ΟΤΑ, τα πλαίσια αυτά διατίθενται στους συνδυασμούς επίσης αναλογικά και επί ίσοις όροις. Με τον ίδιο τρόπο διατίθενται τα σταθερά πλαίσια της εμπορικής διαφήμισης που έχουν τοποθετηθεί σε κοινόχρηστους χώρους και που την προεκλογική περίοδο διατίθενται στους συνδυασμούς, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 9 του Ν. 3023/2002 (ΦΕΚ 146 Α΄).
• Απαγορεύεται η ανάρτηση αεροπανό ή άλλων αντικειμένων πάνω από δρόμους, πλατείες και λοιπούς χώρους. Σε περίπτωση που τοποθετούνται πανό η αεροπανό, οι δήμοι και οι κοινότητες υποχρεούνται για την άμεση αφαίρεσή τους.
• Επιτρέπεται η χρήση φωτεινών διαφανειών (σλάιντς) σε ανοιχτούς χώρους, που καθορίζονται από τα δημοτικά και κοινοτικά συμβούλια, με την προϋπόθεση ότι δεν παρεμποδίζεται η κυκλοφορία πεζών και οχημάτων και δεν δημιουργούνται γενικά οποιασδήποτε μορφής κυκλοφοριακά προβλήματα.
• Απαγορεύεται η χρήση πλαστικών σημαιών και γενικά προεκλογικού διαφημιστικού υλικού από πλαστική ύλη, επειδή το υλικό αυτό δεν είναι ανα- κυκλώσιμο και επιβαρύνει το περιβάλλον. Επίσης, απαγορεύεται η χρήση χρωστικών ουσιών, όπως σπρέι, χρώματα κ.λπ.
• Απαγορεύεται η χρήση διαφημιστικών τρικ, γιατί η μαζική ρίψη τους συμβάλλει στη ρύπανση των πόλεων και χωριών και καθίσταται έτσι προβληματικός ο καθαρισμός των φρεατίων.
• Δεν επιτρέπεται η επικόλληση αφισών ή άλλων εντύπων σε πλαίσια, καθώς και η χρήση χώρων που έχουν διατεθεί, σύμφωνα με την απόφαση του δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου, σε άλλους συνδυασμούς.
• Οι συνδυασμοί οφείλουν να φροντίζουν για την ευπρεπή εμφάνιση των χώρων που τους διατέθηκαν με την περισυλλογή των αφισσών και τον καθαρισμό των χώρων από τις κολλητικές ουσίες κ.λπ.
• Τα περίπτερα ή άλλες κατασκευές, καθώς και τα τροχόσπιτα που τυχόν τοποθετήσουν οι
συνδυασμοί, πρέπει να αποσυρθούν με φρο- ντίδα τους, μέσα σε πέντε (5) ημέρες από την ημέρα των εκλογών, εκτός αν η ψηφοφορία επαναληφθεί την επόμενη Κυριακή σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις του Ν. 3852/2010 «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης – Πρόγραμμα Καλλικράτης» (ΦΕΚ 87 Α΄), οπότε αυτά αποσύρονται μέσα σε πέντε (5) επίσης ημέρες μετά την επαναληπτική ψηφοφορία. Μετά την πάροδο της προθεσμίας αυτής, οι δήμοι και οι κοινότητες υποχρεούνται να τα απομακρύνουν ή να τα καταστρέφουν.
• Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1 παρ. 6 του Ν. 3870/2010 (ΦΕΚ 138 A΄), η προεκλογική περίοδος των δημοτικών και περιφερειακών εκλογών του Νοεμβρίου 2010, για την εφαρμογή των διατάξεων του νόμου αυτού και συνεπώς και των διατάξεων της παρούσας απόφασης, αρχίζει από τη δημοσίευση του νόμου αυτού, δηλαδή από την 9η Αυγούστου 2010. Η περίοδος αυτή επεκτείνεται κατά μία εβδομάδα στις περιπτώσεις επανάληψης της ψηφοφορίας την επόμενη των γενικών εκλογών Κυριακή, σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις του Ν. 3852/2010 «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης-Πρόγραμμα Καλλικράτης» (ΦΕΚ 87 Α΄), αλλά μόνο για τους συνδυασμούς των υποψηφίων για τις δημοτικές και περιφερειακές αρχές που παίρνουν μέρος στην επαναληπτική εκλογή.

Τα οικονομικά της καμπάνιας

Μια καμπάνια στην περιφέρεια στοιχίζει από 20-25.000 ευρώ, ενώ δεν λείπουν οι χορηγίες των ψηφοφόρων με μικρό ή μεγαλύτερο βαλάντιο. Οι αλλαγές που επιφέρει ο Καλλικράτης με τη διόγκωση του αριθμού των χωριών που συσπειρώνονται γύρω από το μητροπολιτικό δήμο, εκτοξεύουν τις εκλογικές δαπάνες στα ύψη, καθώς απαιτούνται περισσότερα χρήματα για μετακινήσεις, οργανώσεις συγκεντρώσεων, προεκλογικό υλικό, κ.ά.
Για την εκλογή ενός συνδυασμού σε ένα μεσαίο δήμο της Αθήνας ή της Θεσσαλονίκης, υπολογίζεται ότι απαιτούνται έξοδα ως και 100.000 ευρώ, ποσό που καλύπτεται από τον επικεφαλής υποψήφιο δήμαρχο και τα στελέχη του συνδυασμού. Ένα κονδύλι των υποψηφίων που εκταμιεύεται είτε από το απόθεμά του στην τράπεζα (εξαρτάται από το πόσο καίγεται να αναρριχηθεί στην εξουσία) είτε από δωρεές τοπικών παραγόντων, διοχετεύεται είτε στα τοπικά ή περιφερειακά ΜΜΕ, με την ταρίφα για προβολή στα κανάλια να παραμένει χαμηλά, λόγω και του απαγορευτικού νόμου και της οδηγίας του ΕΣΡ, που θέτει όρια στην εμφάνιση των υποψηφίων στο γυαλί.
Μια σημαντική παράμετρος στη φετινή αναμέτρηση είναι η προβολή στις διαφημιστικές πινακίδες, τις οποίες επί Καποδίστρια διαχειρίζονταν οι δήμαρχοι (άρα είχαν προτιμησιακό καθεστώς και κρατούσαν τις περισσότερες θέσεις έναντι πινακίου φακής για τον εαυτό τους). Σήμερα, η υπόθεση outdoor έχει αυστηροποιηθεί και δεν είναι δυνατόν να σημειωθούν στρεβλώσεις στην πράξη, τουλάχιστον στην πρωτεύουσα και τις μεγάλες πόλεις.