Χρειάζονται κοινοί κανόνες για όλους

Γράφει η ΣΟΝΙΑ ΧΑΪΜΑΝΤΑ

Ο Δημήτρης Μάρης, επικεφαλής της 24Media (Huffington Post, Νews247, Sport24) πήρε τη σκυτάλη στην προεδρία της Ένωσης Εκδοτών Διαδικτύων, σε μια κρίσιμη στιγμή τόσο για την αγορά των ΜΜΕ όσο και ειδικότερα για το Διαδίκτυο. Αμέσως σήκωσε τα μανίκια για να κινηθεί για το αίτημα της ΕΝΕΔ να μην επιβληθεί φόρος διαφήμισης και στο Διαδίκτυο, στέλνοντας μάλιστα επιστολή προς τον υπουργό Επικρατείας, Νίκο Παππά, στην οποία γίνεται λόγος για «ευθεία απόπειρα παρεμβατισμού, που ουσιαστικά αγνοεί τις ιδιαιτερότητες των διαφορετικών μέσων ενημέρωσης και θα έχει σαν αποτέλεσμα τη διακοπή της εύρυθμης λειτουργίας της αγοράς, στη σημερινή της μορφή».

«Η συζήτηση για την επιβολή οριζόντιου φόρου στο Διαδίκτυο είναι άτοπη χωρίς να έχει προηγηθεί η συζήτηση για τη δημιουργία νομοθετικού πλαισίου για την ψηφιακή επικοινωνία», αναφέρει ο Δημήτρης Μάρης, πρόεδρος της ΕΝΕΔ, για να προσθέσει: «Πέρα από τη συζήτηση και ο ίδιος ο φόρος είναι άτοπος. Πρώτα απ’όλα γιατί η λογική επιβολής του επιδιώκει την εξίσωση όλων των μέσων. Όταν επιβλήθηκε το αγγελιόσημο, δεν υπήρχε Διαδίκτυο· δημιουργήθηκε για συγκεκριμένους λόγους με τα δεδομένα εκείνης της εποχής. Μέσα σε περισσότερες από τρεις δεκαετίες προφανώς και τα δεδομένα έχουν αλλάξει. Το Διαδίκτυο έχει μια εντελώς άλλη πρακτική λειτουργίας στο οποίο θέλουν να επιβάλουν ένα νόμο που ακόμη και για έντυπα μέσα είναι αναχρονιστικός. Το ζητούμενο είναι η δημιουργία πλαισίου που προφανώς θα περιλαμβάνει και το κομμάτι των ασφαλιστικών εισφορών, αλλά και των φορολογικών υποχρεώσεων ιδιοκτητών και εργαζομένων. Και σε αυτή τη βάση να συζητήσουμε όλα τα θέματα».

adb: Αναφέρεστε στην επιστολή σας στις «μεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις που έχουν παρουσία στο \"ελληνικό\" Διαδίκτυο, κερδίζοντας τη μερίδα του λέοντος από τη διαφημιστική πίτα, χωρίς να συνεισφέρουν στα δημόσια έσοδα και χωρίς να υπόκεινται στα ίδια φορολογικά δεδομένα». Ποιες πολυεθνικές εννοείτε; Πώς μπορείτε να συνεργαστείτε μαζί τους και πώς βλέπετε την πρωτοβουλία της Google να δημιουργήσει μαζί με 8 ευρωπαϊκούς ειδησεογραφικούς οργανισμούς το “Digital News Initiative”;

Δ.Μ.: Η πραγματικότητα είναι ότι η διαφημιστική δαπάνη στο Διαδίκτυο στην Ελλάδα αναλύεται σε 20% προς το «ελληνικό» Διαδίκτυο και 80% προς πολυεθνικές επιχειρήσεις, όπως η Google που αναφέρετε. Οι ελληνικές επιχειρήσεις Διαδικτύου φορολογούνται στην Ελλάδα, πληρώνουν μισθούς και εργοδοτικές εισφορές, δικαιώματα περιεχομένου. Οι αντίστοιχες πολυεθνικές δεν φορολογούνται στην Ελλάδα αλλά στη χώρα που διατηρούν την έδρα τους, ενώ στην Ελλάδα απασχολούν μικρό αριθμό εργαζομένων. Αυτήν τη στιγμή δεν έχει διατυπωθεί καμία πρόθεση να διορθωθεί αυτή η στρεβλότητα της αγοράς, που δημιουργεί σοβαρές απώλειες για τα δημόσια ταμεία, αλλά και έναν αθέμιτο ανταγωνισμό σε βάρος των ελληνικών επιχειρήσεων. Ξαναγυρνάμε, δηλαδή, στη συζήτηση της αναγκαιότητας για άμεση δημιουργία σταθερού πλαισίου λειτουργίας του Διαδικτύου. Σκεφτείτε σε αυτή την άδικη για το ελληνικό Διαδίκτυο πραγματικότητα την επιβολή επιπλέον φόρου αποκλειστικά στις ελληνικές επιχειρήσεις. Ζητάμε περισσότερα από αυτούς που κερδίζουν το 20% της διαφημιστικής πίτας, χωρίς να «αγγίζουμε» το 80%. Πριν συζητηθούν οι συνθήκες συνεργασίας με τις πολυεθνικές προέχει η συζήτηση για τη δημιουργία του πλαισίου της αγοράς.

adb: Οι διαφημιστικές εταιρείες, ορισμένοι online εκδότες της ΕΝΕΔ και οι ιδιοκτήτες των ιδιωτικών τηλεοπτικών σταθμών δείχνουν να ενοχλούνται από το μοντέλο λειτουργίας της Google στην Ελλάδα, η οποία με 130 εκατ. ευρώ τζίρο δείχνει να «κόβει» ένα μεγάλο τμήμα από τη συρρικνούμενη διαφημιστική δαπάνη. Ενστερνίζεστε με τον θεσμικό σας ρόλο τη θέση αυτή;

Δ.Μ.: Η αγορά του Διαδικτύου, όπως σε ολόκληρο τον κόσμο, είναι και πρέπει να είναι ανοιχτή και ανταγωνιστική. Αυτό είναι το Διαδίκτυο και έτσι πρέπει να παραμείνει. Το αίτημα της ΕΝΕΔ -και είναι κάτι για το οποίο στο άμεσο προσεχές διάστημα θα αναλάβουμε πολύ ενεργό ρόλο- είναι η δημιουργία κοινών κανόνων για όλους· είτε αφορά στη φορολογία είτε στην ίδια τη λειτουργία των επιχειρήσεων. Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι το νέο θεσμικό πλαίσιο να λαμβάνει υπόψη την πραγματικότητα. Και γι’ αυτό είναι περισσότερο από απαραίτητη η συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων -φορείς, κυβέρνηση, εργαζόμενοι- στη συζήτηση αυτή. Όπως έχουμε -ως ΕΝΕΔ- διατυπώσει έντονα τις τελευταίες ημέρες, αναμένουμε να μας καλέσουν άμεσα για την έναρξη της συζήτησης αλλά και να πάρουμε πρωτοβουλίες προς αυτή την κατεύθυνση.

adb: Σε πρόσφατη ραδιοφωνική σας συνέντευξη είχατε αναφέρει, χωρίς να παράσχετε λεπτομέρειες, ότι έχετε εμπεριστατωμένη άποψη για τη φορολόγηση του Διαδικτύου και κυρίως για το ζήτημα της επέκτασης του καθεστώτος του αγγελιοσήμου στα on line Μέσα. Φαίνεται επί της ουσίας ότι είστε στην αντίθετη κατεύθυνση στο θέμα του αγγελιοσήμου έναντι των προθέσεων των αρμόδιων υπουργών και, φυσικά, των συνδικαλιστικών ενώσεων.

Δ.Μ.: Όπως σας ανάφερα και προηγουμένως, η συζήτηση για το αγγελιόσημο στα online μέσα είναι άτοπη έως και υποκριτική. Το προσδοκώμενο έσοδο θα είναι πολύ μικρό, τη στιγμή που δύναται να προκαλέσει αναγκαστικές αρνητικές εξελίξεις σε ελληνικά online media. Άρα το έσοδο τελικά μπορεί να γίνει ακόμη μικρότερο. Και μετά θα μιλάμε για τις ανάλγητες επιχειρήσεις. Η διαφημιστική δαπάνη, αν δεν έχει μειωθεί, έχει μείνει σταθερή τα τελευταία χρόνια. Πολλά από τα μέσα, των οποίων μοναδικό έσοδο είναι η διαφήμιση, θα δεχτούν ένα καίριο πλήγμα. Την ίδια στιγμή δεν θα υπάρχει καμία αλλαγή για τις πολυεθνικές επιχειρήσεις που δεν θα υποχρεωθούν να πληρώσουν τον νέο φόρο, όπως δεν πληρώνουν και σήμερα φόρο στην Ελλάδα.

adb: Καταβάλλετε προσπάθειες για διεύρυνση της ΕΝΕΔ προς άλλα συγκροτή- ματα και sites. Θα θέλατε να γίνετε πιο συγκεκριμένος;

Δ.Μ.: Η ΕΝΕΔ βρίσκεται στη δεύτερη φάση της εξέλιξής της. Η δυναμική της αντλείται από τις πρωτοβουλίες της και από την αντιπροσωπευτικότητά της. Όσο η ΕΝΕΔ αναλαμβάνει ουσιαστικές πρωτοβουλίες και ενισχύει τον θεσμικό της ρόλο, τόσο θα
διευρύνεται. Σκοπός είναι να συμμετέχουν όλοι οι Έλληνες εκδότες του Διαδικτύου. Η εποχή που το κάθε site προσπαθεί να δημιουργεί παρέμβαση για τα δικά του ζητήματα έχει παρέλθει. Η συλλογική παρέμβαση είναι αυτή που θα αναπτύξει περαιτέρω το ελληνικό Διαδίκτυο. Τα προβλήματα και οι προκλήσεις είναι κοινά. Η ΕΝΕΔ άμεσα θα εξελιχθεί σε βασικό συνομιλητή για τα θέματα του Διαδικτύου και άμεσα θα προτείνει λύσεις για πρακτικά προβλήματα του κλάδου. Γι’αυτό δημιουργήθηκε.

adb: Η «ανθρωπογεωγραφία» των μελών του Δ.Σ. αλλά και γενικώς η συμμετοχή των επιμέρους (άτυπων) κλάδων των διαδικτυακών Μέσων είναι τέτοια που να επιτρέπει συνεργασίες σε θετικό κλίμα; Τα βρίσκουν μεταξύ τους οι εκπρόσωποι των επιχειρήσεων από τους τρεις επιμέρους τομείς, παραδοσιακοί εκδότες, pure digital players και κανάλια; Δεν έχετε συγκρουόμενα συμφέροντα στις διεκδικήσεις σας σε θεσμικό και νομοθετικό επίπεδο;

Δ.Μ.: Κατ’ αρχάς, το ζήτημα δεν είναι να τα βρίσκουμε μεταξύ μας· το ζήτημα είναι να συνεργαστούμε για να δώσουμε λύσεις σε προβλήματα. Πρέπει να αντιληφθείτε ότι η πραγματικότητα στα media στην Ελλάδα έχει αλλάξει. Όπως λέω συχνά, το Ιnternet δεν είναι το μέλλον αλλά το πρόσφατο παρελθόν. Σας λέω με σιγουριά ότι τα νέα εκδοτικά επιχειρηματικά μοντέλα που θα επικρατήσουν στο μέλλον, δεν θα έχουν απολύτως καμία σχέση με τα σημερινά. Σκεφτείτε ότι τα πάντα αλλάζουν. Από τα κανάλια διανομής και τους χρήστες έως το περιεχόμενο και τα social media. Την ίδια στιγμή τα νέα στελέχη της αγοράς έχουν μια διαφορετική προσέγγιση από αυτούς που για πολλά χρόνια θεωρούσαν -δικαίως- ότι media σημαίνει τηλεόραση. Ο κύκλος των προηγούμενων επιχειρηματικών μοντέλων έχει κλείσει και οι εκδότες αναζητούν τα νέα μοντέλα που θα εφαρμόσουν. Το Διαδίκτυο βρίσκεται πλεον στον πυρήνα της νέας πραγματικότητας των media.

adb: Ποια πρέπει να είναι η τάση του ποιοτικού περιεχομένου δεδομένων των επιταγών SEO; Πρέπει τα sites να γράφουν για «μηχανές» ή για ανθρώπους;

Δ.Μ.: Έχουμε επενδύσει αρκετά στην τεχνολογία και έχουμε εκπαιδεύσει όλα τα στελέχη μας στις ανάγκες της αγοράς, όμως ο άνθρωπος, πολίτης, επισκέπτης, αναγνώστης είναι εκείνος που θα μας επιλέξει, θα μας αξιολογήσει με αυστηρά κριτήρια και θα μας περνά απο εξετάσεις καθημερινά. Δεν ξεχνάμε ποτέ τη φράση που ισχύει και στον κλάδo μας, αλλά πολλοί την αγνούν: «Χρειάζονται χιλιάδες μέρες να χτίσεις μια πόλη αλλά μόνο μια στιγμή για να την γκρεμίσεις».

adb: Τι είδους πρωτοβουλίες προτίθεται να πάρει ο νέος πρόεδρος της ΕΝΕΔ για την ανάδειξη των συγκριτικών πλεονεκτημάτων των ελληνικών premium content sites ως διαφημιστικά οχήματα αλλά και για τη θέσπιση συγκεκριμένων κανόνων στην αναμετάδοση του περιεχομένου από τρίτα μέρη;

Δ.Μ.: Ο θεσμικός ρόλος της ΕΝΕΔ δεν μπορεί και δεν πρέπει να εμπλέκεται με την εμπορική λειτουργία του εκάστοτε εκδότη, αλλά θα αναδεικνύει τα πλεονεκτήματα του κλάδου μας με φυσική εξέλιξη να αξιοποιείται από τον καθένα όπως εκείνος επιθυμεί. Η προστασία του περιεχομένου σε μια εποχή που οι κανόνες παγκοσμίως έχουν γίνει αυστηρότεροι όχι μόνο μας βρίσκει σύμφωνους αλλά ήταν πάντοτε προτεραιότητα στην Ένωση.

Η διεύρυνση του θεσμικού ρόλου

adb: Πώς θα γίνει η διεύρυνση του θεσμικού ρόλου της ΕΝΕΔ;

Δ.Μ.: Πρώτο βήμα για τη διεύρυνση του θεσμικού ρόλου της ΕΝΕΔ είναι η αύξηση των μελών της. Αυτό θα ενισχύσει τη δυναμική της και εκ των πραγμάτων τον θεσμικό της ρόλο. Έχουμε ήδη ξεκινήσει τις επαφές με θεσμικά όργανα και με την κυβέρνηση προς δύο κατευθύνσεις. Η πρώτη και βασική κατεύθυνση είναι η δημιουργία του πλαισίου λειτουργίας του διαδικτύου και της ψηφιακής επικοινωνίας. Η δεύτερη είναι η ανάληψη πρωτοβουλιών και η επεξεργασία λύσεων για προβλήματα που υπάρχουν ή προκύπτουν. Η διεύρυνση του θεσμικού μας ρόλου είναι μια αναγκαιότητα για την αγορά.

adb: Θα επιδιώξετε να είστε ο βασικός συνομιλητής του Γ.Γ. Ενημέρωσης αν και εφόσον καταρτιστεί λίστα sites δικαιούχων κρατικής διαφήμισης;

Δ.Μ.: Θα επιδιώξουμε να είμαστε συνομιλητής σε όλα τα ζητήματα που αφορούν στην αγορά του Διαδικτύου. Αυτός είναι ο ρόλος μας και εν πολλοίς ο λόγος ύπαρξής μας. Δεν θέλουμε όμως να παρευρισκόμαστε απλά σε συζητήσεις ως θεσμικό όργανο. Θέλουμε να παρεμβαίνουμε σε ό,τι αφορά στον κλάδο μας. Εξυπακούεται ότι το ζήτημα των δικαιούχων κρατικής διαφήμισης είναι πολύ σημαντικό και εδώ πάλι ανακύπτει η αναγκαιότητα δημιουργίας κανόνων.

adb: Γιατί ένα site, μια εταιρεία γίνεται μέλος της ΕΝΕΔ και γιατί δεν γίνεται; Πόσα και ποια μέλη έχετε;

Δ.Μ.: Θα έλεγα ότι όσο αυξάνεται ο ρόλος και η παρέμβασή μας, όλο και περισσότεροι εκδότες θα συμμετέχουν ενεργά στην ΕΝΕΔ. Και τονίζω το «ενεργά» διότι δεν είμαστε ούτε θα γίνουμε συνδικαλιστικό όργανο. Δεν είναι ο στόχος μας. Είμαστε μια ένωση εταιρειών που έχουν κοινά προβλήματα και κοινές προκλήσεις. Εκεί χρειάζονται η συμμετοχή, η γνώμη και οι προτάσεις όλων των Ελλήνων εκδοτών. Άρα μια εταιρεία που θέλει να συμμετέχει δυναμικά στις εξελίξεις της αγοράς και πιστεύει στην εξέλιξή της γίνεται μέλος, ενώ μια εταιρεία που πιστεύει ότι όλα καλά βαίνουν ως έχουν σήμερα, δεν γίνεται.

Οι μετρήσεις

adb: Τι είδους παρεμβάσεις σκοπεύετε να κάνετε θεσμικά για τον καλύτερο έλεγχο των μετρήσεων στο Διαδίκτυο αλλά και για την αντιμετώπιση της κλοπής των κειμένων με τη μέθοδο του «copy-paste»; Πώς μπορεί -κατά τη γνώμη σας- να αναβαθμιστεί η ενιαία μέτρηση και πιστοποίηση των στοιχείων επισκεψιμότητας και να εξασφαλιστεί η συνέχιση της διεύρυνσης της βάσης τακτικών και συνδεδεμένων μελών;

Δ.Μ.: Επιτρέψτε μου πρώτα να ξεκαθαρίσω ότι για μένα το κομμάτι της μέτρησης και της πιστοποίησης δεν αποτελεί αυτοσκοπό. Όταν δημιουργήθηκε, ήταν η συγκολλητική ουσία για να κάτσουμε οι εκδότες στο ίδιο τραπέζι. Με απαρχή την κοινή ανάγκη για ένα αξιόπιστο σύστημα μέτρησης δημιουργήσαμε αυτό το «νόμισμα» της «μέτρησης - πιστοποίησης». Είναι ένα θέμα το οποίο πάντοτε θα αποτελεί τη βάση συνεργασίας και πάντοτε όμως θα πρέπει να εξελίσσεται σύμφωνα με τις ανάγκες που διαρκώς μεταλλάσσονται. Δείτε, για παράδειγμα, το θέμα του mobile. Την εποχή που δημιουργήσαμε τη μέτρηση, το mobile δεν ήταν τόσο σημαντικό, κυρίως λόγω χαμηλής εμπορικής αξίας. Εντούτοις, η πολύ γρήγορη διείσδυση των mobile συσκευών, με το 30-40% του traffic διαδικτύου να προέρχεται πλέον από αυτές, μας υπαγορεύει να δούμε άμεσα το ζήτημα. Η παρέμβασή μας συνεπώς έγκειται και στην εξέλιξη αλλά και στην ενσωμάτωση των ποιοτικών στοιχείων των μετρήσεων. Μέχρι σήμερα μετράγαμε π.χ. τους unique users στα sites και φτιάχναμε κατατάξεις. Αυτό πλέον θα αλλάξει, διότι δεν είναι εκεί η ουσία. Η ουσία είναι κυρίως στις ποιοτικές παραμέτρους, που θα αναδεικνύουν συνολικά τη δυναμική του κλάδου και δεν θα προάγουν τον κακώς εννοούμενο ανταγωνισμό, του στυλ «ποιος είναι πρώτος και ποιος δεύτερος». Αναφορικά με τη χρήση περιεχομένου, είναι ένα γενικότερο πρόβλημα της αγοράς των media. Θα έλεγα, ένα διεθνές πρόβλημα. Και θα λυθεί αποκλειστικά και μόνο με τη δημιουργία πλαισίου για τη λειτουργία της ψηφιακής επικοινωνίας. Βλέπετε πως επανερχόμαστε στην αρχή της συζήτησής μας· στην ανάγκη τάχιστα να δημιουργήσουμε το πλέγμα κανόνων λειτουργίας του Διαδικτύου στην Ελλάδα. Εκεί θα ενταχθεί και το ζήτημα της πνευματικής ιδιοκτησίας του περιεχομένου. Όσο δεν υπάρχει το πλαίσιο αυτό, η συζήτηση θα είναι απλά θεωρητική.

adb: Πώς αντιμετωπίζουν οι διαφημιζόμενοι και οι διαφημιστικές το περιβάλλον μετρήσεων, των δημογραφικών και της πιστοποίησης; Συμφωνείτε με την κρίσιμη μάζα των διαφημιζομένων ότι το παιχνίδι είναι τόσο ποσοτικό όσο και ποιοτικό;

Δ.Μ.: Εδώ υπάρχει ένα παράδοξο: από τη μια πλευρά μάς ζητούν να ρίξουμε το βάρος στην ποιότητα και από την άλλη πλευρά επενδύουν μαζικά στην ποσότητα του Google και του Facebook, που λαμβάνουν σήμερα το 80% της διαφημιστικής δαπάνης. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι βασική μας στόχευση δεν πρέπει να είναι η ανάπτυξη του ποιοτικού περιεχομένου και υπηρεσιών. Πιστεύω ότι οι παραδοσιακοί εκδότες, αλλά και οι περισσότεροι digital εκδότες, προσφέρουν ποιοτικό περιεχόμενο. Ως ΕΝΕΔ έχουμε θέσει ως κεντρική προτεραιότητα την επένδυση στα ποιοτικά στοιχεία και έχουμε ήδη εντάξει το ποιοτικό κομμάτι στις μετρήσεις. Είναι κάτι που πρέπει να επικοινωνήσουμε περισσότερο προς τους διαφημιζόμενους και της διαφημιστικές. Ο ρόλος μας είναι σε κάθε αλλαγή τάσης να εκπαιδεύουμε κατά κάποιον τρόπο την αγορά.