Η Apeiron παίζει πια σε διεθνές επίπεδο

Γράφει η ΟΛΓΑ ΜΟΙΡΑ

adb: Θα θέλατε να μας πείτε δύο λόγια για την Apeiron και για τη δική σας πορεία μέσα στο χώρο της φωτογραφίας;

Γ.Δ.: Δημιουργήσαμε μαζί με τη γυναίκα μου την Apeiron πριν από 21 χρόνια. Εκείνη την εποχή είχα σταματήσει να διδάσκω στο αμερικανικό σχολείο Community School, διότι ήδη είχα αρχίσει να κάνω πάρα πολλές εκθέσεις στο εξωτερικό και πίστεψα εκείνη την εποχή πως θα μπορούσα να ζήσω την οικογένειά μου με την καλλιτεχνική δουλειά. Διαψεύστηκα αρκετά γρήγορα, καθώς δεν ήταν εφικτό με το είδος της φωτογραφίας που έκανα. Δεν ήταν διαφημιστική φωτογραφία, ήταν περισσότερο προσωπικό ρεπορτάζ, οπότε δεν πουλιόταν. Μου πρότειναν από τα πρακτορεία Magnum να τους αντιπροσωπεύω σαν πρακτορείο εδώ στην Ελλάδα, διότι τότε υπήρχε, όπως είχε χαρακτηρίσει σωστά η Ελένη Βλάχου, «όχι το Copyright αλλά το Κλοπή-right». Προχωρήσαμε λοιπόν στη δημιουργία του πρακτορείου, δίναμε υλικό και εν καιρώ πείσαμε τον περιοδικό Τύπο και τις εφημερίδες ότι όντως έπρεπε να πληρώνουν για τα δικαιώματα. Αυτή η πορεία είναι μεγάλη, είναι 20 χρόνια, και η εταιρεία είναι επιτυχημένη εμπορικά και καλλιτεχνικά μέσα στο χώρο της φωτογραφίας. Αυτό μας έδωσε την ώθηση να κάνουμε και άλλα πράγματα τα οποία έχουν να κάνουν με τη φωτογραφία στο χώρο της τέχνης.

adb: Θέλετε να μας αναφέρετε κάποιες από τις σημαντικότερες διοργανώσεις που αναλάβατε τελευταία;

Γ.Δ.: Προτείναμε την ιδέα και αναλάβαμε τη διοργάνωση της έκθεσης Joseph Kοudelka στο Μουσείο Μπενάκη και μας ανέφεραν ότι με βάση την επισκεψιμότητα αποτέλεσε τη δεύτερη μεγαλύτερη έκθεση που έχει πραγματοποιηθεί εκεί. Την επισκέφτηκαν 22.000 άτομα. Αναλόγως προτείναμε και οργανώσαμε την έκθεση του Κώστα Μάνου και άλλων φωτογράφων. Φέτος, μάλιστα, έκανα και εγώ τη δική μου έκθεση, η οποία είχε παρουσιαστεί στο πλαίσιο του μήνα φωτογραφίας και η οποία είχε να κάνει με το βιβλίο μου για την Αλβανία, τη δουλειά που έβγαλα από το ‘90 μέχρι το ‘91, τότε που έγιναν πολλές αλλαγές στην εν λόγω χώρα. Όσο για τις εμπορικές μας δραστηριότητες, αυτές συσχετίζονται πάρα πολύ με το κομμάτι εκθέσεων και εκδόσεων και αυτό όσο μπορούμε το προωθούμε. Μέσα από όλα αυτά γεννήθηκε και η επιθυμία για την προώθηση της φωτογραφίας, ώστε πριν από 7 χρόνια μπήκαμε μέσα σε έναν κύκλο από Ευρωπαίους εκδότες, οι οποίοι είχαν αναλάβει τη διοργάνωση του βραβείου European Publishers Award για τη φωτογραφία.

adb: Πώς ξεκίνησε η συνεργασία με τους Ευρωπαίους εκδότες;

Γ.Δ.: Τότε το βραβείο ήταν στο 10ο χρόνο λειτουργίας του και εμείς πήραμε μέρος ως Έλληνας εκδότης. Επειδή με γνώριζαν και ως φωτογράφο μου ζήτησαν αν ενδιαφερόμαστε να είμαστε η ελληνική συμμετοχή. Σήμερα το βραβείο είναι στον 17ο χρόνο του και η διοργάνωση απαρτίζεται από συνολικά 6 εκδότες από έξι ευρωπαϊκές χώρες: τη Γαλλία, την Ελλάδα, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Αγγλία και την Ισπανία.

adb: Τι σημαίνει το European Publishers Award για το χώρο της φωτογραφίας; Τι είναι αυτό που το κάνει σημαντικό;

Γ.Δ.: Πάνω από όλα είναι η διάρκειά του μέσα στο χρόνο, τα 17 χρόνια διεξαγωγής του. Το καταπληκτικό του βραβείου είναι ότι όποια δουλειά ψηφιστεί ως η πιο σημαντική, τυπώνεται σε έξι γλώσσες. Γίνεται, δηλαδή, ελληνική, γαλλική, ισπανική, ιταλική και γερμανική έκδοση στην κάθε χώρα. Κατά τον τρόπο αυτό, ο φωτογράφος που κερδίζει αυτό το βραβείο έχει κάτι το ανεκτίμητο. Με τη μια έχει έξι διαφορετικές εκδόσεις σε έξι διαφορετικές γλώσσες ανά την Ευρώπη. Μαζί με την έκδοση του βιβλίου του λαμβάνει και το ποσό των 10.000 ευρώ, έναντι των δικαιωμάτων που δίνει στους εκδότες για την πρώτη έκδοση. Συγχρόνως το βραβείο απονέμεται ενώπιον ενός μεγάλου κοινού στο πιο σημαντικό φωτογραφικό φεστιβάλ του κόσμου, το οποίο λαμβάνει χώρα στην Αρλ της Γαλλίας, κάθε Ιούλιο. Θα έλεγα ότι είναι το πιο σημαντικό βραβείο για έκδοση βιβλίου, από ό,τι γνωρίζω εγώ, τουλάχιστον.

adb: Φέτος η Apeiron Photos είναι project manager των βραβείων. Ποιος ο ρόλος σας;

Γ.Δ.: Κάθε χρόνο ένας άλλος εκδότης αναλαμβάνει να συγκεντρώσει όλες τις συμμετοχές και να διοργανώσει το βραβείο. Αυτήν τη χρονιά Project Manager είναι η Apeiron. Ο Project Manager πρέπει να κάνει τα πάντα για τη διοργάνωση, από το μέρος στον οποίο θα βρεθούν όλοι οι εκδότες μέχρι και τη σχεδίαση και τη διανομή του βιβλίου και την απονομή του βραβείου. Πέρα από πάρα πολύ δουλειά έχει και κόστος. Πέρα από το σπόνσορα, δηλαδή την Heidelberg Druckmaschinen κ.τ.λ., που καλύπτει ένα πολύ μικρό μέρος από το κόστος, στην ουσία η κάλυψη προέρχεται από τον Project Manager. Ουσιαστικά αναλαμβάνει ο εκδότης-Project Manager την κάθε χρονιά τη μεγάλη ευθύνη ώστε να προωθήσει το βραβείο.

adb: Ποιες οι προϋποθέσεις για να υποβάλλει κάποιος τη συμμετοχή του;

Γ.Δ.: Αρχικά, οι συμμετοχές μπορούν να αποσταλούν από αρχές μέχρι και τέλη Μαρτίου. Υπάρχει μια λίστα των προϋποθέσεων, οι βασικότερες των οποίων είναι οι εξής: Πρώτον, δεν πρέπει η δουλειά να έχει δημοσιευτεί άλλη φορά, δεύτερον, πρέπει ο φωτογράφος να έχει πλήρη κατοχή των δικαιωμάτων. Επίσης, πρέπει να στείλουν τη δουλειά σε ψηφιακή μορφή αλλά και σε τυπώματα, ώστε να δούμε την τεχνική ποιότητα του έργου. Δικαίωμα συμμετοχής έχουν όλοι οι φωτογράφοι από κάθε μέρος του κόσμου. Αρκεί βέβαια η συμμετοχή τους να σταλεί από έναν από τους Ευρωπαίους εκδότες. Αξιοσημείωτο είναι ότι το βραβείο δεν δίνεται σε ένα συγκεκριμένο χώρο της φωτογραφίας. Δηλαδή δεν είναι βραβείο ρεπορτάζ, πορτρέτο, καλλιτεχνικής φωτογραφίας ή διαφημιστικής φωτογραφίας, αλλά εξαρτάται από τις δουλειές τις οποίες θα μας προτείνουν και θα μας έρθουν. Δεν υπάρχει περιορισμός σε σχέση με την ηλικία, τη χώρα ή τη θεματολογία, οπότε πρόκειται για ένα πολύ ανοιχτό βραβείο τελικά. Ωστόσο η δουλειά απαιτεί ένα βάθος χρόνου, ο φωτογράφος πρέπει να πιστεύει ότι το έργο του είναι έτοιμο για δημοσίευση.

adb: Υπάρχει αύξηση στις συμμετοχές;

Γ.Δ.: Υπάρχει κάθε χρόνο και φέτος ελπίζω ότι θα υπάρξει αύξηση στην ελληνική συμμετοχή, διότι οι Έλληνες κάνουν πίσω κατά έναν τρόπο στη σκέψη ότι θα συναγωνιστούν με φωτογράφους του εξωτερικού. Πολλές φορές, όταν τους παροτρύνω να συμμετάσχουν, η απάντηση είναι «και πώς θα συναγωνιστώ εγώ τον τάδε μεγάλο φωτογράφο;». Παρ’ όλα αυτά την πρώτη φορά που συμμετείχαμε ως εκδότης πριν από 7 χρόνια, ένας Έλληνας πήρε το βραβείο. Βέβαια, δεν μπορείς να δουλέψεις βάσει πατριωτισμού ως εκδότης. Ουσιαστικά κινείσαι βάσει ποιότητας. Κατά μέσο όρο, πάντως, οι ελληνικές συμμετοχές είναι περίπου γύρω στις 12 με 15 και θα έλεγα ότι λιγότερες από τις μισές είναι σημαντικές. Μάλιστα, πέρσι σχεδόν φτάσαμε στους τελικούς και ελπίζω φέτος ότι θα φτάσουμε σίγουρα στους τελικούς.

adb: Δίνει το βραβείο ένα βήμα ανάπτυξης στην Ελλάδα για το χώρο της φωτογραφίας;

Γ.Δ.: Γενικά στην Ελλάδα δεν έχουμε μεγάλη αγορά όσον αφορά στο βιβλίο και ειδικά για τους φωτογράφους είναι λίγοι οι φωτογράφοι που θα το αγοράσουν αυτό το βιβλίο, είναι εκατοντάδες, ενώ σε άλλες χώρες είναι χιλιάδες. Από αυτή την πλευρά δεν είναι κάτι το οποίο κάνουμε εμπορικά. Το κάνουμε διότι πιστεύουμε ότι δίνουμε δείγματα σημαντικής φωτογραφικής δουλειάς στο ελληνικό κοινό. Παρουσιάζουμε το τι εξέχει μέσα στο χώρο της φωτογραφίας και για να δούμε επίσης τι αναγνωρίζουν και οι άλλοι μεγάλοι εκδότες στην Ευρώπη ως σημαντικό, ως κάτι το οποίο έχει αξία. Πάντοτε ένας καλλιτέχνης κοιτάζει τι δουλειά έχουν κάνει οι άλλοι καλλιτέχνες οι οποίοι έχουν πετύχει από πλευράς τέχνης και αναγνώρισης. Κατά τον τρόπο αυτό, λοιπόν, δίνεις ένα στίγμα του τι είναι αξιόλογο και νομίζω εκεί συμβάλουμε στο να δώσουμε και εμείς μέσα στο δικό μας περιορισμένο χώρο αυτό το στίγμα.

adb: Πόσο σημαντικό είναι, λοιπόν, να εκδίδονται οι αναγνωρισμένες δουλειές σημαντικών καλλιτεχνών στο χώρο της φωτογραφίας;

Γ.Δ.: Το έχει δείξει και η ιστορία της τέχνης ότι ένας καλλιτέχνης πάντα έβαζε κάποιες βάσεις σε προηγούμενη δουλειά. Όχι με την έννοια της μίμησης, αλλά ώστε να έχουν μέτρο, να πάρουν κάτι και να το εξελίξουν. Είναι δηλαδή διδακτικό κατά μια ευρεία έννοια, γιατί μια σημαντική δουλειά θα σου δώσει έμπνευση. Με βάση αυτό, αρχίζουμε παραδείγματος χάρη να κάνουμε την ελληνική έκδοση κάποιων πολύ σημαντικών βιβλίων, τα Photoposh, που έχουν ξεκινήσει από ένα μεγάλο Γάλλο εκδότη. Είναι βιβλία της δουλειάς των διασημότερων φωτογράφων. Εμείς αρχίζουμε να κάνουμε την ίδια έκδοση στην ελληνική και πιστεύουμε ότι θα αποτελέσει μεγάλη βοήθεια και έμπνευση. Η σειρά θα λέγεται «Φωτοθήκη» και σε λίγους μήνες θα έχουμε την παρουσίασή τους. Έτσι πιστεύουμε ότι θα γνωρίσει ένα ευρύτερο κοινό στην Ελλάδα τους μεγάλους φωτογράφους και την αξιόλογη δουλειά τους.

adb: Τι είναι για εσάς εκείνο που λαμβάνετε σαν ανταπόδοση για όλη αυτή τη δουλειά και την αφιέρωση στα βραβεία αυτά;

Γ.Δ.: Αυτό το κάνουμε διότι, πρώτον, κατά τον τρόπο αυτόν πιστεύουμε ότι προωθούμε τη φωτογραφία και δεύτερον διότι μέσα από τη διαδικασία αυτή δημιουργούμε ένα πάρα πολύ ωραίο βιβλίο, για το οποίο είμαστε και περήφανοι ως εκδότες. Βεβαίως είναι και ένας τρόπος να βάλουμε τη σφραγίδα μας και να πούμε εδώ υπάρχουμε και στην Ελλάδα. Φυσικά είναι και μια αναγνώριση ότι η Apeiron παίζει μέσα σε ένα επίπεδο διεθνές. Ελπίζω ότι φέτος θα πάμε πολύ καλά και με τις ελληνικές προτάσεις και ελπίζω ότι θα σταλούν και από χώρους που δεν είναι εμπορικοί ή δεμένοι με την έννοια του ρεπορτάζ.