Η έκπληξη μας εμπνέει…

Γράφει ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ

adb: Πώς μπορούμε να επιτύχουμε τους στόχους μας στη ζωή και παράλληλα να… απολαύσουμε το ταξίδι;

N.B.: Πραγματικά δύσκολη ερώτηση! Η απάντηση μου είναι η εξής: Καλλιεργήστε την ιδέα ότι αυτό είναι πιθανόν, π.χ. αποφασίστε να εξερευνήσετε αναλυτικά την απλή πρόταση πως ίσως όντως να υπάρχουν αρχές, στρατηγικές και δεξιότητες ευημερίας, που ξεκάθαρα και ριζικά τρέφουν τις βασικές ανάγκες μας (σε αντίθεση με τις «επιφανειακές ανάγκες) και μας επιτρέπουν να Αγαπάμε Έξυπνα τη Ζωή (Love Life Wisely -π.χ. με τρόπους που καλλιεργούν και υποστηρίζουν τόσο εμάς, όσο και την ευεξία στη ζωή γύρω μας). Σε αυτή την ιδέα ενυπάρχει η σκέψη ότι ο καθένας από εμάς μπορεί με τη θέλησή του να αποφασίσει να εξερευνήσει για τον εαυτό του… με τη συντροφιά των φίλων του… πώς φαντάζουν αυτές οι δεξιότητες και οι ανάγκες. Οι δικές μου προτάσεις, που αν θέλετε μπορώ να σας αναπτύξω, αποτελούν μόνο ένα σημείο εκκίνησης -έναν καταλύτη για δημόσιο διάλογο και προσωπικό πειραματισμό. Θα πρέπει, επίσης, να σημειώσω πως ως ευημερία (well-being) ορίζω το να «έχεις τόσο τη διάθεση, όσο και τις ικανότητες να κάνεις κάτι καλό με ό,τι σου "ρίχνει" η ζωή στο δρόμο».

adb: Θα θέλατε να διατυπώσετε σε γενικές γραμμές, για τους αναγνώστες μας, τις «βασικές αρχές που μπορούν να μας οδηγήσουν σε αυτό που αποκαλείτε Resiliance και τις καθημερινές δεξιότητες που μπορούν να θέσουν αυτές τις αρχές σε εφαρμογή;

N.B.: Σε δύσκολους καιρούς, η προσαρμοστικότητα, δηλαδή αυτό που ονομάζω Resilience (π.χ. η υγιής επιβίωση σε σκληρούς καιρούς), μάλλον επιτυγχάνεται κατά κύριο λόγο μέσα από την Ενεργό Εξισορρόπηση των Προσωπικών και Επαγγελματικών μας ζωών, σε καθημερινή βάση. Αυτή η στρατηγική εξισορρόπησης στηρίζεται πάνω στην απλή ιδέα πως εάν η εργασιακή ζωή μας τραβά προς μια κατεύθυνση, θα πρέπει να προετοιμαστούμε να ταξιδέψουμε όσο πιο δυναμικά μπορούμε προς τη «θετικά αντίθετη» κατεύθυνση, προκειμένου να μπορέσουμε να κατορθώσουμε να χαλαρώσουμε, να αποσυ- μπιεστούμε και να επανακάμψουμε.

Με άλλα λόγια, ο καλύτερος τρόπος για να χαλαρώσουμε είναι να οδηγήσουμε με έντονο τρόπο τον εαυτό μας στην αντίθετη κατεύθυνση από αυτό που μας έχει εξαντλήσει. Ρωτήστε, λοιπόν, τον εαυτό σας το εξής: ποιες δραστηριότητες και ποια «γεμάτη χρώματα» ποικιλία ανθρώπων μπορείτε να εισάγετε στα απογεύματα και τα σαββατοκύριακά σας, προκειμένου να αναζωογονηθείτε κατά το δυνατόν περισσότερο. Αυτό θα πρέπει να είναι το yang, που συμπληρώνει το yin -τις δραστηριότητες που έχουν να κάνουν με αυτά που ζητά από εσάς η ημέρα σας στην εργασία. Για παράδειγμα, εάν στη δουλειά κάνετε καθιστική ζωή, είστε σε κάποιον εσωτερικό χώρο, αντιδράτε λογικά και λεκτικά, αυτόπεριορίζεστε συναισθηματικά και σωματικά και νιώθετε αποξενωμένος από το ρόλο σας, τότε θα σας πρότεινα απογευματινές δραστηριότητες με σωματική άσκηση, σε εξωτερικούς χώρους, με δυνατότητες καλλιτεχνικής και συναισθηματικής έκφρασης, τις οποίες θα κάνετε μαζί με άλλους ανθρώπους, στους οποίους θα νιώθετε κοντά σε ένα πλαίσιο εξισορρόπησης (Για παράδειγμα: ομάδες χορού, χορωδίες, πολεμικές τέχνες, τρέξιμο/πεζοπορία με φίλους σε φυσικό περιβάλλον). Θα κοιμάστε καλύτερα και θα ξυπνάτε αναζωογονημένος, καθώς θα έχετε στρέψει τον εαυτό σας σε μια μέθοδο επανα-εξισορρόπησης (πράγμα που δε θα συμβεί αν χρησιμοποιήσετε το αλκοόλ, την τηλεόραση ή το φαγητό για να αναισθητοποιήσετε τους πόνους της ημέρας.

Η ενεργητική δημιουργία μάς βοηθάει πολύ περισσότερο από την παθητική κατανάλωση). Όσο πιο ενεργητικά μπορέσουμε να δημιουργήσουμε αυτή την αυτό-ισορροπία, ανακαλύπτοντας την κατάλληλη φόρμουλα σχετικά με -αυτό που αποκαλώ- τις «Δραστηριότητες Αντίδοτα» και τα «υγιή συστατικά» που θα πρέπει να περιέχουν, τότε μπορούμε να προσεγγίσουμε περαιτέρω και πιο ικανοποιητικά τόσο τις προσωπικές, όσο και τις επαγγελματικές μας ζωές. Μπορούμε να αποτελέσουμε μια αειφόρο πηγή καλοσύνης για τους ανθρώπους που αγαπάμε και είναι κοντά μας, μόνο εάν μπορέσουμε να επενδύσουμε με αυτό τον τρόπο στους εαυτούς μας.

adb: Θα θέλατε να μας αναπτύξετε λίγο το concept της «συναισθηματικής αλχημείας» και τον τρόπο που μπορεί να εφαρμοστεί στο εργασιακό περιβάλλον;

N.B.: Όταν είμαστε υπερβολικά στρεσαρισμένοι, σε κακή ψυχολογική κατάσταση, όταν νιώθουμε ντροπή ή θυμό, μοναξιά ή φόβο (και γι’ αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό η κατάσταση στη δουλειά), θα μας βοηθούσε αρκετά να καθορίσουμε για τους εαυτούς μας ένα ικανοποιητικά ελκυστικό ταξίδι (που θα περιλαμβάνει και ένα στόχο που θα μας ενθουσιάζει, προκειμένου να αποκτήσουμε μια πυξίδα για να μας καθοδηγεί), το οποίο θα μας προσφέρει υψηλό κίνητρο για να κάνουμε τις απαραίτητες επενδύσεις στη ζωή μας. Θα πρέπει να αναρωτηθούμε το εξής: ποιος, τι ή ποιο μέρος στο παρόν ή στο πιθανό μέλλον μπορεί να αποτελέσει μια ξεκάθαρη έμπνευση για εμάς, που να μας κάνει να θέλουμε να πεταχτούμε από το κρεβάτι, να κοπιάσουμε και να ιδρώσουμε γι’ αυτό, να παραμείνουμε εστιασμένοι και νηφάλιοι, να δείξουμε τόλμη, να αποκτήσουμε νέες δεξιότητες, να περιποιηθούμε τους εαυτούς μας και να πηγαίνουμε στο κρεβάτι νωρίς κάθε μέρα και για πάντα; Θα πρέπει να έχουμε μια τέτοια δημιουργική μούσα -ή αν δεν έχουμε να δημιουργήσουμε μία… ή περισσότερες… για να μας εμπνεύσουν.

Πρέπει να βρούμε αυτούς ή αυτά για τους οποίους αξίζει να ζούμε καλά. Όταν διαθέτουμε τέτοιους ισχυρούς καταλύτες για την ψυχή, τότε αντί να αναισθητοποιούμε την ισχυρή συναισθηματική ενέργεια των πόνων μας (ντροπή, φόβος, μοναξιά, τύψεις) με διάφορα μέσα (χάπια, περισπασμοί ή εργασιομανία), επιτρέπουμε σε αυτήν τη συναισθηματική ενέργεια να αποτελέσει το καύσιμο του ταξιδιού μας προς την αυτό ολοκλήρωση.

Με άλλα λόγια, αφήνουμε το πρόβλημα (τους συναισθηματικούς πόνους) να δημιουργήσει μέρος της λύσης, να μας δώσει την ενέργεια να κινηθούμε μπροστά. Αναπτύσσοντας την ίδια φιλοσοφία της «αξιοποίησης του προβλήματος για να δημιουργηθεί μια λύση» είναι πολύ πιθανόν οι πόνοι που προσωπικά αισθανόμαστε (από τις μελλοντικές αβεβαιότητες και τις οικονομικές ανασφάλειες) να είναι κοινοί σε όλους τους ανθρώπους στην Ελλάδα, αλλά και σε πολλά άλλα μέρη. Έχοντας αυτό στο μυαλό μας,θ α μπορούσαμε να εξετάσουμε επωφελώς πως τα προϊόντα και οι υπηρεσίες μας μπορούν να ανταποκριθούν ενεργά στους ίδιους αυτούς πόνους των δυνητικών μας πελατών και ως εκ τούτου να αποδειχθούν πιο ικανοποιητικά και ελκυστικά για αυτούς.

adb: Πώς μπορούν οι επιχειρήσεις να δημιουργήσουν ένα περιβάλλον ευημερίας για τους υπαλλήλους τους;

N.B.: Εκπαιδεύστε τους υπαλλήλους στις Δεξιότητες της Ευημερίας: προσκαλέστε τους συντρόφους τους, τις οικογένειες και τους πιο κοντινούς τους φίλους στην εκπαίδευση, ούτως ώστε το άτομο που έρχεται κάθε μέρα στη δουλειά, να έρχεται από ένα περιβάλλον προσωπικής ζωής, πιο ελκυστικό και πιο υποστηρικτικό για τη γενικότερη ευημερία του. Δημιουργήστε μια κουλτούρα εργασίας που ερευνά αποτελεσματικά ποιες βελτιώσεις ευημερίας στο σπίτι είναι πιο συναφείς με το συγκεκριμένο εργασιακό περιβάλλον σας: ξεκινήστε ίσως μια συλλογή με βιβλία και DVD σχετικά με αυτές τις δεξιότητες, τα οποία θα δανείζετε στους υπαλλήλους σας, εγκαθιδρύστε εβδομαδιαία workshops με επαγγελματίες που θα μιλάνε για το πώς μπορεί να μάθει κανείς να χαλαρώνει και να δημιουργεί ισορροπία. Όλα αυτά βοηθούν κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα να ευδοκιμήσει και ταυτόχρονα μειώνουν την ανάγκη για επιβλαβείς δραστηριότητες αυτό-αναισθητοποίησης.

Οργανώστε κουβέντες για ψυχοσωματικές ασθένειες -πώς θα τις εντοπίσετε και τι μπορείτε να κάνετε για αυτές. Με αυτούς τους τρόπους, οι δεξιότητες της ευημερίας θα αυτό-διαωνίζονται και θα προσαρμόζονται μόνες τους στις νέες προκλήσεις που φέρνει κάθε μήνας στο εργασιακό σας περιβάλλον. Βελτιώνουμε την απόδοση βελτιώνοντας την ίδια την ικανοποίησή μας για τη ζωή, το στοιχείο που βρίσκεται στην καρδιά της ευημερίας.

adb: Πώς μπορούμε, όμως, να κάνουμε αυθεντική πρόοδο στη σχέση μας με τη ζωή;

N.B.: Πρώτα και κύρια: αναπτύξτε σε μεγαλύτερο βαθμό την ικανότητά σας για χαλάρωση… κι αυτό είναι μάλλον κάτι που δε σας δίδαξαν στο σχολείο ή το πανεπιστήμιο. Σας είπε ποτέ κάποιος καθηγητής «Δημήτρη, χαλάρωσε! Πόσες φορές πρέπει να σου το πω;». Κι όμως τα πάντα, επαναλαμβάνω τα ΠΑΝΤΑ, στη ζωή μπορούν να πάνε καλύτερα αν μπορούμε να δημιουργήσουμε περισσότερη χαλάρωση: οι σωματικές, οι σεξουαλικές, οι συναισθηματικές, οι διανοητικές, οι πνευματικές και κοινωνικές δραστηριότητες, όλες γνωρίζουν τα πλεονεκτήματά της. Ένας αθλητής των Ολυμπιακών Αγώνων, για παράδειγμα, μπορεί να έχει υψηλό κίνητρο, αλλά έχει μάθει να μην αφήνει τον ενθουσιασμό και την αφοσίωσή του να μεταμορφώνονται σε ένταση που μόνο προβλήματα μπορεί να προκαλέσει. Παρομοίως, ο φυσικός που λύνει προβλήματα, ο κωμικός που κάνει stand-up, o ρομαντικός παρτενέρ στο χορό. Το χαλαρό άτομο συνδέεται καλύτερα. Η χαλάρωση είναι κάτι πολύ ελκυστικό. Για να συνδράμουμε την ικανότητά μας για χαλάρωση, θα πρέπει να εξετάσουμε την πρόσωπο-με-πρόσωπο επικοινωνία… το ευαίσθητο δούναι και λαβείν -αυτό τις περισσότερες φορές μπορεί να αναπτυχθεί μέσα από αυτό που ονομάζω «το καλοπροαίρετο άγγιγμα του παρτενέρ στο χορό ή η δυναμική μάχη σε τέχνες όπως το judo, το jiu-jitsu ή το a ikido». Είμαστε ιδιαίτερα κοινωνικά άτομα και οι πνευματικές και ψυχοσωματικές μας ασθένειες μπορούν συχνά να γιατρευθούν με μια σωματική σύνδεση.

Τέλος: υπάρχει ο κίνδυνος η δύσκολη οικονομική συγκυρία να απομονώσει μέσα από την εργασιομανία ή την ανησυχία ή ακόμη και την οργή και την ντροπή σχετικά με το πόσο λίγα μπορούμε να κάνουμε. Ωστόσο, ένα από τα καλύτερα φυσικά τονωτικά είναι η συντροφιά μιας ζωηρής ποικιλίας προσωπικοτήτων στην κοινωνική μας ζωή, που θα μπορούσαν να βρεθούν σε διάφορες περιπετειώδεις κοινές δραστηριότητες στη Φύση (αντί για delivery και ποτά στο σπίτι). Η σημερινή εποχή είναι εποχή για νέα ενδιαφέροντα και μαθήματα για τα απογεύματα και τα σαββατοκύριακα… ενδιαφέρονται και δραστηριότητες, που θα πρέπει να είναι συναισθηματικά εκφραστικά, σωματικά έντονα, ιδιαίτερα κοινωνικά... Είναι, επίσης, καλός καιρός για να κανονίσετε μια τακτική πεζοπορία και picnic με την οικογένεια και τους φίλους σας. Τέτοιου είδους δραστηριότητες δεν είναι ούτε πολυτέλειες ούτε υποχωρήσεις, είναι τα απόλύτως απαραίτητα συστατικά για να φροντίσουμε τις βασικές μας ανάγκες, προκειμένου να μπορέσουμε να είμαστε όσο το δυνατόν καλύτεροι για αυτούς γύρω μας.

adb: Τι είδους δεξιότητες θα πρέπει να μάθουμε προκειμένου να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις που θα υπάρξουν στο μέλλον;

N.B.: Κατά κύριο λόγο, χρειαζόμαστε τις δεξιότητες της προσαρμοστικότητας (Versatility) και της έκπληξης. Versatility σημαίνει να μπορούμε να κάνουμε μια πολύ καλή ομελέτα από τα αυγά που η ζωή ρίχνει στο δρόμο μας. Ο όρος Resilience που χρησιμοποίησα προηγουμένως σημαίνει απλά να επιβιώνουμε, να ανταποκρινόμαστε…είναι ο φτωχός συγγενής της Versatility, καθώς η τελευταία σημαίνει να έχουμε τη δυνατότητα να προοδεύουμε παρά την καταιγίδα, χάρη στην επιδέξια χρήση των ικανοτήτων μας. Παρομοίως, η δημιουργικότητα είναι μια αδύναμη εκδοχή της ευχάριστης έκπληξης. Κάτι «δημιουργικό» μπορεί να μας κάνει το κοιτάξουμε μόνο στιγμιαία ενώ η έκπληξη μας κάνει να σταματήσουμε, να εκπλαγούμε και να χαμογελάσουμε με μεγάλη ευχαρίστηση. Η έκπληξη λειτουργεί σαν έμπνευση. Δεν είναι τυχαίο πως το να προκαλούν την έκπληξη, το να είναι δηλαδή «θετικά απρόβλεπτοι» (παράλληλα με το να είναι «αξιόπιστοι»…αυτά τα δυο χαρακτηριστικά εξισορροπούνται θετικά και στηρίζουν το ένα το άλλο) αποτελούν τα βασικά χαρακτηριστικά των πιο καλών «παραμυθάδων», των αστεριών του αθλητισμού, των κωμικών ηθοποιών, των φίλων μας και των επιτυχημένων επιχειρηματιών.

Εν ολίγοις, λοιπόν, θα πρέπει να αρχίσουμε να νιώθουμε άνετα με τις εκπλήξεις και τις αναστατώσεις της ζωής... να τις αντιμετωπίζουμε με προσαρμοστικότητα, αλλά και να τις αναμορφώνουμε. Μπορούμε να τροφοδοτήσουμε με ενεργό τρόπο την ικανότητά μας για εκπλήξεις και μη-προβλεψιμότητα, επιλέγοντας συνειδητά η συμπεριφορά μας να είναι διευρυμένη, παιχνιδιάρικη, περιπετειώδης, αυθόρμητη… με το να αγαπάμε τις εξερευνήσεις…με το να επανεφευρουμε τους εαυτούς μας. Θα πρέπει να σκεφτούμε πώς μπορούμε να εφαρμόσουμε ένα μικρό κομμάτι από τα παραπάνω, κάνοντας με διαφορετικό τρόπο αρκετά πράγματα σε καθημερνή βάση, από τη στιγμή που ξυπνάμε το πρωί ως τη στιγμή που πέφτουμε για ύπνο το βράδυ: ο δρόμος που παίρνουμε για τη δουλειά, οι συνήθειες και οι ρουτίνες μας, όλα χρειάζονται μια αλλαγή σε συχνή βάση, προκειμένου να μη φθαρούμε. Η προσαρμοστικότητα επίσης ευνοείται όταν μεταβαλλόμαστε σε «αναγεννησιακούς ανθρώπους» με όλα τις διαστάσεις μας σε λειτουργία. Αυτό φυσικά γίνεται μόνο αν τα απογεύματα και τα σαββατοκύριακά μας είναι με έντονη σωματική δραστηριότητα, στη Φύση, καλλιτεχνικά/δημιουργικά, με μαθησιακές εμπειρίες πάνω σε νέες δεξιότητες, που περιλαμβάνουν ένα ζωηρό πανόραμα με ζωντανές προσωπικότητες. Αυτή η αίσθηση του μη οικείου μπορεί να μας κάνει να νιώσουμε παράξενα στην αρχή, αλλά δεν πρόκειται να μας βλάψει. Θα επουλώσει και θα ενδυναμώσει το εσωτερικό μας πυρήνα. Η ικανότητα μας όχι μόνο να αντιμετωπίζουμε το απρόσμενο αλλά να δημιουργούμε ενεργητικά κάτι από αυτό όταν οι ανάγκες το απαιτούν, όχι μόνο μας επιτρέπει να τα έχουμε καλά με τον κόσμο, αλλά μας κάνει «θετικά αναντικατάστατους» στην προσωπική και επαγγελματική ζωή. Ίσως να υπάρχει ένα δίδαγμα τόσο για την προσωπική όσο και την επαγγελματική ζωή εδώ: να είστε αποφασισμένοι, να είστε αξιόπιστοι και τολμηροί να εκπλήσσετε!

Ελληνικό Συνέδριο Ηγεσίας ΕΑΣΕ 2011

Οι ευκαιρίες που μπορεί να δημιουργήσει η κρίση και η προετοιμασία για την «επόμενη ημέρα» είναι τα θέματα που θα απασχολήσουν το Ελληνικό Συνέδριο Ηγεσίας 2011, το οποίο διοργανώνεται από την Εταιρεία Ανωτάτων Στελεχών Επιχειρήσεων (ΕΑΣΕ), στις 13 & 14 Μαΐου, στο Grand Resort Lagonissi, με γενικό τίτλο «Riders on the Storm: Ηγέτες πέρα και πάνω από τα δύσκολα», με τη στήριξη της Vodafone, ως Χρυσός Χορηγός. Το Συνέδριο θα εστιάσει στα μυστικά της εμπνευσμένης ηγεσίας σε δύσκολους καιρούς και στους τρόπους με τους οποίους οι ηγέτες μπορούν δώσουν ελπίδα και προοπτική στους συνεργάτες τους, επιχειρώντας να αναδείξει τα επιχειρηματικά μοντέλα που μπορούν να οδηγήσουν μια επιχείρηση ένα βήμα μπροστά από τον ανταγωνισμό, όταν το περιβάλλον βελτιωθεί.

Στο βήμα του Συνεδρίου θα ανέβουν διακεκριμένοι ομιλητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό, ειδικοί με γνώση και εμπειρία σε θέματα ηγεσίας και μάνατζμεντ: Ο Kemal Dervis, που θεωρείται ο «αρχιτέκτονας» της σύγχρονης τουρκικής οικονομίας, ο Robert E. Quinn, διακεκριμένος καθηγητής στο University of Michigan School of Business, που υποστηρίζει ότι η κρίση αποτελεί ευκαιρία για την Ελλάδα και ο Γνωστός με το προσωνύμιο «r FeelGood», Nick Baylis, προτείνει απλές καθημερινές ενέργειες, οι οποίες -ακόμα και σε αντίξοες συνθήκες- μας βοηθούν να νιώθουμε δημιουργικοί, πλήρεις και υγιείς. Επίσης, στο Συνέδριο θα αναπτύξουν τις σκέψεις τους και θα συζητήσουν έμπειροι Έλληνες μάνατζερ και καταξιωμένοι οικονομολόγοι. Αναλυτικότερες πληροφορίες για το Συνέδριο μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα της ΕΑΣΕ: www.ease.gr.