Οι άνθρωποι πρέπει να αλλάζουν συνεχώς

Συνέντευξη στον ΔΗΜΗΤΡΗ ΤΣΟΥΚΑΛΑ

adb: Αποτελούν οι δύσκολες εποχές και καταστάσεις στιγμές κατά τις οποίες οι σπουδαίοι ηγέτες θα πρέπει να ξεχωρίσουν, να ορθώσουν το ανάστημά τους και να αποτελέσουν έμπνευση για τους ανθρώπους γύρω τους;

R.Q.: Οι δύσκολες εποχές συνήθως προκαλούν μια άσχημη ψυχολογική κατάσταση. Οι άνθρωποι που αποτελούν επιτυχημένους ηγέτες συνήθως έχουν την ίδια αρνητική αντίδραση σε τέτοιες περιόδους. Αυτό που τους διαφοροποιεί είναι η ικανότητα να «αυτο-ανυψώνονται». Αυτό σημαίνει πως επιλέγουν να αντιμετωπίζουν τα πράγματα με θετικό τρόπο, όταν το φυσιολογικό θα ήταν να έχουν αρνητική διάθεση. Αντιμετωπίζουν την εκάστοτε κατάσταση, αλλά παράλληλα επιλέγουν να δουν τις ευκαιρίες. Κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση και καλούν και τους υπόλοιπους να ακολουθήσουν. Αυτή η πραγματικότητα επιτρέπει να αναδυθεί η ελπίδα όταν οι άνθρωποι την χρειάζονται ιδιαίτερα.

adb: Πώς μπορεί κάποιος να επηρεάσει και να «μεταμορφώσει» τους υπόλοιπους στο περιβάλλον εργασίας; Μπορεί κάτι ανάλογο να εφαρμοστεί στην προσωπική ζωή;

R.Q.: Τα άτομα που διαθέτουν τέτοιου είδους επιρροή έχουν τέσσερα βασικά χαρακτηριστικά: α) Γνωρίζουν τι είδους αποτελέσματα θέλουν να δημιουργήσουν. Αυτό σημαίνει πως επικεντρώνονται σε ένα συγκεκριμένο καθήκον. β) Έχουν συγκεκριμένους εσωτερικούς κανόνες, που τους καθοδηγούν. Αυτό σημαίνει πως ζουν με ακεραιότητα και αυθεντικότητα. γ) Εστιάζουν στους άλλους. Αυτό σημαίνει πως γνωρίζουν τις βαθύτερες ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των ανθρώπων τους. δ) Είναι «ανοιχτοί» και εξωστρεφείς. Αυτό σημαίνει πως μπορούν να προχωρήσουν μπροστά παρά την αβεβαιότητα και να είναι γεμάτοι εμπιστοσύνη πως μπορούν να μάθουν όσα χρειάζεται να μάθουν. Οι συγκεκριμένες  αρχές έχουν εφαρμογή στη δουλειά, το σπίτι και γενικότερα στη ζωή μας.

adb: Ποιος είναι αυτός που χαρακτηρίζεται σαν «ο εσωτερικός ηγέτης» (the inner leader) και πώς μπορούμε να τον αφυπνίσουμε;

R.Q.: Κάθε ένας μας διαθέτει τη δυναμική να γίνει πιο επιδραστικός. Ωστόσο πολλοί άνθρωποι δεν βλέπουν τους εαυτούς τους σαν ηγέτες. Κάτι που μπορεί να αλλάξει αυτήν τη στάση είναι μια σημαντική κρίση ζωής. Κάποιες φορές οι περιστάσεις και οι συγκυρίες μας οδηγούν εκτός των συνηθισμένων, εκτός του περιβάλλοντος, που νιώθουμε ασφάλεια. Αυτές τις στιγμές πρέπει να ενεργήσουμε πέρα και πάνω από τις προσδοκίες μας. Έτσι ανακαλύπτουμε την προσωπική μας δυναμική και γίνεται πιο πιθανό να αναλάβουμε ηγετικό ρόλο. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει όταν έχουμε ένα «μέντορα» που απαιτεί να προχωρήσουμε εκτός του ασφαλούς περιβάλλοντος που έχουμε δημιουργήσει για τον εαυτό μας. Η συναναστροφή με τέτοιους μέντορες είναι εξαιρετικά σημαντική για την ανάπτυξη κάποιου.

adb: Στο βιβλίο σας «Building the Bridge as You Walk on It» περιγράφετε αυτό που ορίζετε ως «θεμελιώδη ηγεσία» (fundamental leadership), την ηγεσία δηλαδή που οδηγεί στην αλλαγή και ξεκινά από την αλλαγή του ίδιου μας του εαυτού. Θα θέλατε να μας εξηγήσετε λίγο τη σκέψη σας;

R.Q.: Είναι απόλυτα φυσιολογικό για όλους μας -και για μένα και για σας- να εστιάζουμε στην ασφάλεια, στην ανακούφιση, να καθοδηγούμαστε από τα εξωτερικά ερεθίσματα, να επικεντρώνουμε στον εαυτό μας και να είμαστε «κλειστοί», εσωστρεφείς. Όταν είμαι σε αυτή την κατάσταση είμαι φυσιολογικός. Μπορώ να μάθω να ρυθμίζω τον εαυτό μου να μεταβαίνει σε αυτήν τη φυσιολογική κατάσταση. Μπορώ να μάθω, όμως, να ρωτάω τα εξής: Τι αποτελέσματα θέλω να δημιουργήσω; Καθοδηγούμαι εσωτερικά; Εστιάζω στους άλλους; Είμαι ανοιχτός εξωτερικά; Όταν μάθω να κάνω τις συγκεκριμένες ερωτήσεις και να δίνω απαντήσεις, ανυψώνω τον εαυτό μου στο θεμελιώδες επίπεδο ηγεσίας και η επιρροή μου αυτομάτως αυξάνεται.

adb: Πόσο σημαντική είναι η αλλαγή σήμερα; Μήπως η δύσκολη οικονομική συγκυρία την κάνει όλο και πιο αναγκαία;

R.Q.: Έχει να κάνει με κάτι πολύ πιο κεφαλαιώδες από την παρούσα οικονομική συγκυρία. Η κατάσταση που ζούμε δεν είναι παρά ένα σύμπτωμα ενός πολύ μεγαλύτερου θέματος. Έχουμε βιώσει την επανάσταση της πληροφορίας (information revolution). Ο κόσμος εξελίσσεται ταχύτερα από ποτέ. Στο πλαίσιο αυτό κυβερνήσεις, επιχειρήσεις και οργανισμοί πρέπει να μεταβάλλονται διαρκώς. Σε διαφορετική περίπτωση θα διαλυθούν. Η κατάσταση σήμερα στον αραβικό κόσμο αποτελεί μια πάρα πολύ γλαφυρή απεικόνιση των όσων σας περιγράφω. Ζούμε σε μια εποχή όπου οι άνθρωποι πρέπει να αλλάζουν συνεχώς.

adb: Υπάρχουν, όμως, άνθρωποι που δεν θέλουν να αλλάξουν; Πώς θα πρέπει να τους αντιμετωπίζει ένας ηγέτης;

R.Q.: Κανείς δεν θέλει να προχωρά σε βαθιές αλλαγές. Ό,τι κι αν υποστηρίζουν, όλοι φοβούνται τις αλλαγές που δεν μπορούν να ελέγξουν. Η συμβατική σοφία λέει πως εάν ένας ηγέτης εξηγήσει την αλλαγή πολλές φορές και ο κόσμος εξακολουθεί να αντιδρά, τότε θα πρέπει να εφαρμοστεί κάποια μορφή εξαναγκασμού. Μια εντελώς διαφορετική θεώρηση, βέβαια, των πραγμάτων υποστηρίζει πως δεν υπάρχουν άνθρωποι που αντιστέκονται, αλλά μόνο άνθρωποι με δυναμική. Εάν κάποιος αντιστέκεται, είναι ένδειξη πως ο ηγέτης δεν κάνει καλά τη δουλειά του. Οι ηγέτες έχουν την ευθύνη να καταλάβουν τον «αντιδρώντα» και να του σκιαγραφήσουν μια εικόνα που θα τον πείθει να ακολουθήσει το νέο μονοπάτι. Η θεώρηση αυτή ζητά από τους ανθρώπους με εξουσία να είναι ηγέτες και όχι απλά φορείς εξουσίας, που απαιτούν αλλαγές χωρίς, όμως, αυτοί να είναι πρόθυμοι να αλλάξουν. Βέβαια όλοι μας θέλουμε μια θέση εξουσίας και με αυτό τον τρόπο χάνουμε την ακεραιότητά μας και την ηθική μας δύναμη. Είναι όμως κάτι το απόλυτα φυσιολογικό.

Who is who

Καθηγητής Mάνατζμεντ σε ένα από τα πιο φημισμένα Business School των ΗΠΑ (University of Michigan School of Business) και με 25 χρόνια εμπειρίας στην εκπαίδευση ηγετών, ο Robert Quinn έχει συνεργαστεί με μερικές από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις παγκοσμίως. Πολυγραφότατος συγγραφέας, με πιο πρόσφατο βιβλίο του το «Lift: Becoming a Positive Force in Any Situation», και αυθεντία σε θέματα ηγεσίας και αλλαγής, εστιάζει στο πώς ένας ηγέτης μπορεί να εμπνέει και να επηρεάζει θετικά τους συνεργάτες του, δίδοντάς τους «αεροδυναμική ώθηση» να αντιμετωπίσουν τις δύσκολες συνθήκες.

Στο Ελληνικό Συνέδριο Ηγεσίας 2011 o καθηγητής Robert Quinn στην ομιλία του με τίτλο «Στο μέσον της καταιγίδας: Πώς ο ηγέτης μπορεί να γίνει θετική δύναμη αλλαγής» θα συζητήσει πώς ο ηγέτης αναδεικνύεται στα δύσκολα: πώς μπορεί να δώσει σχέδιο, ελπίδα και προοπτική στους συνεργάτες του ακόμα κι όταν όλα γύρω του καταρρέουν. Πιο συγκεκριμένα, θα δώσει πρακτικά παραδείγματα εμπνευσμένης ηγετικής συμπεριφοράς σε δύσκολες συνθήκες, θα περιγράψει την ψυχολογία της κρίσης, τις επιπτώσεις της στους υπαλλήλους μιας επιχείρησης και πώς μπορεί να τη διαχειριστεί δημιουργικά ένας ηγέτης και, τέλος, θα συζητήσει τα πιο πρόφατα πορίσματα της θετικής ψυχολογίας στο πλαίσιο της προσπάθειας ενός ηγέτη να αποπνέει θετικότητα, ακόμα κι όταν όλα γύρω του είναι αρνητικά.

Το συνέδριο

Το Ελληνικό Συνέδριο Ηγεσίας ΕΑΣΕ 2011 θα πραγματοποιηθεί στις 13 & 14 Μαΐου 2011 στο Grand Resort Lagonissi με κεντρικό θέμα« Riders on the Storm: Ηγέτες πέρα και πάνω από τα δύσκολα» και διάθεση να επισημάνει πως από τις μεγαλύτερες προκλήσεις ενός ικανού ηγέτη είναι να εντοπίζει τις ευκαιρίες, όταν όλοι οι άλλοι βλέπουν μόνο εμπόδια. Την πρώτη ημέρα του συνεδρίου διακεκριμένοι ομιλητές διεθνούς φήμης  και επιτυχημένοι Έλληνες μάνατζερ θα παρουσιάσουν χρήσιμα case studies και θα συζητήσουν τα μυστικά της εμπνευσμένης ηγεσίας σε δύσκολους καιρούς, ενώ τη δεύτερη ημέρα οι σύνεδροι θα αναζητήσουν, με τη βοήθεαι καταξιωμένων ομιλητών, πρακτικές
που θα τους βοηθήσουν να βλέπουν τη θετική όψη ακόμη και των ποι αρνητικών πραγμάτων, και να μετατρέπουν τις δυσάρεστες εμπειρίες τους σε θετική δύναμη αλλαγής.