«Παρατηρήσεις» της ΕΔΕΕ στον ΟΠΑΠ

Μετά το αίτημα για παράταση του  spec, που ικανοποιήθηκε κατά το ήμισυ και με την προσφορά μόλις μιας επιπλέον εβδομάδας, η ΕΔΕΕ επιφυλάσσει ακόμη πιο δριμεία κριτική στον ΟΠΑΠ. Συγκεκριμένα, με επίσημη επιστολή που απέστειλε στις 23.12. 2011 η Ένωση κατακρίνει την στάση του Οργανισμού όσον αφορά τον διαγωνισμό ενώ σε επισυναπτόμενα υπομνήματα με τεχνικές και νομικές παρατηρήσεις επισημαίνει  τα ζητήματα , που κατά την γνώμη της χρήζουν άμεσης τροποποίησης. 

Η επιστολή

Χαρακτηριστικά στην επιστολή, που υπογράφει ο Πρόεδρος Δημήτρης Γ. Μαύρος, αναφέρεται πως «σε αντίθεση με παλαιότερους και μεγαλύτερους οργανισμούς με κρατική συμμετοχή, ο ΟΠΑΠ συνεχίζει να διενεργεί τους διαγωνισμούς για έργα επικοινωνίας, αγνοώντας συστηματικά τις θέσεις του κλάδου μας, όπως αυτές εδράζονται τόσο σε κανόνες δεοντολογίας όσο και στο νόμο».

Πιο συγκεκριμένα, η επιστολή αναφέρει πως «Ακροβατώντας ανάμεσα σε κανόνες Δημόσιου και Ιδιωτικού Δικαίου, θέτετε μονομερώς ιδιαίτερα επαχθείς όρους για τους υποψηφίους αναδόχους, χωρίς καν να τους αναγνωρίζετε το βασικό τους δικαίωμα να ενημερώνονται και να λαμβάνουν γνώση των διαδικαστικών εγγράφων των διαγωνισμών, γεγονός που τους στερεί τη δυνατότητα να διαπιστώνουν την τήρηση ή όχι των συμβατικών υποχρεώσεων του διενεργούντος τους διαγωνισμούς και αντίστοιχα τη δημιουργία ή όχι υπέρ τους δικαιωμάτων και αξιώσεων.
Απαιτείτε από αυτούς να δεχθούν a priori να καταβάλουν οι ίδιοι τυχόν φόρους και επιβαρύνσεις, χωρίς κανένα περιορισμό -πλην του ΦΠΑ- και άρα να αναλάβουν την καταβολή του τυχόν οφειλόμενου αγγελιοσήμου, του Ειδικού Φόρου Τηλεόρασης ή οποιασδήποτε νέας επιβάρυνσης που θα ισχύει κατά την ημέρα υπογραφής της σύμβασης».

Ενστάσεις υπάρχουν και για το χρονοδιάγραμμα του διπλού spec καθώς όπως αναφέρεται στην επιστολή «προκηρύσσετε, εν μέσω κλεισίματος του οικονομικού έτους και Εορτών, διαγωνισμούς οι οποίοι συζητούνται από το καλοκαίρι του 2011 και ζητάτε ένα τεράστιο όγκο δουλειάς σε δύο εβδομάδες, πρακτικά, ενώ γνωρίζετε ότι αυτός ο χρόνος δεν είναι στοιχειωδώς επαρκής».

Η έντονη κριτική

Με βάση όλα τα παραπάνω, η ΕΔΕΕ ολοκληρώνει την επιστολή της προς την ΟΠΑΠ ΑΕ σημειώνοντας πως «η στάση σας εξηγείται, εκτός των άλλων, από την κυριαρχική σας θέση ως διαφημιζόμενου, καθώς οι διαφημιστικές εταιρίες σήμερα δεν είναι σε θέση ούτε να αγνοήσουν τους διαγωνισμούς σας, ούτε να διαπραγματευθούν τους όρους τους. Επ΄ ουδενί, όμως, αυτή η στάση δικαιολογείται με όρους δεοντολογίας και εταιρικής κοινωνικής ευθύνης απέναντι στους υποψήφιους συνεργάτες και προμηθευτές σας».

Τα υπομνήματα

Στα υπομνήματα  που εστάλησαν μαζί με την επιστολή περιλαμβάνονται μια σειρά από νομικές και τεχνικές παρατηρήσεις που αφορούν ζητήματα όπως η συμμετοχή στον διαγωνισμό, η κατακύρωση του αποτελέσματος και ο τρόπος πληρωμής αλλά ιδιαίτερη μενία υπάρχει για τον γενικό τρόπο διενέργειας των διαγωνισμών. Μάλιστα η ΕΔΕΕ σημειώνει πως με την συγκεκριμένη διαδικασία «υποχρεούνται οι συμμετέχοντες να αποδεχθούν (δια της αποδοχής των όρων του διαγωνισμού) την αποστέρηση νομίμων δικαιωμάτων τους, όπως του να λαμβάνουν γνώση των υπό της διακήρυξης αναφερόμενων διαδικαστικών εγγράφων προκειμένου να διαπιστώσουν την τήρηση ή όχι των συμβατικών διαδικαστικών υποχρεώσεων του διενεργούντος τον διαγωνισμό και αντίστοιχα την παραγωγή ή όχι υπέρ αυτού δικαιωμάτων (π.χ., αποζημίωση) στο πλαίσιο της ενδοσυμβατικής ευθύνης. Αντίθετα, ζητείται η υπέρμετρη –και ίσως καταχρηστικά αιτούμενη- δέσμευση των συμμετεχόντων (π.χ. για έκδοση εγγυητικής συμμετοχής, υπογραφής σύμβασης οι όροι της οποίας δεν έχουν γνωστοποιηθεί, κλπ). Με τον τρόπο αυτό, τίθενται θέματα νομιμότητας του διαγωνισμού αλλά βεβαίως και θέματα δεοντολογίας και τήρησης θεμελιωδών αρχών και δικαιωμάτων, σε διεθνές επίπεδο, των συμμετεχόντων».

Αναλυτικά στο υπόμνημα αναφέρονται τα εξής:

«Ως γενική παρατήρηση αναφορικά με τον τρόπο διενέργειας του διαγωνισμού και τα δικαιώματα και υποχρεώσεις των μερών, θα θέλαμε να παρατηρήσουμε τα εξής: Ο διαγωνισμός και οι αντίστοιχες προβλέπεις της διακήρυξης, παρουσιάζουν το εξής παράδοξο: Υιοθετούν υποχρεώσεις εις βάρος των υποψηφίων (και του αναδόχου), που προβλέπονται για δημόσιους διαγωνισμούς και συμβάσεις χωρίς αντίστοιχα να παρέχουν σε αυτούς τα αντίστοιχα δικαιώματα και προστασία και επομένως χωρίς να προβλέπουν τις αντίστοιχες υποχρεώσεις της αναθέτουσας αρχής. Ακόμη περισσότερο, στερούν τους υποψηφίους από βασικά δικαιώματα που ισχύουν ακόμη και σε διαγωνισμούς ιδιωτικών φορέων σύμφωνα με τις προβλέψεις του Αστικού Κώδικα.

Συγκεκριμένα:

- Προβλέπεται η υποχρέωση συγκέντρωσης και υποβολής μιας σειράς δικαιολογητικών (σε συγκεκριμένη ημερομηνία και με συγκεκριμένη ισχύ), επί ποινή αποκλεισμού,

- Προβλέπεται η υποχρέωση έκδοσης και υποβολής για συγκεκριμένο ποσό και διάρκεια, εγγυητικής επιστολής συμμετοχής στον διαγωνισμό, κάτι που σε κανέναν ιδιωτικό διαγωνισμό δεν ισχύει. Ενώ δε, η αναθέτουσα αρχή διατηρεί το δικαίωμα οποτεδήποτε και δια οποιονδήποτε λόγο να σταματήσει, ακυρώσει ή ακόμη και κατακυρώσει τμήμα του διαγωνισμού χωρίς απολύτως καμία συνέπεια, αν υποψήφιος αποχωρήσει ή δεν προσέλθει να υπογράψει την προσφερθείσα από την ΟΠΑΠ ΑΕ σύμβαση εντός 5 ημερών, τότε αφ’ενός καταπίπτει ως ποινική ρήτρα η εγγυητική συμμετοχής, αφ’ετέρου υποχρεούται να καλύψει το κόστος επαναπροκήρυξης του διαγωνισμού και να καλύψει κάθε θετική και αποθετική ζημία της ΟΠΑΠ ΑΕ. Ας σημειωθεί δε, ότι ακόμη και στους δημόσιους διαγωνισμούς που προβλέπουν ως κύρωση της μη προσέλευσης για υπογραφή της σύμβασης, την κατάπτωση της εγγυητικής επιστολής, υφίσταται υποχρέωση της αναθέτουσας αρχής να ενσωματώνει στην προκήρυξη το σχέδιο της σύμβασης που πρόκειται να υπογραφεί μεταξύ των μερών. Αντιθέτως, στην προκειμένη περίπτωση όχι απλώς δεν περιλαμβάνεται στην προκήρυξη σχέδιο της σύμβασης αλλά στο άρθρο 7.1.2 αναφέρεται ότι το κείμενο της σύμβασης «κατισχύει κάθε άλλου κειμένου», χωρίς όμως να δίδεται η δυνατότητα στον ανάδοχο να διαπραγματευθεί τους όρους της σύμβασης,

- Όχι απλώς δεν προβλέπεται η δυνατότητα των υποψηφίων να λαμβάνουν γνώση των πρακτικών της Επιτροπής Αξιολόγησης αλλά αντιθέτως ρητά αποκλείεται η κοινοποίησή τους στους συμμετέχοντες

- Δεν προβλέπεται το δικαίωμα των συμμετεχόντων να παρίστανται στο άνοιγμα των προσφορών και να δύνανται να λαμβάνουν γνώση των λοιπών προσφορών,

- Δεν προβλέπεται το δικαίωμα των συμμετεχόντων να εγείρουν \"ενστάσεις\" κατά των αποφάσεων της ΟΠΑΠ».