400 τεύχη Retail Business

Υπηρετώντας στην πρώτη γραμμή της μάχης της ενημέρωσης εδώ και 14 χρόνια, το Retail Business βρέθηκε στην καρδιά των εξελίξεων του λιανεμπορίου από την πρώτη στιγμή. Από τις σελίδες του «παρέλασαν» όλες οι ανατροπές της ελληνικής αγοράς μέχρι σήμερα, καταγράφοντας την αρχή αλλά και την πτώση μεγάλων πρωταγωνιστών, αντικατοπτρίζοντας τα λάθη που έγιναν, αλλά και τις ευκαιρίες που αναδύονται.

Από το 1997 μέχρι σήμερα πολλά έχουν αλλάξει για τα εγχώριο λιανικό εμπόριο. Κάποιοι μάλιστα ισχυρίζονται ότι τίποτα πια δεν είναι το ίδιο. Άραγε, τότε, ποιος θα μπορούσε να φανταστεί ότι οι υπεραγορές θα κυριαρχούσαν και ότι ξένες πολυεθνικές αλυσίδες θα έκαναν την επέλασή τους;

Επί μία δεκαετία το επιχειρηματικό Ελ Ντοράντο καλά κράτησε, με πολυεθνικούς γίγαντες όπως η γαλλική Carrefour και η Lidl να επενδύουν στην Ελλάδα, ενώ αντίστοιχα ελληνικές επιχειρήσεις κέρδισαν το στοίχημα της εξωστρέφειας, διαβλέποντας ευκαιρίες ανάπτυξης στο εξωτερικό. Ώσπου η παγκόσμια χρηματοοικονομική συγκυρία «χτύπησε την πόρτα» της Ελλάδας, αλλάζοντας ριζικά το χάρτη του λιανεμπορίου.

Η «ΧΡΥΣΗ» ΔΕΚΑΕΤΙΑ

Η πρώτη δεκαετία ζωής του Retail Business αναμφισβήτητα συνδέθηκε με το κρεσέντο του ελληνικού λιανεμπορίου και την επήρεια της παγκοσμιοποίησης. Είσοδος νέων επιχειρήσεων, επέλαση εμπορικών κέντρων, συγκέντρωση κλάδων, καταιγισμός από νέα brands, είσοδος private label, ένταση ανταγωνισμού, αύξηση της διαφημιστικής δαπάνης και δημιουργία μιας νέας γενιάς καταναλωτών δυτικής νοοτροπίας, ήταν μερικά από τα χαρακτηριστικά της «χρυσής» δεκαετίας. Παρά την ευφορία, όμως, δεν έλειψαν και ηχηρά λουκέτα επιχειρήσεων, που επί σειρά ετών ήταν ηγέτες στους κλάδους τους, λίγο πριν η εξαίρεση γίνει ο κανόνας… Η έλευση του πολυεθνικού γίγαντα Carrefour ήταν η σημαντικότερη εξέλιξη πάνω στην οποία «ακούμπησαν» οι υπόλοιπες. Μεγάλες πολυεθνικές, όπως IKEA, LeRoyMerlin και Praktiker, ήρθαν για να μείνουν.

Από το μεσαίο κατάστημα της γειτονιάς περάσαμε στους μεγάλους χώρους πώλησης με τα άνετα πάρκινγκ και την πληθώρα καταναλωτικών αγαθών. Ελληνικές αλυσίδες όπως ο Σκλαβενίτης άρχισαν να επεκτείνουν τα σημεία πώλησης, η Βερόπουλος επένδυσε στα Βαλκάνια, ενώ η Ατλάντικ εισήχθη στο Χρηματιστήριο. Η υιοθέτηση του ευρώ το 2002 έφερε νέα δεδομένα για τους καταναλωτές, αλλά και για τις αλυσίδες που προσπάθησαν να απορροφήσουν τους όποιους κραδασμούς.

Εκτός όμως από τον κλάδο των super markets, ο κλάδος των ηλεκτρονικών είδε και αυτός με τη σειρά του μια σειρά από αλλαγές. Στα τέλη του ’90, ο Βασίλης Φουρλής και ο Μαρίνος Παράβαλος αποφάσισαν να αποχωρήσουν από τον κλάδο και να φέρουν στη χώρα τη βρετανική πολυεθνική Dixons. Μέχρι τότε, η Κωτσόβολος και η Ράδιο Κορασίδης ήταν οι αδιαφιλονίκητοι ηγέτες του κλάδου. Ωστόσο, η τελευταία δεν μπόρεσε να αποφύγει τους τριγμούς, «γονατίζοντας» υπό το βάρος του σκληρού ανταγωνισμού, με την αγορά να περιμένει από στιγμή σε στιγμή το «λουκέτο». Η Κωτσόβολος έγινε Dixons, ενώ την εμφάνισή της έκανε και η MediaMarkt, άρτι αφιχθείσα από τη Γερμανία. Παρά τον έντονο ανταγωνισμό, η Ηλεκτρονική Αθηνών κατάφερε να κρατήσει το ανάστημά της. Αυτό δεν έγινε με τις αλυσίδες Σύκαρης και Εικόνα Ήχος, για τις οποίες ξεκινούσε ένας νέος Γολγοθάς. Η Oneway έβαλε λουκέτο, ενώ έντονα προβλήματα ξεκίνησαν για τους ομίλους Altec και Πουλιάδη. Στα γαλακτοκομικά, ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος με όχημα τη Δέλτα συγχωνεύεται με την Chipita και δημιουργεί με τον Σπύρο Θεοδωρόπουλο τη Vivartia, η οποία εξαγοράζεται από τη MIG του Ανδρέα Βγενόπουλου. Νέες δυνάμεις αναδείχθηκαν, όπως η Friesland Hellas, επενδύοντας στον κλάδο του γιαουρτιού και των τυριών.

Από τις σημαντικότερες όμως εξελίξεις ήταν η εμφάνιση εμπορικών μεγαθήριων σε Αθήνα και περιφέρεια. Η Notos Com επένδυσε στο κέντρο της Αθήνας, δίνοντας άλλη δυναμική στην παραμελημένη εμπορική ζώνη της Σταδίου. Εκεί επένδυσαν ο όμιλος Φωκάς και οι αλυσίδες Zara, H&M, οι οποίες αναδείχτηκαν σε κυρίαρχες δυνάμεις στο χώρο της ένδυσης. Η δημιουργία του Attica δεν ανέτρεψε μόνο τη φυσιογνωμία του εγχώριου εμπορίου, αλλά και την εικόνα της Αθήνας, μεταμορφώνοντας κυριολεκτικά την περιοχή γύρω από το Σύνταγμα. Όσο για τα εμπορικά κέντρα The Mall, Avenue και Mediterranean Cosmos, η έλευσή τους επικύρωσε το γεγονός ότι ο εμπορικός χάρτης της χώρας άλλαξε δραστικά, ανοίγοντας διάπλατα το δρόμο και σε άλλα εγχειρήματα. 

ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΥΦΕΣΗΣ

Το Retail Business παρέμεινε στην καρδιά των εξελίξεων και όταν το τοπίο ευφορίας άρχισε να «ξεθωριάζει». Η πορεία της αγοράς ήταν θέμα χρόνου να ακολουθήσει την πορεία της χώρας και εν μία νυκτί το επιχειρηματικό σκηνικό άλλαξε εκ βάθρων, με χαρακτηριστικό τους μειωμένους τζίρους, αλλά και πολλά λουκέτα. Σήμερα, καθώς η καταναλωτική ιδιοσυγκρασία αλλάζει άρδην, με τους Έλληνες να ανακαλύπτουν την αξία των private label προϊόντων, αλλά και των hard discounters, οι οποίοι επωφελούνται της κατάστασης. Το αρχικό κύμα επενδύσεων διαδέχτηκε η αποεπένδυση και η φυγή πολυεθνικών ομίλων από την Ελλάδα. Πρώτη ανακοίνωσε την αποχώρησή της η γαλλική αλυσίδα Fnac, με την Public να προχωρά στην εξαγορά 2 εκ των 3 καταστημάτων της.

Στη συνέχεια ένας από τους μεγαλύτερους ομίλους λιανεμπορίου, η Aldi, ανακοίνωσε και αυτή την αποχώρησή της, με τη βασική ανταγωνίστριά της Lidl να δηλώνει ενδιαφέρον απόκτησης ακινήτων της. Το άρθρο 99 είχε την τιμητική του, με την Ατλάντικ να καταθέτει αίτηση υπαγωγής στη διαδικασία συνδιαλλαγής, υπό το βάρος εκατομμυρίων χρεών. Ωστόσο δεν ήταν η μόνη. Altec, Κορασίδης, Πεντελικόν και Ridenco Commercial είχαν την ίδια τύχη. Η συσπείρωση δυνάμεων είναι η νέα τάση, με την Dia Hellas να απορροφάται από την Carrefour Μαρινόπουλος, ενώ σε εξαγορές προχώρησαν μικρότερες αλυσίδες όπως η βορειολλαδίτικη Μασούτης, ενισχύοντας την παρουσία τους.

Με τους καταναλωτές να περιορίζουν τις αγορές τους στα πλήρως απαραίτητα, μεγάλοι χαμένοι είναι η ένδυση και τα ηλεκτρονικά, με τους επιχειρηματίες να προβαίνουν σε πάγωμα επενδυτικών σχεδίων και περιορισμό του δικτύου πωλήσεων. Οι αλυσίδες super market προσπαθούν να ορθοποδήσουν σε μια δύσκολη αγορά, απορροφώντας τις διαδοχικές αυξήσεις του ΦΠΑ, με πολλές από αυτές να μειώνουν τις τιμές τους.

Το συνολικό πλαίσιο λειτουργίας της αγοράς τίθεται στο μικροσκόπιο από κυβέρνηση και επιχειρηματίες, με θέματα όπως ωράριο λειτουργίας και προσφορές να απασχολούν έντονα. Κόντρα όμως στην κρίση, τα εμπορικά κέντρα συνεχίζουν την επέλασή τους, με τα Athens Metro Mall, Athens Heart, West River και Capitol Athenian να κάνουν την εμφάνισή τους στην Αττική και άλλα να είναι στα «σκαριά». Αναντίρρητα, το πεδίο στο ελληνικό λιανεμπόριο έχει αλλάξει για τα καλά και στις επόμενες σελίδες κάποιοι απο τους βασικούς «παίχτες» του -και ταυτόχρονα καλοί μας αναγνώστες-  μας σκιαγραφούν την κατάσταση και τις μεταβολές που έχουν  σημειωθεί αυτά τα 14 χρόνια στην εγχώρια αγορά. Φυσικά δεν ξεχνάνε να μας ευχηθούν κιόλας για τα 400 τεύχη του περιοδικού...

Στις σελίδες του Retail Business (Τεύχος 400), μπορείτε να βρείτε τις ευχές στελεχών της αγοράς για την επέτειο του περιοδικού.