Tι σημαίνει για το Lobbying το Μητρώο Διαφάνειας

Γράφει η ΣΟΝΙΑ ΧΑΪΜΑΝΤΑ

Περαιτέρω θεσμική κατοχύρωση του επαγγέλματος του λομπίστα–δικηγόροι ή στελέχη δημοσίων σχέσεων στην πλειονότητά τους–ζητεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με μέτρα κινήτρων που θα ενθαρρύνουν τους επαγγελματίες του χώρου, οι οποίοι συνεργάζονται με τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης να εγγραφούν στο Μητρώο Διαφάνειας της Ε.Ε. Αν στην Ελλάδα η είδηση αυτή ακούγεται ή φαίνεται εκτός πραγματικότητας ή, στην καλύτερη περίπτωση, άκρως τολμηρή, μιας και η λέξη «λομπίστας» έχει –και κακώς– αρνητικό συνειρμό, οι ευρωβουλευτές σπάνε το ταμπού, για να επαναδιατυπώσουν την ανάγκη το Μητρώο να καταστεί υποχρεωτικό, εγκρίνοντας νέες διατάξεις που θα ωθούν τις ομάδες ενδιαφέροντος να κάνουν τους δεσμούς τους με την Ε.Ε. περισσότερο διαφανείς. Πόσο θα βοηθήσει η κίνηση αυτή τον κλάδο των στελεχών πολιτικής επικοινωνίας, Εταιρικών Υποθέσεων, νομικών συμβούλων που ασχολούνται με το lobbying και των μελών της οικογένειας του PR στην Ελλάδα; Άγνωστο ακόμη, μιας και η χώρα μας επιδεικνύει σχεδόν μηδενική ανοχή στους ενδιάμεσους που ασχολούνται με την κυβερνητική…

Το βέβαιο είναι ότι καθώς τα μέτρα περιλαμβάνουν κίνητρα όπως περιορισμένη πρόσβαση στις εγκαταστάσεις της Ευρωβουλής για μη εγγεγραμμένους οργανισμούς lobbying, αλλά και πρόσθετες διευκολύνσεις για τους εγγεγραμμένους, όπως δυνατότητα διοργάνωσης events μέσα στην Ευρωβουλή και μεγαλύτερη πρόσβαση στη διακίνηση πληροφορίας (ακόμη και μέσω συγκεκριμένων λιστών), αν εφαρμοστούν, τότε αντανακλαστικά θα ωφεληθεί και η ελληνική αγορά. «Τα τελευταία χρόνια αρκετές αποφάσεις λαμβάνονται στα γραφεία και τις συσκέψεις της τρόικας αλλά -και το πλέον σημαντικό- στα όργανα της Ε.Ε. Η ελληνική αγορά της επικοινωνίας, οι μεγάλες επιχειρήσεις, αλλά κυρίως τα ΜΜΕ πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι το λόμπινγκ συνιστά τη μόνη υπηρεσία που μπορεί με ασφάλεια να προασπίσει δίκαια συμφέροντα σε συνθήκες πλήρους διαφάνειας», τονίζει στέλεχος της πολιτικής επικοινωνίας, εξηγώντας: «Και τούτο γιατί εν προκειμένω τα κίνητρα φθάνουν έως του σημείου της αποδοχής των εγγεγραμμένων λομπιστών ως ομιλητών σε ακροάσεις επιτροπών, ενώ Ευρωβουλευτές και αξιωματούχοι της Ε.Ε. ενθαρρύνονται να ζητούν από μη εγγεγραμμένες εταιρείες lobbying την εγγραφή τους, ως προϋπόθεση για να συναντήσουν τον εκπρόσωπό τους».

Κώδικας συμπεριφοράς

Και ποιο μοντέλο συμπεριφοράς πρέπει να υιοθετήσουν οι λομπίστες ώστε να μην υπερβαίνουν τα εσκαμμένα; Είναι προφανές ότι το Μητρώο θα συνοδεύεται από code of ethics, με τους Ευρωβουλευτές να ζητούν τη λεπτομερή αποσαφήνιση του όρου «ακατάλληλη συμπεριφορά», καθώς και την πλήρη διαφάνεια γύρω από την ταυτότητα όλων των πελατών που εκπροσωπεί κάθε εγγεγραμμένη φίρμα lobbying.

Υποχρεωτικό Μητρώο έως το 2016

Τέσσερα χρόνια μετά την κατάρτιση του Μητρώου (2011) εκτιμάται ότι έχει υπογραφεί από το 75% των οργανισμών lobbying και περίπου το 60% των ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στη βελγική πρωτεύουσα. Στόχος των ευρωβουλευτών είναι η εφαρμογή και αποδοχή του Μητρώου να καταστεί υποχρεωτική, αίτημα ωστόσο που πρέπει να υπερκεράσει διάφορα νομικά κωλύματα μέσα στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών συνθηκών. Τα μέτρα που αποφασίσθηκαν, θα υιοθετηθούν εσωτερικά από το Ευρωκοινοβούλιο, το οποίο ζήτησε από την Κομισιόν να υιοθετήσει ανάλογο πνεύμα και να καταρτίσει πρόταση που θα καθιστά το Μητρώο υποχρεωτικό έως το τέλος του 2016. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου η καπνοβιομηχανία, η φαρμακοβιομηχανία, η Ενέργεια και η βιομηχανία σπόρων έχουν ασκήσει σθεναρή πίεση για τη θεσμοθέτηση του επαγγέλματος του λομπίστα. Η ίδια η καπνοβιομηχανία –αγορά που κατ’ εξοχήν κάνει χρήση σχετικών υπηρεσιών– έχει συμβάλει αισθητά στην καθιέρωσή του σε καθεστώς πλήρους διαφάνειας.

Ιστορικό

Το 1996, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ήταν το πρώτο που υιοθέτησε κανονισμό για τους εκπροσώπους του lobbying, με αποτέλεσμα τη θέσπιση ενός Κώδικα Συμπεριφοράς. Αργότερα, το 2005, δημιουργήθηκε το ευρύτερο Ευρωπαϊκό Μητρώο Διαφάνειας. Ο Κώδικας Συμπεριφοράς συνιστά ένα αποτελεσματικό μέσο για τη ρύθμιση του lobbying και την ενθάρρυνση της ηθικής συμπεριφοράς των εκπροσώπων του, μέσα από σαφώς διαχωρισμένα «πρέπει» και «δεν πρέπει» όταν εκφράζουν τα συμφέροντά τους στους θεσμούς της Ε.Ε. Ισχύουν για όλους τους ενδιαφερόμενους εκπροσώπους, είτε των εμπορικών (επιχειρηματικών) είτε των μη κερδο- σκοπικών οργανισμών. Οι παραβιάσεις του κώδικα συμπεριφοράς μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα την επιβολή αποτρεπτικών κυρώσεων, συμπεριλαμβανομένης της ένταξης των επιχειρήσεων στη «μαύρη» λίστα των ευρωπαϊκών θεσμών.