Το design ενώνεται με… αντιθέσεις

Γράφουν οι ΟΛΓΑ ΜΟΙΡΑ-ΜΑΡΙΑ ΜΑΚΡΗ

Η «βόλτα» πραγματοποιήθηκε το τριήμερο 5-7 Φεβρουαρίου για τέταρτη συνεχή χρονιά, δίνοντας την ευκαιρία στους επισκέπτες να πάρουν μέρος σε έναν περίπατο στα γραφεία των graphic designers, που είχαν μεταμορφωθεί σε χώρους έκθεσης. Ήταν η πρώτη φορά που η διοργάνωση είχε τη μορφή ενιαίας έκθεσης για τα Graphic Design Studios. Όλα τα γραφεία βασίστηκαν σε ένα συγκεκριμένο concept που αφορούσε στους «αντίθετους πόλους» που αντιμετωπίζει ο graphic designer και τα σημεία αντιθέσεων που πρέπει να προσεγγίσει και να ξεπεράσει.
Με βάση αυτή την πρόκληση, τα 13 Graphic Design Studios κλήθηκαν να ασχοληθούν με 13 διαφορετικά δίπολα- αντιθέσεις της δημιουργικής διαδικασίας, χαρίζοντάς μας ένα δημιουργικό περίπατο στα στενά της Αθήνας.
Τη συνεύρεση των δημιουργικών αυτών γραφείων παρακολουθήσαμε και εμείς, για να ανακαλύψουμε τους τρόπους με τους οποίους η κάθε ομάδα αποφάσισε να αναπτύξει το δίπολο που της ανατέθηκε. Πήραμε το χάρτη, σχεδιάσαμε μια διαδρομή και αρχίσαμε την αναζήτηση εισόδων με poster «Design Walk».

Ξεκινώντας τη βόλτα…

Ξεκινήσαμε από τη Μελανθίου, όπου μας υποδέχτηκε το γραφείο των Π6. Έχοντας αναλάβει το δίπολο «Συμβολικό vs Κυριολεξία», οι Π6 αποφάσισαν να ασχοληθούν «μ’ ένα πολύ κλισέ σύμβολο», όπως τονίζει η Ρένα Χριστοπούλου: την καρδιά. «Είναι από τη μια ένα σύμβολο αγάπης, έρωτα, είναι όμως, και ένα όργανο, η μπαταρία του σώματός μας. Δημιουργήσαμε, λοιπόν, έξι έντυπα, τρία για την καρδιά ως όργανο και τρία για την καρδιά ως σύμβολο. Το ένα, για παράδειγμα, είναι με lyrics, δηλαδή με στίχους από τραγούδια που αναφέρεται η λέξη καρδιά. Δημιουργήσαμε ένα βιβλιαράκι για το οποίο κάναμε έρευνα και βρήκαμε ιστορίες από πού προέρχεται το σχήμα της καρδιάς, πώς εξελίχθηκε κ.λπ.».
Η συνέχεια της διαδρομής που σχεδιάσαμε μας οδήγησε στο studio των 3 in a Box. Η ομάδα εκεί ανέπτυξε το δικό της δίπολο «Thin γραμματοσειρά vs Bold», κάνοντας έναν παραλληλισμό με την ανθρώπινη συμπεριφορά. Ο Γιάννης Σουρραπάς μας είπε: «Δημιουργήσαμε μια σειρά από αποφθέγματα τα οποία άπτονται και της ανθρώπινης συμπεριφοράς αλλά και της συμπεριφοράς των γραφικών στοιχείων σε ένα layout. Δηλαδή το ότι το "bold takes up space" συμβαίνει και με την bold γραμματοσειρά, αλλά και με έναν πολύ πληθωρικό άνθρωπο».
Φτάσαμε στην Κολοκοτρώνη, στο γραφείο των Indyvisuals, οι οποίοι βασίστηκαν σε ένα ιδιαίτερο μωσαϊκό για να αναδείξουν το «Ψηφιακό vs Αναλογικό»: «Διαλέξαμε εμείς μια εικόνα και τα στοιχεία και το δώσαμε στον Χάρη Τσέβη, ο οποίος σχεδίασε το μωσαϊκό στον Η/Υ», εξηγεί ο Χρήστος Κούρτογλου. «Έκανε τη σύνθεση, μας την ξαναέδωσε πάλι πίσω και συνθέσαμε κομμάτι-κομμάτι με κόλλα στον τοίχο ένα μωσαϊκό. Συνήθως κάνεις κάτι στο χέρι και το περνάς στον Η/Υ για να το ξανασχεδιάσεις. Εμείς κάναμε ουσιαστικά το αντίθετο, δηλαδή σχεδιάστηκε αποκλειστικά ψηφιακά και μετά φτιάχτηκε αναλογικά στον τοίχο».

Γνωρίζοντας τις… αντιθέσεις

Η αντιπαράθεση θετικού και αρνητικού ήταν η επόμενη αναπαράσταση στη διαδρομή μας. Η ομάδα του Designpark, βασισμένη στο ότι ο εγκέφαλος, ανάλογα με τις εμπειρίες του και τα βιώματά του, αντιλαμβάνεται και εκφράζει τελείως υποκειμενικά τα αρνητικά και θετικά ερεθίσματα που δέχεται, αποφάσισε να προσεγγίσει το θέμα με φυσικά και μη μέσα, ευελπιστώντας με αυτό τον τρόπο να πετύχει την πλήρη αποδόμηση της αντίθεσης. «Πέρα από τα φυσικά ερεθίσματά μας, με τη βοήθεια της τεχνολογίας δοκιμάσαμε να εκφραστούμε και να δημιουργήσουμε μέσω τεχνητών ερεθισμάτων. Για να πετύχουμε το σκοπό αυτό νόμιμα, δοκιμάσαμε μια συσκευή εν ονόματι “8 coil shakti” και χρησιμοποιήσαμε δύο προβολές για να αναπαραστήσουμε το δεξί και το αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου».
Ενδιαφέρον είχε και το επόμενο δίπολο «Λέξεις vs εικόνα», στο studio Mums Design στην Καλογριώνη. Η Κατερίνα Φωτεινοπούλου και η Μαρίνα Μάντζαρη αποφάσισαν να «αποσύρουν» τελείως την εικόνα από το γραφείο τους και να την αντικαταστήσουν με λέξεις. «Αφαιρέσαμε όλα τα έπιπλα-αντικείμενα από το χώρο και στη θέση τους τοποθετήσαμε αυτοκόλλητα γράμματα με τη λεπτομερή περιγραφή τους. Έτσι ο επισκέπτης καλείται, διαβάζοντας τις λέξεις, να συνθέσει ο ίδιος την εικόνα στο μυαλό του, όπως συμβαίνει διαβάζοντας ένα βιβλίο». Από το Μums Design πήραμε το δρόμο για την Πειραιώς. Φτάσαμε στο Bios, όπου η ομάδα double decker κάλεσε συντάκτες graphic design περιοδικών απ’ όλο τον κόσμο για να δώσουν τη δική τους ερμηνεία στο δίπολο «Κενό vs Γεμάτο». Όπως μας εξήγησαν οι designers: «Οι συντάκτες έφτασαν στην Αθήνα με κενό σε σχέση με τη γνώση τους για την περιοχή και το Design Walk. Περπάτησαν στα studios, σταμάτησαν σε χαρακτηριστικά σημεία, βίωσαν το Design Walk με σκοπό οι γνώσεις που απέκτησαν να συντελέσουν στη συμβολική μετατροπή του κενού σε γεμάτο».

Ενώνοντας τα… άκρα

Φτάσαμε στην Κριεζή με μεγάλη περιέργεια να δούμε πώς η ομάδα του Τhe Design Shop είχε εκφράσει το δίπολο «Αναρχία vs Τάξη». «Για την έκθεση επιλέξαμε έργα Ελλήνων και ξένων δημιουργών στα οποία οι έννοιες της τάξης και της αναρχίας δεν λειτουργούν σε αντιπαράθεση αλλά συνυπάρχουν και αλληλεπιδρούν, δημιουργώντας πολύπλοκες και συναρπαστικές ισορροπίες», μας εξήγησε ο Διονύσης Λιβάνης. Ο κόσμος είχε την ευκαιρία να παίξει με μια διαδραστική video προβολή, να παρατηρήσει έργα illustration δουλεμένα στο χέρι με λεπτομέρεια και να συμμετάσχει στη δημιουργία ενός πορτρέτου μέσα από την αποδόμησή του. Στο ίδιο κτίριο οι Poor Designers σχεδίασαν πολύπλοκες εικονογραφήσεις για να εκφράσουν την αντίθεση «Οριζόντιο Κάδρο vs Κάθετο». Ο Τάσος Σαπουνάκης μας εξήγησε: «Σχεδιάσαμε αυτές τις εικονογραφήσεις που με τη βοήθεια ειδικών γυαλιών ο επισκέπτης μπορούσε να πειραματιστεί φτιάχνοντας τα δικά του κάδρα, είτε κάθετα είτε οριζόντια. Επίσης, παρουσιάσαμε μια μελέτη που έγινε σε οικογενειακές φωτογραφίες πόσες από αυτές είναι landscape και πόσες από αυτές είναι portrait και γραφήματα».
Συνεχίσαμε για το επόμενο δημιουργικό γραφείο με έδρα στη Σαχτούρη, το οποίο δεν ήταν άλλο από το studio των The Switch Place Identity. Εκεί, ο Βαρνάβας Φιλίππου μας ανέλυσε πώς αποφάσισαν να εκφράσουν το δικό τους δίπολο: «Αναλάβαμε το "Προσκήνιο-Παρασκήνιο", δηλαδή αυτό που υπάρχει μπροστά -το οποίο μπορεί να είναι μια εμπειρία, ένα συναίσθημα, μια έκφραση, μια κίνηση, ένα υλικό αντικείμενο- και τι κρύβεται πίσω από αυτό. Εμείς αυτό που θέλαμε να δείξουμε ότι κρύβεται από πίσω είναι κάτι πιο εσωτερικό, πιο ουσιαστικό και είναι αυτό που μερικές φορές δεν βλέπουμε». Στο I AM Design το «Original vs Copy» ξέφυγε από τα όρια της δημιουργίας και μπήκε στη σφαίρα του δημιουργού. Μιλήσαμε με τον Ανδρέα Βουκένα και τον Μάριο Μπουρίκα, οι οποίοι μας είπαν ότι... "οι επισκέπτες καλούνται να φέρουν τον ίδιο τους τον εαυτό αντιμέτωπο με την αυθεντικότητά τους. Εργαλείο για αυτή την αναζήτηση αποτελεί μια τρισδιάστατη οπτικοακουστική μαθηματική εξίσωση. Συνιστώσες της εξίσωσης οι οικογενειακές, κοινωνικές και γεωγραφικές επιρροές και οι ρόλοι στους οποίους καλούμαστε να μπούμε".

Τα τελευταία δίπολα…

Μετά την Αριστοφάνους κατεβήκαμε στη Μιαούλη. Πρώτη στάση το γραφείο των Geometry, που είχε αναλάβει το δίπολο «Silence vs Noise». «Τα projects ασχολούνται με αυτήν τη διαφορά, τι είναι ησυχία και τι είναι θόρυβος», μας εξήγησε η Κατερίνα Μυριανθοπούλου. «Προσπαθούμε να δημιουργήσουμε ένα πλαίσιο ώστε ο επισκέπτης ν’ αναρωτηθεί τελικά τι είναι το καθετί και σε τι μπορεί να μεταφραστεί αυτό. Δεν δίνουμε ακριβώς απαντήσεις, θέλουμε ο καθένας να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα μέσα απ’ όλη τη διαδικασία».
Λίγο πιο κάτω μας περίμεναν οι Sereal designers και ο Σπύρος Δρακάτος: «Το δίπολο ενδιαφέρον - βαρετό, το οποίο αναλάβαμε, όντας ένα τελείως υποκειμενικό θέμα, μας έδωσε την ιδέα να δημιουργήσουμε κάποια πράγματα τα οποία θα προκαλούσαν διαφορετική αντίδραση σε διαφορετικούς ανθρώπους, όπως για παράδειγμα είναι το σκάκι. Εμείς απλά θελήσαμε να δώσουμε στον επισκέπτη την ευκαιρία να αποφασίσει εκείνος αν κάτι είναι βαρετό ή ενδιαφέρον».
Τέλος, το design studio G αποτελεί τον τελευταίο σταθμό στη βόλτα μας. Εδώ μας περιμένει το δίπολο «Το όμορφο σε αντιπαράθεση με το άσχημο», το οποίο ο Μιχάλης Γεωργίου και ο Αλέξανδρος Γαβριλάκης αποφάσισαν να ορίσουν ως μια τελείως υποκειμενική έννοια. «Αποφασίσαμε να τοποθετή-
σουμε διάφορα καθημερινά αντικείμενα μέσα σε χάρτινα κουτάκια και να δημιουργήσουμε ένα μαγνητικό πίνακα τον οποίο χωρίσαμε σε δύο πλευρές -την "όμορφη" και την "άσχημη"- και αφήσαμε τον
επισκέπτη να αποφασίσει σε ποια πλευρά θα τοθετήσει το κάθε αντικείμενο. Είναι ένα billboard απόψεων. Το αφήνουμε ανοιχτό στον επισκέπτη, για να δείξουμε με τον τρόπο αυτό πόσο ανοιχτό είναι αυτό το θέμα».

Ευκαιρία για εξωστρέφεια

Το Design Walk μόλις στην τέταρτη διοργάνωσή του κατάφερε να γίνει συνήθεια στο αθηναϊκό κοινό. Πέρσι τα γραφεία graphic design στο κέντρο φιλοξένησαν περισσότερα από 4.000 άτομα. Φέτος, οι γραφίστες μάς διαβεβαίωσαν πως από τα γραφεία τους όλο το 3ήμερο πέρασε ο διπλάσιος κόσμος από πέρσι... Τι είναι όμως το Design Walk για τους ίδιους τους γραφίστες και σε τι χρησιμεύει;
Στη συντριπτική πλειοψηφία τους οι γραφίστες απάντησαν πως είναι μια μεγάλη ευκαιρία για τον κόσμο να καταλάβει τι είναι το design, αλλά και για τους ίδιους για να τους γνωρίσει ο κόσμος. «Μια ευκαιρία για λίγη δημοσιότητα από την οποία τα δημιουργικά γραφεία πάσχουν», είπε χαρακτηριστικά ο Γιάννης Σουρραπάς από το γραφείο 3 in a Box. «Το design στην Ελλάδα είναι παρερμηνευμένο» για τον Σπύρο Δρακάτο από τους Sereal Designers. «Γι’ αυτό το Design Walk είναι μια πολύ καλή ευκαιρία να δει ο κόσμος διαφορετικά πράγματα. Δεν είναι τόσο τα γραφεία αλλά ο κόσμος είναι αυτός που πραγματικά έχει ανάγκη από εικόνες και ιδέες».
«Το Design Walk βοηθάει παρά πολύ στο να δείξει ποια είναι η σκηνή της Ελλάδας που ασχολείται με αυτό το θέμα και πώς δραστηριοποιείται», για τον Μιχάλη Γεωργίου και τον Αλέξανδρο Γαβριλάκη από το γραφείο G, ενώ στο ίδιο μήκος κύματος ο Διονύσης Λιβάνης από το The Design Shop υποστηρίζει πως «το Design Walk είναι μια διοργάνωση που πραγματοποιείται σε ετήσια βάση, έχει συμβάλει σημαντικά στη σταθερή προβολή και καθιέρωση του ελληνικού design στα μάτια του κοινού».
«Το μάτι του Έλληνα δεν είναι εκπαιδευμένο να βλέπει διαφορετικά πράγματα και το design δεν είναι κάτι που έχει μπει στη ζωή του. Είναι κάτι που τώρα ξεκινάει και γίνεται πιο ουσιαστικό», σύμφωνα με τον Ανδρέα Βουκένα και τον Μάριο Μπουρίκα από το I AM Design. «Όσον αφορά στα γραφεία, το πρώτο που θα μπορούσε να πει κανείς ότι κερδίζουν είναι η διαφήμιση και η αναγνωρισιμότητα. Επίσης, κερδίζουν εμπειρία. Είναι τροφή για το μυαλό. Σε πάει πιο μπροστά».
«Η επαφή με επαγγελματίες designers στο χώρο εργασίας τους, η αλληλεπίδραση του επισκέπτη με τα διαφορετικά project και η δυνατότητα να κατανοήσουν πρακτικά το design στην καθημερινότητα, είναι το βασικό τρίπτυχο που συνθέτει την εμπειρία του Design Walk» για τον Βαρνάβα Φιλίππου από το The Switch Place Identity. Για την Κατερίνα Φωτεινοπούλου και τη Μαρίνα Μάντζαρη από το Mums Design, «το Design Walk είναι και μια ευκαιρία να δημιουργήσουμε χωρίς τους περιορισμούς του πελάτη. Έχουμε επίσης τη δυνατότητα να έρθουμε σ’ επαφή με πολύ κόσμο, διαφορετικών ηλικιών, και να έχουμε τις άμεσες αντιδράσεις τους».
Για τον Χρήστο Κούρτογλου από τους Indivisuals το Design Walk «χρησιμεύει στο να γνωρίσει ο κόσμος τι είναι αυτό που κάνουμε στα γραφιστικά γραφεία, γιατί υπάρχει μια γενικότερη σύγχυση». Με αυτή την άποψη συμφωνεί και ο Τάσος Σαπουνάκης από τους Poor Designers, σχολιάζοντας: «Ως θεσμός το Design Walk βοηθάει τον κόσμο να καταλάβει και να έρθει πιο κοντά με τον κόσμο του design». Υπέρ αυτής της άποψης τάσσεται και η Κατερίνα Μυριανθοπούλου από το Geometry, σχολιάζοντας: «Το Design Walk δεν πιστεύω ότι βοηθάει και τόσο πολύ τους γραφίστες, έχει μεγάλο ενδιαφέρον για τον κόσμο που επισκέπτεται τα γραφεία και έρχεται σε μια επαφή με το design, την τέχνη και τα εικαστικά γενικότερα. Για τους γραφίστες είναι μια ευκαιρία απλά να τους δει ο κόσμος».
Το γραφείο Π6 είναι ένα από τα γραφεία που διοργανώνουν το Design Walk και η Ρένα Χριστοπούλου μας λέει πως «αρχικός στόχος ήταν να γνωρίσει ο κόσμος τα γραφιστικά γραφεία. Η εμπειρία έχει δείξει πως δεν έρχονται πελάτες, αλλά το μεγάλο θετικό είναι ότι ο κόσμος αποκτά κάποια επαφή με το design».